Ο υπατος Φιλοπαππος και ο παππους του, βασιλευς Αντιοχος Δ΄
METADATA PROVIDER   
 
LEARNING OBJECT PROVIDER  
 
DESCRIPTION
Σχέδια που αναπαριστούν τις μορφές του ύπατου Φιλοπάππου και του παππού του Φιλόπαππου, του Αντίοχου Δ΄ του τελευταίου Βασιλέως της Κομμαγηνής. Ο Ιούλιος Αντίοχος Φιλόπαππος ήταν απόγονος του οίκου των Σελευκιδών, ηγεμόνων του ελληνιστικού βασιλείου της Συρίας, ο οποίος κατέφυγε εξόριστος στην Αθήνα μετά την κατάλυση του βασιλείου της Κομμαγηνής στη Συρία από τους Ρωμαίους το 72 μ.Χ. Χάρη στις πλούσιες ευεργεσίες του προς το Δήμο των Αθηναίων, ο Φιλόπαππος ανακηρύχθηκε ύπατος, απέκτησε το δικαίωμα του Αθηναίου πολίτη και συγχρόνως την άδεια να υψώσει ταφικό μνημείο, σε ιερή περιοχή και μάλιστα στην ιδιαίτερα τιμητική θέση απέναντι από την Ακρόπολη. Σύμφωνα με τον Παυσανία το μνημείο κτίσθηκε στην ίδια θέση, όπου παλαιότερα είχε ταφεί ο Μουσαίος, αρχαίος Έλληνας ποιητής, μαθητής και για κάποιους γιος του Ορφέα. Ο λόφος του Φιλοπάππου οναμάζεται και λόφος των Μουσών. Το μνημείο χρονολογείται στο 114-116 μ.Χ. κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Αθήνα. Αποτελείται από μία μεγάλη μαρμάρινη πρόσοψη πάνω σε κρηπίδα ύψους 12 μέτρων διακοσμημένη με ανάγλυφα που αναπαριστούν το Φιλόπαππο και μέλη της οικογένειάς του. Η πρόσοψη του μνημείου που είναι στραμμένη προς την Ακρόπολη αποτελείται από δύο ζώνες. Στην ανώτερη ζώνη διακρίνονται τρεις βαθιές κόγχες, στις οποίες είναι τοποθετημένα αγάλματα καθιστών μορφών. Στην κεντρική κόγχη διασώζεται το άγαλμα του ένθρονου Φιλοπάππου και κάτω από αυτό υπάρχει η επιγραφή <<Φιλόπαππος Επιφανούς Βησαιεύς>> δηλ. Φιλόπαππος, γιος του Επιφάνους, εγγεγραμμένος πολίτης στο δήμο της Βήσης των Αθηναίων. Στην αριστερή κόγχη παριστάνεται ο παππούς του Αντίοχου σύμφωνα με την επιγραφή Βασιλεύς Αντίοχος Βασιλέως Αντιόχου. Στη δεξιά κόγχη που δεν υπάρχει σήμερα απεικονίζονταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών, ο Βασιλεύς Σέλευκος Αντιόχου Νικάτωρ. Το εικονιζόμενο μνημείο διαπιστώθηκε πως έφερε νεκρικό θάλαμο ύψους 9 μέτρων και εμβαδού 7Χ5 μέτρων. Η είσοδος στο θάλαμο αυτόν γινόταν από κλίμακα στη νοτιοδυτική του πλευρά και απέναντι από την είσοδό του υπήρχε η σαρκοφάγος του Φιλοπάππου. Το μνημείο χαρακτηρίζεται από υπερβολικό αριθμό παραστάσεων και διακοσμητικών στοιχείων σε αντίθεση προς τη δωρική λιτότητα και τη μεγαλοπρέπεια του Παρθενώνα στο απέναντι λόφο της Ακρόπολης. Ο Φιλόπαππος χάρη στις δωρεές του στο Δήμο Αθηναίων απέκτησε το δικαίωμα του πολίτη, αν και τον 5ο αι. π.Χ. η ιδιότητα του πολίτη αποδίδονταν με συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις που αφορούσαν κυρίως το φύλο, την καταγωγή και την οικονομική κατάσταση. Επιπρόσθετα στον Επιτάφιο ο Περικλής αναφέρει ως ιδεώδες για έναν Αθηναίο πολίτη την αγάπη για το ωραίο και το απλό. Ο πλούτος αποτελεί πιο πολύ αφορμή για κάποιο έργο παρά για επαίνους και λόγια σε αντίθεση προς το μνημείο που διέταξε να δημιουργήσουν για τον ίδιο ο Φιλόπαππος. Ο πλούτος επικρίνεται και στο ομώνυμο έργο του Αριστοφάνη. Το εικονιζόμενο σχέδιο προέρχεται από τον τρίτο τόμο του βιβλίου «Οι αρχαιότητες της Aθήνας και άλλα μνημεία της Ελλάδας», που έγραψαν οι Άγγλοι αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι Tζέιμς Στιούαρτ και Νίκολας Ρέβετ το 1794. Από το 1751 που ήρθαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα μέχρι το 1754 οι Στιούαρτ και Ρέβετ κατέγραψαν και αποτύπωσαν σε σχέδια πολλά αρχιτεκτονικά μνημεία της πόλης της Αθήνας.

EDUCATIONAL DESCRIPTION
Προτείνεται οι μαθητές να περιγράψουν την εικόνα. Αφού πληροφορηθούν από τον/την εκπαιδευτικό για την προσωπικότητα και το έργο του Φιλόπαππου, μπορούν να ολοκληρώσουν σε σχέδιο τις μορφές των προσώπων του Φιλόπαππου και του παππού του Αντίοχου Δ΄, που παρουσιάζονται στο ταφικό μνημείο και να γράψουν μία επιγραφή για το καθένα πρόσωπο. Καθώς ο Φιλόπαππος έχτισε το μνημείο απέναντι από το λόφο της Ακρόπολης, καθ΄υπέρβαση της ιερής παράδοσης, είναι δυνατό οι μαθητές να συζητήσουν την έννοια του "καλού και αγαθού" πολίτη, που συνδεόταν με τη δικαιοσύνη και την εντιμότητα. Επιπρόσθετα μπορούν να αναφερθούν στις υποχρεώσεις των πλουσίων πολιτών στην αρχαία Αθήνα, όπως τις λειτουργίες ως μία μορφή έμμεσης φορολογίας και ενίσχυσης των φτωχών πολιτών. Το ζήτημα της δίκαιης κατανομής του πλούτου τίθεται και στην κωμωδία του Αριστοφάνη "Πλούτος". Ακόμη καθώς το μνημείο του Φιλοπάππου βρίσκεται απέναντι από το λόφο της Ακρόπολης και τον Παρθενώνα, οι μαθητές μπορούν να συγκρίνουν τα δύο κτίρια εστιάζοντας στην υπερβολική διακόσμηση του πρώτου και στη δωρική λιτότητα και τη μεγαλοπρέπεια του δεύτερου.


LEARNER CHARACTERISTICS
EDUCATIONAL CONTEXT
TYPICAL AGE RANGE
9 - 15
INTENDED END USER
SPECIAL NEEDS
TECHNICAL INFORMATION
ADDITIONAL INFORMATION
LEARNING OBJECT PROVIDER
Library of Aik. Laskaridis Foundation
METADATA PROVIDER
Photodentro Cultural
QUALITY SEALS OF LEARNING OBJECT
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη)
QUALITY SEALS OF METADATA
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
CLASSIFICATION
LEARNING RESOURCE TYPE
SUBJECT AREA
History HistoryHistory > Ancient times (1100 B.C. - 4th century A.D.) Ancient times (1100 B.C. - 4th century A.D.)Ancient times (1100 B.C. - 4th century A.D.) > Arts (Architecture, Ceramic Art, Plastic Art, Painting) Arts (Architecture, Ceramic Art, Plastic Art, Painting)Arts (Architecture, Ceramic Art, Plastic Art, Painting)
Ancient Greek Language and Grammar Ancient Greek Language and GrammarAncient Greek Language and Grammar > Topics TopicsTopics > City - Citizen City - CitizenCity - Citizen
TEACHING APPROACH
cognitivist > direct instruction
EDUCATIONAL OBJECTIVE
cognitive > process > to understand
affective > to form and follow a system of values
CONTRIBUTION
LEARNING OBJECT CONTRIBUTORS
subcontract leader / coordinator: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
METADATA CONTRIBUTORS
metadata author: ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
metadata validator: ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΡΟΣΔΟΣ
LEARNING OBJECT / METADATA LICENCING & PUBLISHING
licensor: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
publisher: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
metadata licensor: ΙΕΠ
metadata publisher: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
QUALITY SEALS  
seal image metadata seal image
LICENSE