Μεταφορα ηλικιωμενης με καροτσι, Αθηνα, 1941
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Φωτογραφικό ντοκουμέντο, στο οποίο παρουσιάζεται μία ηλικιωμένη να μεταφέρεται από άνδρα σε καρότσι το Δεκέμβριο του 1941 σε γειτονιά της Αθήνας. Το χειμώνα του 1941-1942, η κατάσχεση όλων των ζωτικής σημασίας αγαθών από τους Γερμανούς, το δριμύ ψύχος, τα κατεστραμμένα οδικά δίκτυα, ο βρετανικός αποκλεισμός δεν επέτρεπαν τη σίτιση των κατοίκων στην Αθήνα. Στον πληθυσμό της πρωτεύουσας είχαν προστεθεί και αρκετοί πρόσφυγες από τη Μακεδονία και τη Θράκη που οι ζωές τους είχαν απειληθεί από τους Βούλγαρους, συμμάχους των Γερμανών. Ο λιμός που ξέσπασε στην Αθήνα το χειμώνα του 1941-1942 είχε ως αποτέλεσμα οι νεκροί να φτάσουν το β΄εξάμηνο του 1941 τους 20.300 και το α΄ εξάμηνο του 1942 τους 22.500. Τον Δεκέμβριο του 1941 σημειώνονταν 300-400 θάνατοι την ημέρα. Στις γειτονιές της Αθήνας άνθρωποι έψαχναν απεγνωσμένα στα σκουπίδια και εκατοντάδες πτώματα κείτονταν στις άκρες των δρόμων, πριν μαζευτούν με τα καρότσια για το νεκροταφείο. Κάποιοι απέκρυπταν τον θάνατο των ηλικιωμένων για να διατηρήσουν το δελτίο τροφίμων τους στην οικογένεια. Η φωτογραφία ανήκει στη Βούλα Θεοχάρη Παπαϊωάννου, που με διεισδυτική αλλά και συγχρόνως διακριτική ματιά, απαθανάτισε με τον φωτογραφικό της φακό την κήρυξη του πολέμου του 1940, τον αποχαιρετισμό των στρατευμένων νέων για τα βουνά της Αλβανίας, τη φροντίδα των τραυματιών. Κατέγραψε εκ μέρους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού με ευαισθησία και ρεαλισμό τις πληγές της ναζιστικής Κατοχής, τα θύματα του λιμού της Αθήνας, τα αποσκελετωμένα παιδιά, τους εξασθενημένους ηλικιωμένους. Αποτύπωσε ακόμη στη φωτογραφική μνήμη τους πανηγυρισμούς του λαού το 1944 με την αποχώρηση των γερμανικών ερπυστριών από την Αθήνα αλλά και τα μηνύματα των Ελλήνων αγωνιστών στους τοίχους των φυλακών στην οδό Μέρλιν, στο αρχηγείο των S.S. στην Αθήνα, όπου μεταφέρονταν για να τους ανακρίνουν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Προτείνεται οι μαθητές να περιγράψουν την εικόνα, να υποθέσουν τις συνθήκες στις οποίες ζούσαν τα εικονιζόμενα πρόσωπα αλλά και τα συναισθήματά τους. Ως περισσότερο κριτικοί θεατές (ανάλυση τεκμηριωτικής φωτογραφίας) οι μαθητές είναι δυνατό να ερωτηθούν και να παρατηρήσουν την απόσταση και τη γωνία λήψης της φωτογραφίας. Η φωτογράφος από ευαισθησία στον ανθρώπινο πόνο δεν εστιάζει στα πρόσωπα ούτε της ηλικιωμένης ούτε του άνδρα που αναλαμβάνει τη μεταφορά της. Συλλαμβάνει με το φωτογραφικό φακό μία ενέργεια μάλλον συνηθισμένη, τη μεταφορά με καρότσι ανθρώπων, συχνότερα νεκρών. Προτείνεται ακόμη οι μαθητές να αναζητήσουν επιπρόσθετες φωτογραφικές και προφορικές μαρτυρίες ξεκινώντας από το οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον αλλά και σε ιστορικά αρχεία και μουσεία στην περιοχή τους και στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά αναφέρονται το Αρχείο Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι), η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Ε.Δ.Ι.Α. ΑΘήνας, Ε.Δ.Ι.Α. Κεντρικής & Δυτικής Μακεδονίας), η Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (Π.Ο.Α.Ε.Α.), το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Ι.Μ.Ε.). Mπορούν να επιλέξουν το φωτογραφικό υλικό και να δημιουργήσουν ένα ηλεκτρονικό φωτογραφικό λεύκωμα με θέμα την Κατοχή. Επιπρόσθετα οι μαθητές των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων είναι δυνατό συνδυάζοντας φωτογραφικά αλλά και ηχητικά ντοκουμέντα της συγκεκριμένης περιόδου να δημιουργήσουν τη δική τους ταινία με ένα εύχρηστο λογισμικό επεξεργασίας βίντεο. Είναι σημαντικό οι μαθητές να εξετάζουν την εγκυρότητα των μαρτυριών με τη χρήση άλλων πηγών και να καταγράφουν με ακρίβεια την πηγή από την οποία προέρχεται η μαρτυρία που χρησιμοποιούν. Προτείνεται ακόμη οι μαθητές με έρευνα στη σχολική βιβλιοθήκη να επιλέξουν και να διαβάσουν μυθιστορήματα και διηγήματα, στα οποία περιγράφονται οι τραγικές συνθήκες της Κατοχής αναδεικνύοντας τη ματιά των νεαρών ηρώων τους και συχνά ηρώων της πραγματικής ιστορίας. Μπορούν οι μαθητές να παρουσιάσουν το ιστορικό πλαίσιο δράσης και τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά των προσώπων αναπτύσσοντας ενσυναίσθηση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι τίτλοι βιβλίων: Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (Ζέη Α.), Το άδειο μπουκάλι (Μάρα Ε.), Το σύνθημα: 40 κόσκινα (Ροδοπούλου Ε.), Τα γκρίζα χρόνια (Δεϊμετζή-Καλιότσου, Α.), Το κόκκινο πουλί (Περγιάλης Ν.), Καβάλα σε δύο φεγγάρια (Βογιατζόγλου, Σ.), Κόκκινη κλωστή δεμένη (Σαρή Ζ.), Πολύ ωραίο το όνομά σου ελευθερία (Κορνήλιος Μανόλης), Όταν ο ήλιος (Σαρή Ζ.), Αντιστασιακά Διηγήματα (Σακελλαρίου Χ.).


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
9 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/3827
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Μουσείο Μπενάκη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Μουσείο Μπενάκη (Μουσείο Μπενάκη)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Κοινωνία και καθημερινή ζωή Society and everyday lifeΚοινωνία και καθημερινή ζωή
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Ιστορία HistoryΙστορία
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Οπτικοακουστικές Τέχνες Audiovisual ArtsΟπτικοακουστικές Τέχνες
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΡΟΣΔΟΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Μουσείο Μπενάκη
εκδότης/ες: Μουσείο Μπενάκη
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ