Οι εναλλακτικές ιδέες των παιδιών
Τα παιδιά συχνά θεωρούν ότι:
Oξυγόνο = Aέρας
·
ο αέρας που αναπνέουμε είναι καθαρό
οξυγόνο (Adeniyi, 1985).
Tροφή και οξυγόνο: καμία σχέση
·
το οξυγόνο που αναπνέουμε δεν έχει
καμία σχέση με την τροφή (Gellert, 1962), (Nagy, 1953).
O αέρας που πάει στην καρδιά
●
οι «αεραγωγοί» ενώνουν τους πνεύμονες
με την καρδιά (Amaudin & Mintzes, 1985)
·
το οξυγόνο δεν έχει καμία σύνδεση με το
κυκλοφορικό σύστημα (Amaudin & Mintzes, 1985)
Kυτταρική αναπνοή
·
θεωρούν συνώνυμες την εσωτερική και
εξωτερική αναπνοή (Haslam & Treagust, 1987)
Η διαδικασία της αναπνοής
Οι μαθητές
επιδιώκεται: ·
Να γνωρίζουν και να κατονομάζουν τα όργανα που
συμμετέχουν στην αναπνοή ·
Να περιγράφουν τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος. ·
Να περιγράφουν τη διαδικασία της αναπνοής στον άνθρωπο. ·
Να γνωρίζουν το μηχανικό φαινόμενο με το οποίο γίνεται
η είσοδος και έξοδος των αερίων. ·
Να γνωρίζουν ότι οι πνεύμονες είναι φτιαγμένοι από
κυψελίδες ·
Να περιγράφουν τη διαδικασία ανταλλαγής αερίων στις κυψελίδες. ·
Να αναφέρουν συμπεριφορές της καθημερινής ζωής, που
επηρεάζουν τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος («εις υγείαν») |
Η αναπνοή
: Απεικόνιση της λειτουργίας αναπνοής – εκπνοής - κινήσεις πνευμόνων και
διαφράγματος.
·
Ο δάσκαλος βοηθάει τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τη
μεταβολή του όγκου των πνευμόνων κατά την αναπνοή και εκπνοή.
·
Ποιος μειώνει τον όγκο των πνευμόνων και τους αναγκάζει
να βγάλουν τον αέρα έξω;
·
Ποιος αυξάνει τον όγκο των πνευμόνων και τους αναγκάζει
να γεμίσουν αέρα;
(Με στόχο να γίνει αντιληπτός ο ρόλος
του διαφράγματος)
·
Από τι αποτελείται ο αέρας που αναπνέουμε; (προτεινόμενη
διαδρομή: Φυσική-Χημεία>μοντελοποίηση ατόμων και μορίων>άζωτο)
·
Γιατί ο αέρας στην εκπνοή φαίνεται λίγο πιο σκούρος από
τον αέρα της εκπνοής;
(Ένας πρώτος υπαινιγμός για την αλλαγή
της σύστασης των αερίων, κάτι που θα απαντηθεί στο τέλος της ενότητας).
Οι
πνεύμονες
Εισαγωγικό ερέθισμα μέσω της
ακτινογραφίας. Πώς άραγε είναι φτιαγμένοι οι βρόγχοι; (εισαγωγή στις κυψελίδες)
Η
κυψελίδα
·
Ο δάσκαλος υπενθυμίζει στους μαθητές πως ό,τι εμφανίζει η
οθόνη είναι μια μεγέθυνση και ότι τα χρώματα έχουν ζωγραφιστεί σαν οδηγός και
δεν έχουν καμία σχέση με τα πραγματικά χρώματα των κυψελίδων (το μουσταρδί χρώμα δείχνει, για παράδειγμα, τα όρια της
κυψελίδας)
·
Ο δάσκαλος υπενθυμίζει ότι με την αναπνοή έχει ήδη
εισέλθει ατμοσφαιρικός αέρας και φυσικά οξυγόνο στην κυψελίδα. Ποια η τύχη του
οξυγόνου στη συνέχεια;
Ανταλλαγή
αερίων
: Παραστατική εικόνα της
ανταλλαγής των αερίων στην κυψελίδα. Μόρια οξυγόνου από την κυψελίδα
εισέρχονται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και μόρια διοξείδιου
του άνθρακα εισέρχονται στην κυψελίδα.
Ο δάσκαλος στο σημείο αυτό μπορεί να
επανέλθει στον προβληματισμό της διαφορετικής σύστασης των αερίων εκπνοής και
αναπνοής.
Από πού προέρχεται το διοξείδιο του
άνθρακα της εκπνοής;
Οι μαθητές επιδιώκεται να γνωρίζουν ότι: · οι θρεπτικές ουσίες που προέρχονται από τις τροφές
καταλήγουν στα κύτταρα μέσω του πεπτικού και κυκλοφορικού συστήματος.
· το οξυγόνο καταλήγει στα κύτταρα μέσω του αναπνευστικού
και κυκλοφορικού συστήματος.
·
το οξυγόνο εισέρχεται στα κύτταρα μέσω των ερυθρών
αιμοσφαιρίων. · οι διασπάσεις των τροφών στα κύτταρα παράγουν διοξείδιο
του άνθρακα το οποίο εισέρχεται στην κυκλοφορία.
·
το οξυγόνο αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην ανάπτυξη
και διατήρηση της ζωής. |
Τροφές
: Παραστατική εικόνα που εμφανίζει
την πορεία των συστατικών των τροφών μέχρι το κύτταρο. Στην πορεία
παρεμβάλλεται η εικόνα του πεπτικού και κυκλοφορικού συστήματος, όπως ακριβώς
τις έχουν συναντήσει οι μαθητές στις αντίστοιχες ενότητες.
Οι τροφές που εμφανίζονται στην εικόνα
φτάνουν πραγματικά μέχρι το κύτταρο;
Ο δάσκαλος εξηγεί ότι οι τροφές, πριν
εισέλθουν στο κυκλοφορικό, υφίστανται πάρα πολλές διασπάσεις και μεταβολές
μέχρι ο οργανισμός να απομονώσει από αυτές τα συστατικά που μπορεί να
αξιοποιήσουν τα κύτταρα.
Το
οξυγόνο
: Παραστατική εικόνα που εμφανίζει
την πορεία του οξυγόνου μέχρι το κύτταρο. Στην πορεία παρεμβάλλεται η εικόνα
του αναπνευστικού και κυκλοφορικού συστήματος, όπως ακριβώς τις έχουν
συναντήσει οι μαθητές στις αντίστοιχες ενότητες.
Ο δάσκαλος στο σημείο αυτό βοηθάει του
μαθητές να ισχυροποιήσουν την αντίληψη στην οποία τους υποβάλλουν οι δύο
τελευταίες σελίδες, για το «ραντεβού» δηλαδή οξυγόνου και τροφών μέσα στο κύτταρο.
Μέσα
στο κύτταρο
: Παραστατική εικόνα της
ανταλλαγής των αερίων στο κύτταρο. Μόρια οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια
εισέρχονται στο κύτταρο και μόρια διοξείδιου του
άνθρακα εξέρχονται από το κύτταρο και μπαίνουν στην κυκλοφορία. Το χρώμα των
αιμοσφαιρίων μετά την αποβολή του οξυγόνου σκουραίνει.
Ο δάσκαλος εξηγεί ότι η διαδικασία της
πέψης είναι μια χημική διαδικασία η οποία σκοπεύει στη διάσπαση των τροφών σε
απλούστερα συστατικά, ώστε να μπορέσει ο οργανισμός να τα αξιοποιήσει. Από
αυτά, άλλα είναι αξιοποιήσιμα και άλλα όχι, γιατί λείπουν τα σχετικά ένζυμα.
Ας παίξουμε -Όργανα του αναπνευστικού
: Παρουσιάζονται τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος, τα οποία ο μαθητής
πρέπει να «σύρει» στην πινακίδα που αναγράφει το όνομα του κάθε οργάνου και στη
συνέχεια να τα τοποθετήσει στο ανθρώπινο σώμα.
Διδακτικοί στόχοι:
·
ενίσχυση της ικανότητας αναγνώρισης των οργάνων του
αναπνευστικού με βάση το σχήμα τους
·
γνώση της σχετικής θέσης του κάθε οργάνου στο ανθρώπινο
σώμα
Ας παίξουμε |
·
Όργανα του αναπνευστικού |
||
Εις υγείαν |
·
Το πάθημα του κύριου Χάρη |
||
Βιβλιογραφία |
Φύλλα
|
Κριτήρια αξιολόγησης |
Σχετικές συνδέσεις |
Φωτογραφίες |
Ακτινογραφία θώρακα |