Ιησους Λυτρωτης των Ανθρωπων (λεπτομερεια)
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η βραχυγραφία ο «Ιησούς Λυτρωτής των Ανθρώπων» είναι ένα από τα σπουδαιότερα και παράλληλα μοναδικό ως προς τη θεματολογία έργο του Ανδρέα Ρίτζου (0,635Χ0,445μ.) που βρίσκεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο των Αθηνών. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, και στο έργο ιστορείται σε συντομογραφημένη μορφή η λατινική επιγραφή J(esus) H(ominum) S(alvator) (Ιησούς Λυτρωτής των ανθρώπων) που αποτελεί έμβλημα των Φραγκισκανών. Μέσα στα εικονογραφημένα γοτθικά γράμματα ιστορούνται, στα δύο πρώτα, η Σταύρωση και στο τρίτο η Ανάσταση, σύμφωνα με το δυτικό και βυζαντινό τύπο. Από τα μονογράμματα εκφύονται κλαδιά με φύλλα και λουλούδια που στολίζουν το χρυσό βάθος. Δεξιά και αριστερά των γραμμάτων έχουν τοποθετηθεί δύο ρόμβοι μέσα στου οποίους παριστάνονται ο ήλιος και η σελήνη. Η βάση των γραμμάτων αποτελείται από μία μαύρη ταινία, μέσα στην οποία είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα δύο στίχοι από το τροπάριο Παρακλητικής, που διαβάζεται στον όρθρο της Κυριακής. Δίπλα ακριβώς από το τροπάριο διακρίνεται η υπογραφή του Ανδρέα Ρίτζου. Από εικονογραφικής άποψης, το πρωτότυπο αυτό έργο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της ιταλοκρητικής τέχνης πιστοποιώντας την εξοικείωση του καλλιτέχνη με τη δυτική εικονογραφία, εξαιτίας των συνθηκών που επικρατούσαν τον 15ο αιώνα στη βενετοκρατούμενη Κρήτη. Έτσι, στην εικόνα συναντάμε σύζευξη βυζαντινών στοιχείων με δυτικά, η προέλευση των οποίων αναζητείται στη ζωγραφική του Paolo Veneziano καθώς και σε εργαστήρια της Σιένας ή της Φλωρεντίας. Στη συγκεκριμένη λεπτομέρεια της εικόνας, βλέπουμε την κορυφή του τελευταίου γράμματος S, του φραγκισκανού συμβόλου, μέσα στο οποίο αναπαρίστανται διαδοχικά δύο σκηνές της Ανάστασης. Μπορούμε να διακρίνουμε το εικονογραφικό θέμα της καθόδου του Χριστού στον Άδη, ενώ στον κορμό του γράμματος, θα μπορούσαμε να δούμε, τη στιγμή της Ανάστασης του Χριστού, που προβάλλει θριαμβευτής από το κενό μνήμα. Αναλυτικά, το σημείο της εικόνας που έχουμε στη διάθεσή μας, η Εις Άδου Κάθοδος παρουσιάζεται σύμφωνα με το βυζαντινό τύπο, κατά τον οποίο ο Χριστός εγείρει από τη σαρκοφάγο τον Αδάμ, που εικονίζεται γονατιστός, ενώ δίπλα του εικονίζεται η Εύα και όμιλος δικαίων. Το δυτικό στοιχείο που ξεχωρίζει είναι η ίδια η μορφή του Χριστού, που αποδίδεται ως θριαμβευτής, περιβαλλόμενος από αχτίδες φωτός με το λευκό χιτώνα και το λάβαρο με το σταυρό.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η λεπτομέρεια της εικόνας Jesus Homimum Salvator του Ανδρέα Ρίτζου αναπαριστά την Εις Άδου Κάθοδο και την έγερση των νεκρών από τον θριαμβευτή Χριστό. Οι μαθητές θα μπορούσαν να αναζητήσουν παρόμοιες εικόνες με την ίδια θεματολογία (Εις Άδου Κάθοδος), και να προβούν σε συγκρίσεις με άξονες τόσο την τεχνοτροπία των καλλιτεχνών όσο και τα εικονογραφικά σχήματα (σύνθεση των προσώπων, τη διάταξη του χώρου, χρώματα κλπ.) που αποδίδουν την αναπαράσταση του θέματος με βάση τη χριστιανική, βυζαντινή ή δυτική παράδοση. Ακόμα, προτείνεται η προβολή ολόκληρης της εικόνας (διατίθεται στην ιστοσελίδα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών, στο παράτημα Συλλογές – Εικόνες) προκειμένου οι μαθητές να αποκτήσουν συνολική εποπτεία του μοναδικού αυτού έργου τέχνης που φωτίζει την εικονογραφική τέχνη στην Κρήτη του 15ου αιώνα. Με αφορμή την εικόνα του Ανδρέα Ρίτζου, μπορεί να γίνει αναφορά στο κοινωνικό πλαίσιο της Κρήτης και της τέχνης που διαμορφώθηκε την περίοδο της βενετοκρατίας, η οποία παραμένοντας προσηλωμένη στη ελληνική παράδοση δέχτηκε στοιχεία της δυτικής τέχνης αφομοιώνοντάς τα με γόνιμο και δημιουργικό τρόπο.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
12 - 20
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/2086
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Εκκλησιαστική Τέχνη Ecclesiastical ArtΕκκλησιαστική Τέχνη > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
Ιστορία HistoryΙστορία > Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία Byzantine and Medieval HistoryΒυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία > Τέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός Arts, Letters and CultureΤέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Ritzos (Rico, Ricio, Rizo) Andreas, Ρίτζος (Rico, Ricio, Rizo) Ανδρέας
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ