The Crucifixion
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Η εικόνα της Σταύρωσης του Χριστού είναι έργο του Εμμανουήλ Λαμπάρδου. Η παράσταση χρονολογείται στα μέσα του 17ου αιώνα και βρίσκεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών (συλλογή Δ. Λοβέρδου). Στο βάθος της εικόνας φαίνεται το τείχος της Ιερουσαλήμ. Στο κέντρο της σύνθεσης ο Χριστός επάνω στο Σταυρό φορώντας μόνο ένα άσπρο πανί τυλιγμένο στη μέση του. Νεκρός με κλειστά μάτια και γυρτό ελαφρά το κεφάλι προς τα δεξιά. Από τον αγιογράφο υπερτονίζεται το σώμα Του σκελετωμένο από τις κακουχίες, με τα χέρια απλωμένα και με ανοιχτές τις παλάμες «ως να προσεύχεται… και ωσάν να ανοίγει τας αγκάλας του προς όλους τους ανθρώπους». Η εντύπωση που δίνει ο Χριστός δεν είναι ότι πέθανε αλλά ότι κοιμάται. Είναι σα βασιλιάς πάνω στο θρόνο του. Γι’ αυτό και η επιγραφή που υπάρχει πάνω από το κεφάλι του Χριστού γράφει «Ο Βασιλεύς Της Δόξης» (ΟΒΣΛΤΦΔΞΣ) και όχι τα αρχιγράμματα Ι.Ν.Β.Ι. (Ιησούς Ναζωραίο Βασιλεύς Ιουδαίων) που έγραψαν κοροϊδευτικά οι σταυρωτές Του. Στα δεξιά του Χριστού στέκεται η Παναγία όρθια και κοιτάζει του γιο της πλαισιωμένη από τις Μυροφόρες. Με το αριστερό χέρι στο μάγουλό της φαίνεται να συγκρατεί την εκδήλωση του πόνου που την κυριεύει, ενώ το δεξιό χέρι είναι ανοικτό σε σχήμα ικεσίας. Η μορφή της Παναγίας αποπνέει βαθιά πνευματικότητα. Ο Ιωάννης, με τη μορφή ενός νέου άνδρα, στέκεται αριστερά του Σταυρού, είναι μορφή πιο ανοιχτή, περισσότερο ανθρώπινη. Η στάση του εκφράζει φόβο και αγωνία, με γυρμένο το κεφάλι και τα μάτια κλειστά, έχει το δεξί χέρι στο στήθος του. Πίσω από τον Ιωάννη εικονίζεται ο εκατόνταρχος (ο κατά παράδοση αργότερα Άγιος Λογγίνος) με την στρατιωτική του πανοπλία. Ο εκατόνταρχος παριστάνεται σε μέση ανδρική ηλικία με μαύρο στρογγυλό γένι, έχοντας το κεφάλι του σκεπασμένο μ' ένα μαντήλι και γυρισμένο με πίστη προς τον Χριστό. Το υψωμένο σε θέση ευλογίας χέρι του δείχνει την ομολογία που έκανε για την θεότητά του Χριστού "αληθώς Θεού υιός ην ούτος". Ο Χριστός σταυρώθηκε στο Γολγοθά που ονομαζόταν «κρανίου τόπος». Στην εικόνα της Σταυρώσεως, κάτω από τη βραχώδη κορυφή του Γολγοθά που απεικονίζεται ως σπήλαιο πάνω στο οποίο είναι στημένος ο Σταυρός του Κυρίου, διακρίνεται μέσα στο σπήλαιο ένα κρανίο. Πάνω στο κρανίο αυτό στάζει το αίμα που πηγάζει από τα πόδια του Χριστού. Κατά μια αρχαία παράδοση το κρανίο αυτό είναι το κρανίο του Αδάμ, ο οποίος πέθανε και θάφτηκε στον Γολγοθά. Η συγκεκριμένη εικόνα της Σταυρώσεως του Εμμανουήλ Λαμπάρδου αποτυπώνει όλα τα εικονογραφικά σχήματα του θέματος αυτού όπως διαμορφώθηκαν στου κόλπους της χριστιανικής παράδοσης.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Η εικόνα της Σταυρώσεως του Εμμανουήλ Λαμπάρδου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ελληνικής εικονογραφίας του 17ου αιώνα. Την εποχή αυτή, συνεχίζεται η βυζαντινή παράδοση ενώ τα κυριότερα καλλιτεχνικά ρεύματα βρίσκονται στην Κρήτη και στη βορειοδυτική Ελλάδα. Η διδακτική αξιοποίηση της εικόνας μπορεί να την συμπεριλάβει σε μία συγκριτική διερεύνηση εικόνων με την ίδια θεματολογία, αλλά διαφορετικών χρονικών περιόδων και τεχνοτροπιών. Με άξονες τόσο την τεχνοτροπία των αγιογράφων όσο και τα εικονογραφικά σχήματα (σύνθεση των προσώπων, διάταξη του χώρου, χρώματα κλπ.) που αποδίδουν την αναπαράσταση του θέματος, μπορούν να αναζητηθούν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στη χριστιανική, βυζαντινή και δυτική παράδοση και τη νεότερη τέχνη. Αυτή η συγκριτική μελέτη του περιεχομένου και της τεχνοτροπίας της εικόνας μπορεί να οδηγήσει τους μαθητές σε κατανόηση του ιστορικού πλαισίου της Ελλάδας που αφομοιώνει στοιχεία της δυτικής τέχνης (κυρίως σε περιοχές που ήταν βενετικές κτήσεις) χωρίς ωστόσο να χάσει τον ιδιαίτερο ελληνικό χαρακτήρα της και τη θρησκευτικότητα της βυζαντινής παράδοσης. Μια άλλη διδακτική πρόταση είναι οι μαθητές να αναφερθούν στη στάση των σωμάτων των πρωταγωνιστών της εικόνας και των άλλων λεπτομερειών αναζητώντας την ερμηνεία των συμβόλων και συμβολισμών. Για παράδειγμα ο Χριστός πάνω στο σταυρό, στις πρωιμότερες απεικονίσεις της Σταύρωσης στη βυζαντινή τέχνη (6ος και 7ος αι.), ζωγραφιζόταν με τα μάτια ανοιχτά, δηλαδή ακόμα ζωντανός επάνω στο Σταυρό. Αυτό συνέβαινε για να τονιστεί ακόμα περισσότερο η θεία φύση του Χριστού και η νίκη του απέναντι στο θάνατο. Ωστόσο, στη συνέχεια η αγιογραφία αναφέρεται περισσότερο στην ανθρώπινη φύση του Χριστού. Μάλιστα ο θάνατος συνδέεται με τη θεία ευχαριστία, το μυστήριο της χριστιανικής εκκλησίας που αναπαριστά τη θυσία του Θεανθρώπου για τη σωτηρία του κόσμου.


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
6 - 18
INTENDED END USER
SPECIAL NEEDS
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
NDC Repositories
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
Religious Education Religious EducationReligious Education > Ecclesiastical Art Ecclesiastical ArtEcclesiastical Art > Painting PaintingPainting
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
original work creator: Lampardos (Lampardis) Emmanouil (2) (Manolitzis), Λαμπάρδος (Λαμπάρδης) Εμμανουήλ (2) (Μανολίτζης)
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ
metadata validator: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
publisher: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE