Η ανάγνωση ιστορικών πηγών με στόχο τη διάκριση των διαφορετικών μορφών και ειδών τους, αποτελεί αυτόνομο μαθησιακό αντικείμενο, το οποίο προσομοιώνει τον τρόπο εργασίας των ιστορικών στο πλαίσιο της γνωστικής μαθητείας. Η χρήση και η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών αποτελούν προτεραιότητα των ιστορικών στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το παρελθόν και να το καταστήσουν ιστορικό. Στην ίδια κατεύθυνση, η χρήση των ιστορικών πηγών στη σχολική τάξη, με την αξιοποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων μελέτης, επιτρέπει την άμεση συμμετοχή των μαθητών σε διαδικασίες διερευνητικής μάθησης και οικοδόμησης της ιστορικής γνώσης. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν εισαγωγικά κείμενα για τη διάκριση των διαφορετικών μορφών και ειδών των ιστορικών πηγών, καθώς και να εξασκηθούν στη διάκριση της μορφολογίας ιστορικών πηγών, μέσα από πολλαπλές περιπτώσεις παραδειγμάτων διαφορετικών ιστορικών θεμάτων της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.