ΕΝΟΤΗΤΑ 1: «Ασφάλεια στους δρόμους
Σχέδιο εργασίας 1.1 «Ασφάλεια στους δρόμους»
Παρουσίαση του σχεδίου εργασίας «Ασφάλεια στους δρόμους»

Το σχέδιο εργασίας απευθύνεται: Γ' και Δ' Δημοτικού


   

    Η κυκλοφοριακή αγωγή και το συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας

Στην εποχή μας, η εκπαίδευση πραγματοποιείται μέσω ποικίλων τυπικών και άτυπων προσεγγίσεων και επιφυλάσσει νέους ρόλους τόσο για το δάσκαλο όσο και το μαθητή. Οι αλλαγές στο τεχνολογικό και κοινωνικό γίγνεσθαι οδήγησαν στην αναθεώρηση των παιδαγωγικών απόψεων, του περιεχομένου και της διαδικασίας προσέγγισης της μάθησης. Σημαντικές ευκαιρίες μάθησης για τους μαθητές, μπορούν να οργανωθούν και στα πλαίσια μη τυπικών μαθημάτων ή στα πλαίσια υβριδικών μαθημάτων όπως της Μελέτης Περιβάλλοντος πού στα πρώτα σχολικά βήματα των μαθητών αντιμετωπίζει ενοποιητικά μια σειρά από πεδία. Μια τέτοια σημαντική δυνατότητα μας προσφέρει η υλοποίηση προγραμμάτων κυκλοφοριακή αγωγής.

Η κυκλοφοριακή αγωγή αποτελεί θεμελιώδη αποστολή του σχολείου. Η διαρκής και συνεχώς αυξανόμενη πυκνότητα της κυκλοφορίας των οχημάτων καθιστά αναγκαία την κυκλοφοριακή αγωγή των μαθητών. Στην εποχή μας είναι απαραίτητη η εξοικείωση των μαθητών με τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας αλλά και η απόκτηση των απαραίτητων γνώσεων, δεξιοτήτων και εμπειριών για να κρίνουν, να αποφασίζουν και να πράττουν ανάλογα με τη δεδομένη κυκλοφοριακή περίσταση. Η κυκλοφοριακή αγωγή δεν πρέπει να αρκείται στην παροχή απλών γνώσεων (μάθηση κανόνων και σημάτων κυκλοφορίας) αλλά να εμπλέκει ενεργά το μαθητή σε πραγματικές συνθήκες ή σε συνθήκες προσομοιωμένης πραγματικότητας ακολουθώντας της αρχές της ενεργητικής και βιωματικής μάθησης.

Εννοιολογική ανάλυση του θέματος:

 Στόχοι προτεινόμενου σχεδίου εργασίας

Οι μαθητές:

κουκκίδα

να οικειοποιηθούν βασικούς κανόνες οδικής κυκλοφορίας ώστε να κυκλοφορούν με ασφάλεια.

κουκκίδα

 να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της εφαρμογής αυτών των κανόνων

κουκκίδα

να καλλιεργήσουν αξίες (όπως αυτή του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής), στάσεις (βοηθώ άλλους που έχουν ανάγκη) και συμπεριφορές σχετικές με την ασφαλή κυκλοφορία στους δρόμους [κοινωνική συμπεριφορά στην κυκλοφορία].

κουκκίδα

να μελετήσουν και να ερευνήσουν τις θετικές (διαβάσεις, σήματα, σηματοδότες, τροχονόμοι) και τις αρνητικές ανθρώπινες παρεμβάσεις (έλλειψη των παραπάνω στοιχείων) σε σχέση με την κυκλοφορία στη περιοχή του σχολείου τους.

κουκκίδα

να γνωρίσουν και να συνειδητοποιήσουν τα προβλήματα της κυκλοφορίας.

κουκκίδα

να βιώσουν την κυκλοφοριακή κατάσταση της γειτονιάς τους και να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους που εμφανίζονται όταν δεν εφαρμόζονται οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας.

κουκκίδα

να βρουν λύσεις σε πραγματικές συνθήκες κυκλοφορίας στην περιοχή του σχολείου τους.

Οι ειδικότεροι στόχοι του σχεδίου εργασίας που προτείνουμε εξειδικεύονται ανά υπόθεμα στο δεύτερο μέρος αυτής της ενότητας.

 

Παιδαγωγικές αρχές του σχεδίου εργασίας

 Το σχέδιο εργασίας που προτείνουμε:

κουκκίδα

Βασίζεται στις αρχές της ενεργητικής και συνεργατικής μάθησης.

κουκκίδα

Υιοθετεί ολιστικές προσεγγίσεις για τον κόσμο, οι οποίες αναγνωρίζουν την δυναμική αλληλεξάρτηση φυσικών και ανθρωπίνων στοιχείων. Οι δραστηριότητες που προτείνονται έχουν στόχο να συμβάλλουν στη μελέτη της κυκλοφορίας στους δρόμους ως ενός συστήματος όπου άνθρωποι (πεζοί, οδηγοί, τροχονόμοι,…), πολιτισμικά στοιχεία (σηματοδότες, διαβάσεις, σήματα,…) και περιβάλλον αλληλεπιδρούν για να διαμορφώσουν κάθε φορά συγκεκριμένες κυκλοφοριακές συνθήκες.

κουκκίδα

Είναι διεπιστημονικό και διαθεματικό, σε εννοιολογικό και μεθοδολογικό επίπεδο, αξιοποιώντας γνώσεις και μεθοδολογικά εργαλεία από όλο το εύρος των μαθημάτων του σχολικού προγράμματος.

κουκκίδα

Είναι μαθητοκεντρικό και στηρίζεται στην αξιοποίηση των εμπειροβιωματικών απόψεων των μαθητών

κουκκίδα

Είναι αλληλεπιδραστικό σε πολλά επίπεδα. Είναι καταρχήν αλληλεπιδραστικό σε επίπεδο λογισμικού. Οι μαθητές ή μαθητικές ομάδες καλούνται να πραγματοποιήσουν αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες, έρευνες στις ενότητες του λογισμικού, στο λεξικό ή στο διαδίκτυο. Είναι επίσης αλληλεπιδραστικό σε κοινωνικό επίπεδο αφού προσφέρει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης θεμάτων από κοινού, ανακοίνωσης συμπερασμάτων των ομάδων ή της ολομέλειας της τάξης, αποτελεσμάτων και παρουσιάσεων.

Η εξακτίνωση του θέματος

 Η εξακτίνωση του θέματος έχει γίνει σε θεματικές υποενότητες και υλοποιείται με βάση συγκεκριμένα φύλλα εργασίας (4 για κάθε υποενότητα):

 

ΤΑ ΣΗΜΑΤΑ ΟΔΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

1. Μελετούμε τα σήματα οδικής κυκλοφορίας

2. Αναγνωρίζουμε τα σήματα οδικής κυκλοφορίας

3. Μαθαίνουμε να κυκλοφορούμε

4. Δοκιμάζουμε τις γνώσεις μας

 

ΟΙ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΕΣ, ΟΙ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΟΧΟΝΟΜΩΝ

1. Συναντώντας μια διασταύρωση

2. Αναγνωρίζουμε τα σήματα του τροχονόμου και του φωτεινού σηματοδότη

3. Ένας «χάρτης» κυκλοφορίας της γειτονιάς μας

4. Ένας σηματοδότης … Ποίημα!

 

ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

1. Είμαστε ασφαλείς σαν επιβάτες;

2. Η ζώνη μας δένει με τη ζωή!

3. Τα πρώτα βήματα ενός … ερευνητή!

4. Φίλε …. επιβάτη!

 

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΜΑΣ

1. Με το ποδήλατό μας στο δρόμο

2. Συμβουλές για μια ασφαλή πορεία

3. Ερευνητών … συνέχεια!

4. Αν έχεις γνώσεις και ικανότητες ... είσαι πιο ασφαλής!

 

 

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΜΕ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΩΣ ΠΕΖΟΙ

1. Σήματα οδικής κυκλοφορίας για πεζούς

2. Κυκλοφορούμε ως πεζοί

3. Πεζοί…ερευνητές

4. Προτεραιότητα στον… πεζό

 

ΠΑΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

1. Που παίζουμε με ασφάλεια;

2. Αναγνωρίζουμε τους κίνδυνους στα παιχνίδια μας

3. Παίζουμε και… ερευνούμε

4. Πόσο ασφαλείς είμαστε όταν παίζουμε

 

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΜΕ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΔΙΝΟΥΜΕ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΖΩΗ

1. Ένας «χάρτης» για να κυκλοφορούμε με ασφάλεια στους δρόμους

2. Πόσο ασφαλείς είμαστε όταν κυκλοφορούμε στους δρόμους;

3. Μια «εκστρατεία» ενημέρωσης στο σχολείο μας

4. Προτεραιότητα στη ζωή!

 

Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των φύλλων εργασίας πραγματοποιήθηκε στη βάση του πλέγματος των διαθεματικών εννοιών σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και με πρωταρχική επιδίωξη την ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων σχετικών με την κυκλοφοριακή αγωγή. Ο/η δάσκαλος/α δεν είναι υποχρεωμένος/η να εφαρμόσει όλα τα φύλλα εργασίας, μπορεί να επιλέξει και να εφαρμόσει αυτά που κρίνει κατάλληλα για τους μαθητές του.

 

Σημείωση: Τα φύλλα εργασίας είναι μια πρόταση (φυσικά όχι η μοναδική) για την αξιοποίηση του λογισμικού. Κατά την άποψή μας, τα φύλλα εργασίας θα πρέπει να μετασχηματίζονται και να αξιοποιούνται από το διδάσκονται με βάση τα χαρακτηριστικά των μαθητών της κάθε τάξης και τις ανάγκες τους.

Πηγές - Βιβλιογραφία

 

Βιβλιογραφία για την Κυκλοφοριακή Αγωγή

 Βλαστός Θ., Μπιρμπίλη Τ. (2003) Φτιάχνοντας Πόλεις για Ποδήλατο.

Γρηγοριάδου-Σουρέλη Γαλατεία (1996). Δρόμο παίρνω δρόμο αφήνω. Κυκλοφοριακή Αγωγή για παιδιά και για μεγάλους, Εκδόσεις Πατάκη: Αθήνα.

Δεμάγκου Βασιλική (2003). Κυκλοφοριακή Αγωγή. Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού. Εκδόσεις Σαββάλας: Αθήνα.
Gomboli Mario Στο δρόμο. (Από τη σειρά: «Οι συμβουλές του μικρού Λύκου». Εκδόσεις Φλούδας: Θεσσαλονίκη.

Δήμος Χρυσούπολης-Αστυνομικό Τμήμα Χρυσούπολη: Τα παιδιά έχουν την ανάγκη μας. Ας τα προστατεύσουμε.

ΚΕΠΠΑ (Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων – Τροχοπαιδεια. Γιατί χρειάζεται να φοράμε ζώνη παντού και πάντα.

Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας

Ροντάρι, Τζ., «Ο σιδηροδρομικός σταθμός», Φλυαρίες ανάμεσα στον ουρανό και τη γή. Απόδ. Α. Κωστάλα-Μαργαριτοπούλου, τόμ. 1-2, Εκδόσεις Τεκμήριο. Αθήνα. 1986

Σουμάνης Ι. (2002). Κυκλοφοριακή Διαπαιδαγώγηση. Εθνική Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας (με την ευγενική προσφορά του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών.

ΥΜΕ - Ίδρυμα Ευγενίδου (1999): Θεωρητική εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών αυτοκίνητων, Αθήνα.
ΥΜΕ - Ελληνική Αστυνομία - Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής, Κυκλοφοριακές Συμβουλές για μικρούς πεζούς μαθητές.

ΥΜΕ (1993): «70 Βήματα με Οδική Ασφάλεια», Αθήνα.

ΥΠΕΠΘ Κυκλοφοριακή Αγωγή. Ατυχήματα. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρηεσκευμάτων, Διεύθυνση Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκαπίδευσης, Αγωγή Υγείας στα Σχολεία.

 

Δικτυακοί Τόποι

 www.yme.gr

Δικτυακός τόπος του Ελληνικού Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών

 

www.ydt.gr

Δικτυακός του Ελληνικού Υπουργείου Δημόσιας Τάξης ( Τροχαία ). Στην σελίδα της Τροχαίας υπάρχουν πληροφορίες για τα ακόλουθα:

• Κυκλοφοριακές Ρυθμίσεις

• Οδικά Σήματα

• Χρήσιμες Συμβουλές

• Στατιστικά Στοιχεία

• Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας

 

http://www.cc.uoa.gr/health/socmed/hygien/keppa.html

Δικτυακός τόπος του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων (Κ.Ε.Π.Π.Α.) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη βιβλιοθήκη του υπάρχει αφθονία έντυπου υλικού για την κυκλοφοριακή αγωγή και εκπαιδευτικές κασέτες video. Έχει αναπτύξει πολλά προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής, όπως το ευρύτερα γνωστό «Η ΖΩΝΗ ΜΑΣ ΔΕΝΕΙ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ» σε συνεργασία με άλλους φορείς (Σύμμαχοι Ζωής)

 

http://www.minenv.gr/5/53/g5303_bikes.html

Στη σελίδα αυτή του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. υπάρχει βιβλίο με τίτλο «Φτιάχνοντας πόλεις για ποδήλατο».

 

  

http://www.pedtrauma.gr/gr/home.html

Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος

 

 

 http://www.thinkroadsafety.gov.uk/

Δικτυακός τόπος του Υπουργείου Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικός με την κυκλοφοριακή αγωγή.

 

 

 

http://www.thinkroadsafety.gov.uk/arrivealive/index.html

Δικτυακός τόπος του Υπουργείου Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου που απευθύνεται σε μαθητές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από το/τη δάσκαλο/α των Αγγλικών.

 

 

 

 http://www.hedgehogs.gov.uk/index.html

Δικτυακός τόπος του Υπουργείου Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου που απευθύνεται σε μαθητές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από το/τη δάσκαλο/α των Αγγλικών. Περιέχει αλληλεπιδραστικά παιχνίδια και κινούμενα σχέδια σχετικά με την κυκλοφοριακή αγωγή.

 

 

 

http://www.thinkfirst.org/kids/index.html

Think First: Δικτυακός τόπος του National Injury Prevention Foundation για την πρόληψη ατυχημάτων και την ασφάλεια.

 

 http://www.kidshealth.org/kid/index.jsp

Kids Health: Δικτυακός τόπος που απευθύνεται σε παιδιά και περιέχει οδηγίες σχετικές με την υγεία. Υπάρχει ενότητα σχετική με την κυκλοφοριακή αγωγή.

 

 http://www.radrider.com/comic-book/index.html

Δικτυακός τόπος, όπου οι μαθητές μπορούν να παρακολουθήσουν τις περιπέτειες του Rad Rider και να ενημερωθούν πώς να κυκλοφορούν με ασφάλεια με το ποδήλατό τους. Προτείνεται για το /τη δάσκαλο/α των Αγγλικών.

 

 

 Λογισμικά

Τροχαία Ατυχήματα: Κυκλοφοριακή Αγωγή - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τεχνικές Εκδόσεις, Κίονας

Με το λογισμικό αυτό ο μαθητής του Γυμνασίου καλείται να μάθει τη σωστή οδική συμπεριφορά χωρίς πραγματικό μεταφορικό μέσο σε ένα εικονικό περιβάλλον. Εκτός από την Κυκλοφοριακή αγωγή το λογισμικό αυτό παρουσιάζει πλούσιο πολυμεσικό υλικό για τα διάφορα μέσα μεταφοράς και τα τροχαία ατυχήματα.

 

Υπουργεία- Οργανισμοί - Υπηρεσίες

• Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών

• Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

• Τροχαία

• Κ.Ε.Π.Π.Α. - Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων

• Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς (Σύμμαχοι Ζωής)

• Ε.Υ.ΘΥ.Τ.Α. - Εταιρία Υποστήριξης Θυμάτων Τροχαίων Ατυχημάτων

• Πάρκα Κυκλοφοριακής Αγωγής

• ΕΛΠΑ

 

Βιβλιογραφία για τα σχέδια εργασίας

Frey K., (1986), Η μέθοδος project, μτφρ. Κ. Μάλλιου, Εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη.

Vygotsky L. S., (1978), Σκέψη και Γλώσσα, Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα.

Αβερωφ-Ιωάννου Τατιάνα (1990). Συνεργασία στη μάθηση. Διδασκαλία σε ομάδες στο μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος. Θυμάρι: Αθήνα.

Βαϊνά Μαρία (2002). Δραστηριότητες Τοπικής Ιστορίας. Ένα εργαλέιο Εφαρμογής της μεθόδου Project στα σχολεία. Τυπωθήτω: Αθήνα.

Δημοπούλου Μ., Μπαμπίλα Ε., Φρατζή Α., Χατζημιχαήλ Μ. (2003) Εξερευνώ την πόλη μου. Προτάσεις για διαθεματικά σχέδια εργασίας. Καλειδοσκόπιο: Αθήνα

Ματσαγγούρας Η. Γ., (1998), Στρατηγικές διδασκαλίας: Από τη Πληροφόρηση στην Κριτική Σκέψη, Τόμος Β΄, Εκδόσεις Gutenberg.

Ματσαγγούρας Η. Γ., (2003), Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση, Εκδόσεις Γρηγόρη.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Επιθεώρηση εκπαιδευτικών θεμάτων, Τεύχος 7, Αθήνα 2002.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Οδηγός Σχεδίων Εργασίας, ΥΠΕΠΘ, Αθήνα 2002.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ΥΠΕΠΘ, Ευέλικτη ζώνη, αντιπροσωπευτικές εργασίες μαθητών, Αθήνα 2002.

Σταυρίδου Ε., (2001), Συνεργατική Μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.