Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις Εαυτόν

Έκτο Βιβλίο

(απόσπασμα)

16. Πολύτιμο δεν είναι ούτε η διαπνοή, όπως την εκτελούν τα φυτά, ούτε η αναπνοή, όπως την εκτελούν τα ζώα και τα άγρια θηρία, ούτε οι εντυπώσεις που δημιουργούνται μέσω της παραστατικής δύναμης, ούτε οι σπασμωδικές κινήσεις που προκαλούν οι παρορμήσεις, ούτε ο συναγελασμός με τους άλλους, ούτε η θρέψη, που είναι ανάλογη με την αποβολή των περιττωμάτων της τροφής.

Τι είναι, λοιπόν, πολύτιμο; Να σε χειροκροτούν; Όχι. Επομένως, ούτε να σε χειροκροτούνε με τη γλώσσα, γιατί χειροκροτήματα της γλώσσας είναι τα καλά λόγια εκ μέρους των πολλών. Φεύγει, λοιπόν, και η δόξα που δεν έχει καμιά σημασία. Τι μένει άρα που να είναι πολύτιμο; Το να αντιδράς, πιστεύω, και να βρίσκεσαι σε κατάσταση σύμφωνη με την ιδιοσυστασία σου, πράγμα στο οποίο οδηγούν όλες οι ασχολίες και οι τέχνες (γιατί και κάθε τέχνη στόχο της έχει να είναι το κατασκεύασμα κατάλληλο για το έργο για το οποίο δημιουργήθηκε· έτσι και ο καλλιεργητής και ο αμπελουργός και ο ιπποδαμαστής και ο εκπαιδευτής σκυλιών αυτό επιδιώκουν), ενώ η διαπαιδαγώγηση και η διδασκαλία τι επιδιώκουν; Αυτό λοιπόν είναι το πολύτιμο.

Αν το έχεις αυτό, δεν θα έχεις να προσφέρεις τίποτε άλλο στον εαυτό σου. Δεν πρόκειται να πάψεις να εκτιμάς και πολλά άλλα; Τότε ούτε ελεύθερος θα είσαι, ούτε αυτάρκης, ούτε απαλλαγμένος από τα πάθη, γιατί αναγκαστικά θα φθονείς, θα ζηλεύεις, θα υποπτεύεσαι όσους έχουν αυτό που θεωρείς πολύτιμο και γενικά όποιος χρειάζεται κάποιο απ' αυτά αναγκαστικά θα αναστατώνεται και επί πλέον συχνά θα κατηγορεί τους θεούς. Αν σέβεσαι όμως και τιμάς τη δική σου διάνοια, και στον εαυτό σου θα αρέσεις και θα ζεις αρμονικά με τους συνανθρώπους και σύμφωνα με τους θεούς, επιδοκιμάζοντας όσα οι θεοί απένειμαν και όρισαν.

[πηγή: Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις Εαυτόν, μτφρ. Φιλολογική Ομάδα Κάκτου, τ. α΄, εκδ. Κάκτος, 1998, σελ. 153-155]

info