Θεοτοκος Γλυκοφιλουσα
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Εικόνα μεταβυζαντινής τεχνοτροπίας, έργο του επτανήσιου ζωγράφου Ανδρέα Καραντινού που ανήκει στη συλλογή Λοβέρδου και φυλάσσεται στο Βυζαντινό Μουσείο. Απεικονίζει την Παναγία να αγκαλιάζει τρυφερά τον μικρό Χριστό και με τα δυο της χέρια. Το Θείο Βρέφος καθισμένο στα γόνατα της Παναγίας επίσης αγκαλιάζει τρυφερά τη μητέρα του με το αριστερό χέρι γύρω από τον λαιμό της και ακουμπά το μάγουλό του στο δικό της, ενώ και οι δύο μορφές κοιτούν απευθείας τον θεατή. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, κατά τον οποίο τα δύο πρόσωπα αγγίζονται με τα μάγουλα, είναι γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα. Ο τύπος αυτός προβάλλει τη μητρική ιδιότητα της Θεοτόκου και συγχρόνως τονίζει το ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων. Η εικόνα πιστοποιεί την επιβίωση της βυζαντινής τέχνης στους αιώνες που ακολούθησαν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και της Κρήτης από τους Τούρκους και μαρτυρεί τη θρησκευτική καλλιτεχνική δημιουργία αυτής της περιόδου αλλά και τις επιδράσεις που δέχτηκε η περιοχή των Επτανήσων από το έργο κρητικών καλλιτεχνών αλλά και την ιταλική Αναγέννηση. Εκτός από την καλλιτεχνική και εικονογραφική της σημασία, η εικόνα παρέχει πολύτιμα στοιχεία για την κοινωνία της Κεφαλονιάς στις αρχές του 18ου αιώνα. Ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτη είναι η ύπαρξη επιγραφής στο κάτω μέρος της εικόνας που δηλώνει τον αφιερωματικό χαρακτήρα της εικόνας καθώς και η διπλανή μορφή ενός άνδρα με βοστρυχωτή περούκα και ενδυμασία δυτικού τύπου της εποχής, με αφορμή το θάνατο του οποίου έγινε η εικόνα.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Μπορεί να γίνει χρήση της εικόνας από τον καθηγητή των Εικαστικών ή τον καθηγητή της Βυζαντινής Ιστορίας για να δείξει τις επιδράσεις που δέχτηκε η μεταβυζαντινή τέχνη από κρητικούς καλλιτέχνες αλλά και ζωγράφους της Ιταλικής Αναγέννησης. Μπορεί να γίνει σύγκριση με το πρότυπα της εικόνας, την «Παναγία τη Γλυκοφιλούσα» του Κρητικού καλλιτέχνη Στέφανου Τζανκαρόλα (1700), η οποία βρίσκεται στην Ιερά Μονή Σισίων Κεφαλονιάς ή και τα πρότυπα αυτής τον γνωστό πίνακα του Ραφαήλ με τη "Madonna della Seggiola" (περ. 1513-1514), και την «Παναγία Βρεφοκρατούσα» του Τισιανού (περ. 1545) προσαρμοσμένα στις αρχές της μεταβυζαντινής τέχνης. Επίσης από τον καθηγητή των Θρησκευτικών μπορεί να γίνει αναφορά στον αναθηματικό χαρακτήρα πολλών εικόνων με αφορμή τη θαυματουργή επέμβαση της Παναγίας, την τυπολογία των οποίων ακολουθεί και η εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου, παρόλο που στη συγκεκριμένη περίπτωση του Βερνάρδου Άννινου, που παριστάνεται στην εικόνα, δεν απεικονίζεται το σχετικό συμβάν, αλλά μόνο το πρόσωπο για χάρη του οποίου παραγγέλθηκε η εικόνα, το οποίο τελικά κατέληξε (σύμφωνα με την επιγραφή στο κάτω μέρος της εικόνας, ο Βερνάρδος Άννινος πέθανε ξαφνικά και με τρόπο τραγικό, από κεραυνό, στις 24 Ιανουαρίου του 1723. Το γεγονός έλαβε χώρα στο χωριό Κομιτάτα, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά της χερσονήσου Ερίσσου, στο βόρειο τμήμα της Κεφαλονιάς). Τέλος η εικόνα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως οπτικό υλικό από τον καθηγητή των Κειμένων Νεοελληνικής Γραμματείας στη διδασκαλία λ.χ. διηγημάτων του Παπαδιαμάντη με ανάλογο θρησκευτικό περιεχόμενο (πρβλ. διήγημά του με τίτλο «Η Γλυκοφιλούσα»)


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
12 - 18
INTENDED END USER
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
NDC Repositories
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
Religious Education Religious EducationReligious Education > Ecclesiastical Art Ecclesiastical ArtEcclesiastical Art > Painting PaintingPainting
History HistoryHistory > Modern period (up to the 18th century A.D.) Modern period (up to the 18th century A.D.)Modern period (up to the 18th century A.D.) > Arts, Letters and Culture Arts, Letters and CultureArts, Letters and Culture
History HistoryHistory > Modern period (up to the 18th century A.D.) Modern period (up to the 18th century A.D.)Modern period (up to the 18th century A.D.) > Intercultural exchanges Intercultural exchangesIntercultural exchanges
Visual Arts Education Visual Arts EducationVisual Arts Education > Painting PaintingPainting
Modern Greek Literature Modern Greek LiteratureModern Greek Literature > Literary genres and types Literary genres and typesLiterary genres and types > Prose - Narrative Prose - NarrativeProse - Narrative
TEACHING APPROACH
behaviourist > programmed instruction
cognitivist > direct instruction
EDUCATIONAL OBJECTIVE
cognitive > knowledge > factual
cognitive > process > to think critically and creatively
affective > to pay attention
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
original work creator: Karantinos Andreas, Καραντινός Ανδρέας
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΡΡΑ
metadata validator: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
publisher: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE