Μεταφορα ηλικιωμενης με καροτσι, Αθηνα, 1941
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Φωτογραφικό ντοκουμέντο, στο οποίο παρουσιάζεται μία ηλικιωμένη να μεταφέρεται από άνδρα σε καρότσι το Δεκέμβριο του 1941 σε γειτονιά της Αθήνας. Το χειμώνα του 1941-1942, η κατάσχεση όλων των ζωτικής σημασίας αγαθών από τους Γερμανούς, το δριμύ ψύχος, τα κατεστραμμένα οδικά δίκτυα, ο βρετανικός αποκλεισμός δεν επέτρεπαν τη σίτιση των κατοίκων στην Αθήνα. Στον πληθυσμό της πρωτεύουσας είχαν προστεθεί και αρκετοί πρόσφυγες από τη Μακεδονία και τη Θράκη που οι ζωές τους είχαν απειληθεί από τους Βούλγαρους, συμμάχους των Γερμανών. Ο λιμός που ξέσπασε στην Αθήνα το χειμώνα του 1941-1942 είχε ως αποτέλεσμα οι νεκροί να φτάσουν το β΄εξάμηνο του 1941 τους 20.300 και το α΄ εξάμηνο του 1942 τους 22.500. Τον Δεκέμβριο του 1941 σημειώνονταν 300-400 θάνατοι την ημέρα. Στις γειτονιές της Αθήνας άνθρωποι έψαχναν απεγνωσμένα στα σκουπίδια και εκατοντάδες πτώματα κείτονταν στις άκρες των δρόμων, πριν μαζευτούν με τα καρότσια για το νεκροταφείο. Κάποιοι απέκρυπταν τον θάνατο των ηλικιωμένων για να διατηρήσουν το δελτίο τροφίμων τους στην οικογένεια. Η φωτογραφία ανήκει στη Βούλα Θεοχάρη Παπαϊωάννου, που με διεισδυτική αλλά και συγχρόνως διακριτική ματιά, απαθανάτισε με τον φωτογραφικό της φακό την κήρυξη του πολέμου του 1940, τον αποχαιρετισμό των στρατευμένων νέων για τα βουνά της Αλβανίας, τη φροντίδα των τραυματιών. Κατέγραψε εκ μέρους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού με ευαισθησία και ρεαλισμό τις πληγές της ναζιστικής Κατοχής, τα θύματα του λιμού της Αθήνας, τα αποσκελετωμένα παιδιά, τους εξασθενημένους ηλικιωμένους. Αποτύπωσε ακόμη στη φωτογραφική μνήμη τους πανηγυρισμούς του λαού το 1944 με την αποχώρηση των γερμανικών ερπυστριών από την Αθήνα αλλά και τα μηνύματα των Ελλήνων αγωνιστών στους τοίχους των φυλακών στην οδό Μέρλιν, στο αρχηγείο των S.S. στην Αθήνα, όπου μεταφέρονταν για να τους ανακρίνουν.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Προτείνεται οι μαθητές να περιγράψουν την εικόνα, να υποθέσουν τις συνθήκες στις οποίες ζούσαν τα εικονιζόμενα πρόσωπα αλλά και τα συναισθήματά τους. Ως περισσότερο κριτικοί θεατές (ανάλυση τεκμηριωτικής φωτογραφίας) οι μαθητές είναι δυνατό να ερωτηθούν και να παρατηρήσουν την απόσταση και τη γωνία λήψης της φωτογραφίας. Η φωτογράφος από ευαισθησία στον ανθρώπινο πόνο δεν εστιάζει στα πρόσωπα ούτε της ηλικιωμένης ούτε του άνδρα που αναλαμβάνει τη μεταφορά της. Συλλαμβάνει με το φωτογραφικό φακό μία ενέργεια μάλλον συνηθισμένη, τη μεταφορά με καρότσι ανθρώπων, συχνότερα νεκρών. Προτείνεται ακόμη οι μαθητές να αναζητήσουν επιπρόσθετες φωτογραφικές και προφορικές μαρτυρίες ξεκινώντας από το οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον αλλά και σε ιστορικά αρχεία και μουσεία στην περιοχή τους και στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά αναφέρονται το Αρχείο Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι), η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Ε.Δ.Ι.Α. ΑΘήνας, Ε.Δ.Ι.Α. Κεντρικής & Δυτικής Μακεδονίας), η Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (Π.Ο.Α.Ε.Α.), το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Ι.Μ.Ε.). Mπορούν να επιλέξουν το φωτογραφικό υλικό και να δημιουργήσουν ένα ηλεκτρονικό φωτογραφικό λεύκωμα με θέμα την Κατοχή. Επιπρόσθετα οι μαθητές των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων είναι δυνατό συνδυάζοντας φωτογραφικά αλλά και ηχητικά ντοκουμέντα της συγκεκριμένης περιόδου να δημιουργήσουν τη δική τους ταινία με ένα εύχρηστο λογισμικό επεξεργασίας βίντεο. Είναι σημαντικό οι μαθητές να εξετάζουν την εγκυρότητα των μαρτυριών με τη χρήση άλλων πηγών και να καταγράφουν με ακρίβεια την πηγή από την οποία προέρχεται η μαρτυρία που χρησιμοποιούν. Προτείνεται ακόμη οι μαθητές με έρευνα στη σχολική βιβλιοθήκη να επιλέξουν και να διαβάσουν μυθιστορήματα και διηγήματα, στα οποία περιγράφονται οι τραγικές συνθήκες της Κατοχής αναδεικνύοντας τη ματιά των νεαρών ηρώων τους και συχνά ηρώων της πραγματικής ιστορίας. Μπορούν οι μαθητές να παρουσιάσουν το ιστορικό πλαίσιο δράσης και τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά των προσώπων αναπτύσσοντας ενσυναίσθηση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι τίτλοι βιβλίων: Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (Ζέη Α.), Το άδειο μπουκάλι (Μάρα Ε.), Το σύνθημα: 40 κόσκινα (Ροδοπούλου Ε.), Τα γκρίζα χρόνια (Δεϊμετζή-Καλιότσου, Α.), Το κόκκινο πουλί (Περγιάλης Ν.), Καβάλα σε δύο φεγγάρια (Βογιατζόγλου, Σ.), Κόκκινη κλωστή δεμένη (Σαρή Ζ.), Πολύ ωραίο το όνομά σου ελευθερία (Κορνήλιος Μανόλης), Όταν ο ήλιος (Σαρή Ζ.), Αντιστασιακά Διηγήματα (Σακελλαρίου Χ.).


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
9 - 18
INTENDED END USER
SPECIAL NEEDS
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
Benaki Museum
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
Μουσείο Μπενάκη (Μουσείο Μπενάκη)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
History HistoryHistory > Newer and Modern History (19th-20th century) Newer and Modern History (19th-20th century)Newer and Modern History (19th-20th century) > Society and everyday life Society and everyday lifeSociety and everyday life
Modern Greek Literature Modern Greek LiteratureModern Greek Literature > Topics TopicsTopics > History HistoryHistory
Visual Arts Education Visual Arts EducationVisual Arts Education > Audiovisual Arts Audiovisual ArtsAudiovisual Arts
TEACHING APPROACH
cognitivist > collaborative learning
cognitivist > inquiry learning
EDUCATIONAL OBJECTIVE
cognitive > process > to understand
cognitive > process > to think critically and creatively
affective > to respond and participate
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
metadata validator: ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΡΟΣΔΟΣ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Μουσείο Μπενάκη
publisher: Μουσείο Μπενάκη
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE