Jesus Hominum Salvator (detail)
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Η βραχυγραφία ο «Ιησούς Λυτρωτής των Ανθρώπων» είναι ένα από τα σπουδαιότερα και παράλληλα μοναδικό ως προς τη θεματολογία έργο του Ανδρέα Ρίτζου (0,635Χ0,445μ.) που βρίσκεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο των Αθηνών. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, και στο έργο ιστορείται σε συντομογραφημένη μορφή η λατινική επιγραφή J(esus) H(ominum) S(alvator) (Ιησούς Λυτρωτής των ανθρώπων) που αποτελεί έμβλημα των Φραγκισκανών. Μέσα στα εικονογραφημένα γοτθικά γράμματα ιστορούνται, στα δύο πρώτα, η Σταύρωση και στο τρίτο η Ανάσταση, σύμφωνα με το δυτικό και βυζαντινό τύπο. Από τα μονογράμματα εκφύονται κλαδιά με φύλλα και λουλούδια που στολίζουν το χρυσό βάθος. Δεξιά και αριστερά των γραμμάτων έχουν τοποθετηθεί δύο ρόμβοι μέσα στου οποίους παριστάνονται ο ήλιος και η σελήνη. Η βάση των γραμμάτων αποτελείται από μία μαύρη ταινία, μέσα στην οποία είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα δύο στίχοι από το τροπάριο Παρακλητικής, που διαβάζεται στον όρθρο της Κυριακής. Δίπλα ακριβώς από το τροπάριο διακρίνεται η υπογραφή του Ανδρέα Ρίτζου. Από εικονογραφικής άποψης, το πρωτότυπο αυτό έργο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της ιταλοκρητικής τέχνης πιστοποιώντας την εξοικείωση του καλλιτέχνη με τη δυτική εικονογραφία, εξαιτίας των συνθηκών που επικρατούσαν τον 15ο αιώνα στη βενετοκρατούμενη Κρήτη. Έτσι, στην εικόνα συναντάμε σύζευξη βυζαντινών στοιχείων με δυτικά, η προέλευση των οποίων αναζητείται στη ζωγραφική του Paolo Veneziano καθώς και σε εργαστήρια της Σιένας ή της Φλωρεντίας. Στη συγκεκριμένη λεπτομέρεια της εικόνας, βλέπουμε την κορυφή του τελευταίου γράμματος S, του φραγκισκανού συμβόλου, μέσα στο οποίο αναπαρίστανται διαδοχικά δύο σκηνές της Ανάστασης. Μπορούμε να διακρίνουμε το εικονογραφικό θέμα της καθόδου του Χριστού στον Άδη, ενώ στον κορμό του γράμματος, θα μπορούσαμε να δούμε, τη στιγμή της Ανάστασης του Χριστού, που προβάλλει θριαμβευτής από το κενό μνήμα. Αναλυτικά, το σημείο της εικόνας που έχουμε στη διάθεσή μας, η Εις Άδου Κάθοδος παρουσιάζεται σύμφωνα με το βυζαντινό τύπο, κατά τον οποίο ο Χριστός εγείρει από τη σαρκοφάγο τον Αδάμ, που εικονίζεται γονατιστός, ενώ δίπλα του εικονίζεται η Εύα και όμιλος δικαίων. Το δυτικό στοιχείο που ξεχωρίζει είναι η ίδια η μορφή του Χριστού, που αποδίδεται ως θριαμβευτής, περιβαλλόμενος από αχτίδες φωτός με το λευκό χιτώνα και το λάβαρο με το σταυρό.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Η λεπτομέρεια της εικόνας Jesus Homimum Salvator του Ανδρέα Ρίτζου αναπαριστά την Εις Άδου Κάθοδο και την έγερση των νεκρών από τον θριαμβευτή Χριστό. Οι μαθητές θα μπορούσαν να αναζητήσουν παρόμοιες εικόνες με την ίδια θεματολογία (Εις Άδου Κάθοδος), και να προβούν σε συγκρίσεις με άξονες τόσο την τεχνοτροπία των καλλιτεχνών όσο και τα εικονογραφικά σχήματα (σύνθεση των προσώπων, τη διάταξη του χώρου, χρώματα κλπ.) που αποδίδουν την αναπαράσταση του θέματος με βάση τη χριστιανική, βυζαντινή ή δυτική παράδοση. Ακόμα, προτείνεται η προβολή ολόκληρης της εικόνας (διατίθεται στην ιστοσελίδα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών, στο παράτημα Συλλογές – Εικόνες) προκειμένου οι μαθητές να αποκτήσουν συνολική εποπτεία του μοναδικού αυτού έργου τέχνης που φωτίζει την εικονογραφική τέχνη στην Κρήτη του 15ου αιώνα. Με αφορμή την εικόνα του Ανδρέα Ρίτζου, μπορεί να γίνει αναφορά στο κοινωνικό πλαίσιο της Κρήτης και της τέχνης που διαμορφώθηκε την περίοδο της βενετοκρατίας, η οποία παραμένοντας προσηλωμένη στη ελληνική παράδοση δέχτηκε στοιχεία της δυτικής τέχνης αφομοιώνοντάς τα με γόνιμο και δημιουργικό τρόπο.


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
12 - 20
INTENDED END USER
SPECIAL NEEDS
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
NDC Repositories
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
Religious Education Religious EducationReligious Education > Ecclesiastical Art Ecclesiastical ArtEcclesiastical Art > Painting PaintingPainting
History HistoryHistory > Byzantine and Medieval History Byzantine and Medieval HistoryByzantine and Medieval History > Arts, Letters and Culture Arts, Letters and CultureArts, Letters and Culture
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
original work creator: Ritzos (Rico, Ricio, Rizo) Andreas, Ρίτζος (Rico, Ricio, Rizo) Ανδρέας
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ
metadata validator: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
publisher: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE