Η διπλή αυτή προσωπογραφία του Γάλλου
πρεσβευτή στην Αγγλία, Ζαν ντε
Ντιντεβίλ και του φίλου του επισκόπου
Ζωρζ ντε Σελβ σε φυσικό μέγεθος
αποτελεί ένα από τα περίφημα έργα του
Χόλμπαϊν. Η κομψότητα του Ντιντενβίλ (
αριστερά) έρχεται σε αντίθεση με την
αυστηρότητα του επισκόπου, ενώ ανάμεσά
τους εικονίζονται ένα σωρό όργανα για
την κατάκτηση της γνώσης. Ο Χόλμπαϊν
ζωγράφισε έναν
ιδεατό κατάλογο
με τα καλλιτεχνικά και φιλοσοφικά
ενδιαφέροντα των δύο διανοούμενων. Με
ιδιαίτερη σχολαστικότητα και επιμονή
στη λεπτομέρεια, συμπεριέλαβε τόσο
διαφορετικά παραφερνάλια όπως μια
γήινη σφαίρα, ένα λαούτο με κομμένη
χορδή, ένα λουθηρανικό ψαλτήριο, ένα
ζευγάρι πυξίδες, φλάουτα, ένας σταυρός
κ.ά. Το πιο αξιοπρόσεκτο αντικείμενο,
πάντως, είναι ένα αλλόκοτα
διαστρεβλωμένο σχέδιο που μοιάζει να
βγαίνει έξω από το χαμηλότερο μέρος του
πλαισίου. ΄Όταν ειδωθεί από μια
συγκεκριμένη γωνιά – από κάτω αριστερά
– φαίνεται ότι είναι ένα ανθρώπινο
κρανίο, ζωγραφισμένο σε διαστρεβλωμένη
προοπτική (αναμόρφωση). Θεωρείται ότι
συμβολίζει τη νοσηρή φιλοσοφική
ενασχόληση του Ντε Ντιντενβίλ με το
θάνατο ή ότι χρησιμεύει ως memento
mori (υπενθύμιση θανάτου) και προειδοποίηση
κατά της αλαζονείας της γνώσης, για
το δικό της καλό. Ο πίνακας αντανακλά
την αλλαγή που επέφερε η Μεταρρύθμιση
στο πνευματικό επίπεδο: την ιδέα ότι η
ανθρωπότητα δεν είναι πια έρμαιο της τρέλας
της και της δεισιδαιμονίας, αλλά έχει
τη δύναμη να κατακτήσει την αρετή μέσω
της γνώσης.