Ο Γιώργος Καφταντζής (1920 μ.Χ – 1998 μ.Χ) συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στις Σέρρες. Πήρε μέρος στη μάχη της Κρήτης και στην Εθνική Αντίσταση, ως κορυφαίο στέλεχος της ΕΠΟΝ. Αυτή η ιστορική περίοδος σφράγισε το λογοτεχνικό του έργο και τον καθιέρωσε ως έναν από τους αξιολογότερους Έλληνες μεταπολεμικούς ποιητές. Το πολύστιχο ποίημα – τραγούδι για τον Νίκο Μπελογιάννη, όπως ο ίδιος σημειώνει, «γράφτηκε το 1952 μετά την εκτέλεση του» και εκδόθηκε το 1977 καθώς τότε «στάθηκε βολετό να δημοσιευτεί» και η έκδοση περιελάμβανε το ποιητικό κείμενο, ένα ιδιόγραφο σημείωμα του Νίκου Μπελογιάννη, το ανακοινωθέν της Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοικήσεως Αττικής και Νήσων για την εκτέλεση, την εισήγηση της κυβέρνησης για το θέμα των εκτελέσεων, τις αντιδράσεις της Εκκλησίας, των νομομαθών για την απονομή χάριτος, δημοσιεύματα εφημερίδων, μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, την ανακοίνωση του ΚΚΕ και του ραδιοφωνικού σταθμού του για την εκτέλεση και άλλες συμπληρωματικές πληροφορίες. Αρχικά το ποιητικό κείμενο παρουσιάζει την στάση του Γιώργου Καφταντζή στην Ιστορία που βιώνει, «εγώ το ξέρω/ μα με τον καιρό πρέπει να το μάθουν όλοι/ πως ήταν το πιο αστραφτερό χαμόγελο του κόσμου/ το πιο κόκκινο γαρύφαλλο της δικής μας γης» και αντιπαραθέτοντας στην εικόνα των δικαστών, «αμείλικτοι με πρόσωπα στεγνά», την εικόνα του Μπελογιάννη, «ως το ήσυχο λουλούδι της ελπίδας, μια ξάγρυπνη σημαιούλα» που «κάθε πρωί …έβαφε με κόκκινες κραυγές το δικαστήριο», αναρωτιέται αν «αναδεύω τις μνήμες … και βρίσκω τις λέξεις /σαρκοβόρες λέξεις από κοφτερά μαχαιριά/ για τη ζωή, την αγάπη και το θάνατο/ με τέτοιες λέξεις θα μπορέσω να μιλήσω;» Οι στίχοι του Γιώργου Καφταντζή με τη χρήση του καθημερινού λεξιλογίου, γυμνό από κάθε εξωραϊσμό, αποτυπώνουν την ερημιά και τη φρίκη της πορείας προς το θάνατο, «οι μαύρες ρόδες που γυρίζουν/ στους άδειους δρόμους της Αθήνας», και παράλληλα διατυπώνουν τη δική του κραυγή αγωνίας για τη στάση της πολιτείας και των πολιτών «Ε πολιτεία θεόχτιστη, σκόρπιο γαρυφαλόλαδο/ …αυτή τη νύχτα θα συμβούν πολλά./ Γιατί λοιπόν κοιμάσαι;…» προτρέποντάς την «Άνοιξε τα παράθυρά σου/ άνοιξε όλα τα παράθυρα…» Ακολουθεί η περιγραφή του τόπου της εκτέλεσης, μια «καταραμένη γωνιά της γης», όπου «- η άνοιξη δεν έρχεται ποτέ-»με τρόπο τέτοιο που ο ποιητής επισημαίνει πως υπάρχει και το σκληρό πρόσωπο του ανθρώπου γιατί «δούλεψε πολύ εδώ ο άνθρωπος την απανθρωπιά του/ στήνοντας υπόγεια μνημεία φρίκης και σκληρότητας…» αποδίδοντας ευθύνες για όλα όσα συμβαίνουν. Ακολουθεί η εικόνα- πορτρέτο του Νίκου Μπελογιάννη καθώς οδεύει προς το εκτελεστικό απόσπασμα με λέξεις που μπροστά στο μαύρο του θανάτου αναδεικνύουν το φως, τη γαλήνη και την αποφασιστικότητά του. Το πορτρέτο ολοκληρώνεται με την απάντηση του ποιητή στο ερώτημα, γιατί οδηγήθηκε ο Νίκος Μπελογιάννης στο θάνατο; γιατί «πολλά του ζητούσαν να αρνηθεί…» Με λέξεις που «σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται …» όπως έγραψε ο Μανόλης Αναγνωστάκης , ο Γιώργος Καφταντζής βήμα – βήμα καταγράφει τα τελευταία λεπτά της ζωής του Νίκου Μπελογιάννη «Σαν πόρτα που κλείνει με βρόντο πέφτει καταγής…» και σφραγίζει με τρόπο απόλυτο και καταλυτικό την ποιητική μαρτυρία του «πιο έρημη, πιο σκοτεινή άνοιξη/ δεν είδα στην Ελλάδα. …/ Το αίμα μου πάγωσε./το 1952.» Ακολουθεί το κατηγορώ του ποιητή προς τους εκτελεστές, η θέση του «ενάντια, ενάντια σ’ αυτούς» που υπονομεύουν την ελευθερία, το όραμά του πως αν και «θα χύσει πικρό φαρμάκι ο καιρός» θα υπάρξουν «μυριάδες παπαρούνες ολοκόκκινες» και η υπόσχεση πως δεν θα «πάψω να μιλάω/ για το ασημένιο ρόδο των ανέμων/ πορφυρό μου Γαρύφαλλο Τέλειο Περιστέρι». Το ποίημα – τραγούδι ολοκληρώνεται με τον στοχασμό του δημιουργού για την ευθύνη αυτής της εκτέλεσης και την προσωπική του διαβεβαίωση πως το αίμα του Νίκου Μπελογιάννη «πρέπει να το κάνουμε μπαρούτι και ψωμί» και ας «το φρουρούμε νύχτα μέρα σαν τα μάτια μας / έστω και χίλια χρόνια». Το ποίημα- τραγούδι του Γιώργου Καφταντζή με έντονη πολιτική χροιά, ως χρονικό δύο παράλληλων περιπετειών, μιας ιστορικής – συλλογικής και μιας προσωπικής – υποκειμενικής, επεξεργάζεται μνήμες και βιώματα, αποκτώντας χαρακτήρα εξομολογητικό, και προσφέρει έδαφος για αμφισβήτηση, κριτική, στοχασμό και συζήτηση γύρω από τη σχέση Λογοτεχνίας και Ιστορίας και τον τρόπο που αυτή εκφράστηκε στους ποιητές της α΄ μεταπολεμικής γενιάς.