Τσελιγκατο Σαρακατσανων στη Μακεδονια
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Ασπρόμαυρο αρνητικό – φωτογραφία του 1935 περίπου που παρουσιάζει τσελιγκάτο νομάδων Σαρακατσάνων της Μακεδονίας. Πρόκειται για φυλή με εντυπωσιακή ομοιογένεια, στη γλώσσα, στα ήθη, τα έθιμα και τον τρόπο ζωής. Κύριο χαρακτηριστικό της φυλής είναι ο νομαδικός βίος. Οι Σαρακατσάνοι, νομάδες εκ φύσεως, μετακινούνταν συνεχώς μεταξύ βουνών και πεδιάδων. Οι εποχικές αυτές μετακινήσεις τους είχαν σχέση με την τεχνική της κτηνοτροφίας και τις ανάγκες των κοπαδιών, από τα οποία είχαν άμεση εξάρτηση. Σύμφωνα με την σαρακατσάνικη παράδοση, την άνοιξη και συγκεκριμένα του Αγίου Γεωργίου, μετακινούνταν στα βουνά, σχηματίζοντας καραβάνια, αναζητώντας βοσκές που διατηρούνταν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς τα πεδινά βοσκοτόπια ξεραίνονταν και η θερμοκρασία έφτανε σε επίπεδα μη ανεκτά από τα κοπάδια τους. Το φθινόπωρο, στη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, έπαιρναν το δρόμο για τις πεδιάδες, τα λεγόμενα χειμαδιά, που ήταν κλιματικά πιο ήπιες σε σχέση με τον σκληρό χειμώνα των βουνών, ώστε να ξεχειμωνιάσουν τα ζώα τους. Στη φωτογραφία διακρίνουμε τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν, τις παραδοσιακές στολές που φορούσαν, αλλά και κάποιες από τις ασχολίες των μεγαλύτερων γυναικών που κατεργάζονται το μαλλί των ζώων που εκτρέφουν παράγοντας το ρουχισμό της οικογένειας. Η βάση της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής των Σαρακατσάνων ήταν τα τσελιγκάτα, που ήταν μικρές κοινωνίες αποτελούμενες από 20-50 οικογένειες. Η κοινωνική οργάνωση των Σαρακατσάνων ήταν βασισμένη στη δομή της πατριαρχικής οικογένειας, όπου ο πατέρας ήταν η κεφαλή και όλα τα μέλη της αντλούσαν την καταγωγή τους αποκλειστικά απ’ αυτόν. Το τσελιγκάτο ήταν στην ουσία μια φατρία, την οποία αποτελούσαν διάφορες σαρακατσάνικες φάρες οι οποίες ενώνονταν με συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους. Η συγγένεια ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της οργάνωσης της φυλής, υπαγορεύοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των συγγενών.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Πολλαπλή μπορεί να είναι η αξιοποίηση του Μ.Α. όπως στα μαθήματα της Αισθητικής Αγωγής για να γνωρίσουν οι μαθητές την ασπρόμαυρη φωτογραφία, τη λήψη με φιλμ, αλλά και το έργο της φωτογράφου, της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης προκειμένου να ενημερωθούν για την πολιτιστική κληρονομιά μας και το νομαδικό τρόπο ζωής των Σαρακατσάνων, στην ιστορία να μελετήσουν την καθημερινή τους ζωή, τις ασχολίες τους και την οικονομία που ανέπτυξαν εξασφαλίζοντας διατροφική και ενδυματολογική αυτάρκεια στην κοινότητά τους. Στη γεωγραφία να διερευνήσουν το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής που αναπτύσσονταν η φυλή αυτή, στη Νεοελληνική γλώσσα να αναζητήσουν γλωσσικά κείμενα, ποιήματα, τραγούδια αφιερωμένα στην ιστορία και τη ζωή των Σαρακατσάνων και του σημαντικού ρόλου που διαδραμάτισαν στην πολιτιστική πορεία του Ελληνικού λαού. Οι μαθητές με την αξιοποίηση του Μ.Α. ασκούνται στην παρατήρηση της εικόνας, εξοικειώνονται με τα πολυτροπικά κείμενα, μελετούν τη σημαντικότητα της φωτογραφίας στις εικαστικές τέχνες και αντλούν ιστορικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντικές πληροφορίες, αλλά και πληροφορίες για τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων. Ο εκπαιδευτικός υποστηρίζει και καθοδηγεί τους μαθητές δημιουργώντας καταστάσεις διερευνητικής μάθησης. Εναλλακτικά, μπορεί να κάνει επίδειξη με στόχο να παρουσιάσει τις βασικές έννοιες και να προκαλέσει συζήτηση στην τάξη. Στη συνέχεια, μπορεί να αναθέσει στους μαθητές συνεργατικές εργασίες που απαιτούν την αναζήτηση πρόσθετου υλικού και πληροφοριών από πηγές στο διαδίκτυο, προκειμένου να μπορούν να αξιολογήσουν τις γνώσεις που αποκτούν και τα συμπεράσματα που εξάγουν κατά την παρατήρηση ιστορικών φωτογραφιών.


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
9 - 18
INTENDED END USER
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
Benaki Museum
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
Μουσείο Μπενάκη (Μουσείο Μπενάκη)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
History HistoryHistory > Newer and Modern History (19th-20th century) Newer and Modern History (19th-20th century)Newer and Modern History (19th-20th century) > Society and everyday life Society and everyday lifeSociety and everyday life
Geography - Geology Geography - GeologyGeography - Geology > Man-made environment Man-made environmentMan-made environment > Development DevelopmentDevelopment
Visual Arts Education Visual Arts EducationVisual Arts Education > Image reproduction Image reproductionImage reproduction
Modern Greek Literature Modern Greek LiteratureModern Greek Literature > Topics TopicsTopics > Culture - Art - Language Culture - Art - LanguageCulture - Art - Language
History HistoryHistory > Newer and Modern History (19th-20th century) Newer and Modern History (19th-20th century)Newer and Modern History (19th-20th century) > Economy EconomyEconomy
TEACHING APPROACH
cognitivist > direct instruction
cognitivist > inquiry learning
EDUCATIONAL OBJECTIVE
cognitive > process > to understand
cognitive > process > to think critically and creatively
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΟΥΜΠΑΡΗ
metadata validator: ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΟΣ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Μουσείο Μπενάκη
publisher: Μουσείο Μπενάκη
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE