Η ανάγνωση ιστορικών πηγών για το Ανατολικό ζήτημα, με την αξιοποίηση πρωτογενών και δευτερογενών ιστορικών πηγών, αποτελεί αυτόνομο μαθησιακό αντικείμενο, το οποίο προσομοιώνει τον τρόπο εργασίας των ιστορικών στο πλαίσιο της γνωστικής μαθητείας. Η χρήση και η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών αποτελούν προτεραιότητα των ιστορικών στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το παρελθόν και να το καταστήσουν ιστορικό. Στην ίδια κατεύθυνση, η χρήση των ιστορικών πηγών στη σχολική τάξη, με την αξιοποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων μελέτης, επιτρέπει την άμεση συμμετοχή των μαθητών σε διαδικασίες διερεύνησης και οικοδόμησης της ιστορικής γνώσης. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν στοιχεία για το Ανατολικό ζήτημα, να διακρίνουν τα επιμέρους εμπλεκόμενα μέρη και τις ασκούμενες πολιτικές, να καταγράψουν τις ιδιαίτερες στάσεις και συνθήκες, να κατανοήσουν αιτιώδεις σχέσεις στο πλαίσιο της περιόδου, να εμπλακούν με την πολυπλοκότητα του ιστορικού παρελθόντος και να διαμορφώσουν την προσωπική τους ιστορική αφήγηση. Η διαδικασία ανατροφοδότησης επιτρέπει την εκ νέου διαμόρφωση των απαντήσεων με τις αλλαγές που κρίνονται απαραίτητες, με την ενεργό εμπλοκή τόσο των μαθητών όσο και του εκπαιδευτικού.