ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Προηγούμενη Σελίδα

Αείφυλλα ή αειθαλή φυτά: Πολυετή φυτά, κυρίως δέντρα και θάμνοι που διατηρούν το φύλλωμά τους όλες τις εποχές του χρόνου. αειθαλής ≠ φυλοβόλλα

Αιθέρια έλαια: Ουσίες που βρίσκονται στα φυτά, κυρίως στα άνθη, στα φύλλα και τους καρπούς και στις οποίες οφείλεται η ιδιαίτερη μυρωδιά και η γεύση στα μέρη αυτά των φυτών.

Αλπικά λιβάδια: Ζώνες βλάστησης που βρίσκονται στις κορυφές των βουνών και σε υψόμετρα πάνω από 1700 έως 2900 και περιέχουν αραιά δέντρα, θάμνους και ποώδη φυτά.

Αμφίβια: Ομάδα ζωικών οργανισμών που μπορούν να περνούν ένα μέρος της ζωής τους στο νερό, ως υδρόβιοι οργανισμοί και το υπόλοιπο στην ξηρά. Μερικοί αντιπρόσωποι αυτής της ομάδας είναι ο βάτραχος, ο φρύνος κ. ά.

Αποδημητικά πτηνά: Τα πουλιά τα οποία, όταν έρθει χειμώνας, μετακινούνται σε θερμότερες χώρες.

Αποικοδομητές: Οργανισμοί, κυρίως ζώα, βακτήρια και μύκητες που τρέφονται με νεκρούς οργανισμούς ή τμήματά τους και διασπούν τις πολύπλοκες οργανικές ενώσεις σε απλούστερες κα σε ανόργανες..

Αρπακτικά πτηνά: Ομάδα πτηνών που κυνηγούν και αρπάζουν και στη συνέχεια κατασπαράζουν τη λεία τους. Γνωστά αρπακτικά είναι τα γεράκια, οι αετοί, οι κουκουβάγιες κ.α..

Βιοποικιλότητα: Ποικιλία φυτικών και ζωικών οργανισμών

Βιότοπος: Το φυσικό περιβάλλον που διαθέτει τις απαραίτητες συνθήκες για την εκπλήρωση μέρους ή ολόκληρου του κύκλου ζωής, ορισμένων φυτικών ή ζωικών οργανισμών.

Βλαστητική περίοδος: Η περίοδος κατά την οποία αναπτύσσεται το φυτό.

Βλαστός: Το μέρος του φυτού που αναπτύσσεται κατακόρυφα από την επιφάνεια του εδάφους προς τα πάνω και είναι συνέχεια της ρίζας. Σ’ αυτόν αναπτύσσονται τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί του φυτού.

Γαιάνθρακες: Οι ορυκτοί άνθρακες όπως ο λιγνίτης ο ανθρακίτης, η τύρφη που σχηματίσθηκαν από την σταδιακή απανθράκωση φυτικής ύλης, πριν πολλά εκατομμύρια χρόνια και χρησιμοποιούνται για θέρμανση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Δερματώδη φύλλα: Φύλλα που έχουν την υφή δέρματος.

Διάβρωση: Η διαδικασία που αποτελεί το τον ισχυρότερο παράγοντα που αλλάζει την επιφάνεια του εδάφους δημιουργώντας αυλάκια, ποτάμια χαράδρες, φαράγγια κ.α. αλλάζοντας συνεχώς το τοπίο.

Διαπνοή: Είναι η διεργασία που τα φυτά παίρνουν νερό με τις ρίζες τους από το έδαφος και το μεταφέρουν στα φύλλα. Εκεί μετατρέπεται σε υδρατμούς και ελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από τα στόματια(μικρές τρύπες στο κάτω μέρος των φύλλων). Υπολογίζεται ότι το 10% των υδρατμών της ατμόσφαιρας πρόερχεται από την διαπνοή.

Έδαφος: Το ανώτατο στρώμα του φλοιού της γης, που αποτελείται κυρίως από θρυμματισμένα πετρώματα αλλά και αποσυντεθειμένες οργανικές ουσίες.

Ενδημικό είδος: Ο οργανισμός ή οι οργανισμοί που συναντούμε αποκλειστικά σε ένα συγκεκριμένο χώρο.

Ενδιαίτημα: Ο τόπος που ζει και συνήθως αναπαράγεται ένα είδος ή ένας πληθυσμός και χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες συνθήκες.

Ερπετά: Ομάδα ζώων που φέρουν στο σώμα τους λέπια ή φολίδες και συνήθως έρπουν όταν μετακινούνται στην ξηρά επειδή η κοιλιά τους ακουμπά λίγο, πολύ στο έδαφος. Μερικοί αντιπρόσωποι αυτής της ομάδας είναι το φίδι, η χελώνα, ο κροκόδειλος

Ετερότροφοι: Οι οργανισμοί που χρειάζονται έτοιμες οργανικές ενώσεις για να τραφούν.

Ζώνες βλάστησης: Τα ορεινά δάση στη χώρα μας δημιουργούν ομοειδείς ομάδες, οι οποίες διαμορφώνονται κατά υψομετρικές ζώνες που λέγονται ζώνες βλάστησης.

Θείο: Αμέταλλο χημικό στοιχείο κίτρινου χρώματος (θειάφι) που βρίσκεται αναμειγμένο στους γαιάνθρακες και τα πετρέλαια.

Θεωρία της εξέλιξης και της φυσικής επιλογής των ειδών: Οι θεωρίες που περιγράφουν τις διαδικασίες με τις οποίες ένας οργανισμός εξοικειώνεται με το περιβάλλον του και καταφέρνει να επιβιώσει και να αναπαραχθεί. Όταν λέμε: «τα ζώα του δάσους είναι προσαρμοσμένα στο περιβάλλον τους», εννοούμε τις διαδικασίες που αναφέρθηκαν.

Θηλαστικά: Ομάδα ζώων που γεννούν ζωντανά τα μικρά τους και τα θηλάζουν με μια θρεπτική ουσία, το γάλα. Μερικοί αντιπρόσωποι αυτής της ομάδας είναι ο σκύλος, η γάτα, η αρκούδα κ. ά.

Κλίμα: Είναι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή σε όλο το έτος και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Το κλίμα καθορίζουν οι μέσες τιμές των μετεωρολογικών στοιχείων (ύψος βροχόπτωσης, υγρασία, θερμοκρασία, ηλιοφάνεια, κ.λπ.) που επικρατούν σε έναν τόπο για μια χρονική περίοδο, 30 ετών τουλάχιστον.

Κύτταρο: Το μικρότερο τμήμα κάθε οργανισμού, που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ζωής και από το οποίο αποτελούνται όλοι οι οργανισμοί..

Κωνοφόρα δέντρα: Ομάδα φυτών στην οποία ανήκουν πολλά γνωστά δέντρα όπως το πεύκο, το έλατο, το κυπαρίσσι. Τα φύλλα αυτών των δέντρων μοιάζουν με βελόνες και οι καρποί τους έχουν το σχήμα του κώνου.

Μακί: Είναι τα φυτά που αναπτύσσονται σε περιοχές που έχουν υψόμετρο μέχρι 700 περίπου μέτρα και έχουν ύψος έως 3μ. Τέτοια φυτά είναι η μυρτιά, ο σχίνος, η αγριελιά, το αγριοκυπάρισσο, το πουρνάρι, η κουμαριά, το ρείκι, η πικροδάφνη, η λυγαριά κ.α.

Μεσογειακά δάση κωνοφόρων: Είναι χαρακτηριστικά συστήματα στις παράλιες ζώνες της χώρας, όπου κατά περίπτωση κυριαρχεί ένα μόνο είδος κωνοφόρου το πεύκο

Μεταναστευτική περίοδος: Η περίοδος, κατά την οποία διάφοροι ζωικοί οργανισμοί μετακινούνται από μια περιοχή σε μια άλλη για την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Μεταναστευτική περίοδο παρατηρούμε στα χελιδόνια, στους πελαργούς, στις πάπιες κ.λπ.

Μονοκύτταροι οργανισμοί: Η πιο απλή μορφή οργανισμού που αποτελείται από ένα μόνο κύτταρο.

Οικοσύστημα: Η ενότητα που αποτελείται από τα φυτά και τα ζώα, το έδαφος, νερό, κλίμα κ.λπ. Η έννοια του οικοσυστήματος περιλαμβάνει όλες τις αλληλεπιδράσεις των οργανισμών μεταξύ τους και με το περιβάλλον τους. Ένα οικοσύστημα είναι το δάσος.

Πανίδα: Το σύνολο των ζώων μιας περιοχής.

Πτηνοπανίδα: Το σύνολο των πτηνών που ζει σε μια περιοχή.

Πυραμίδα τροφική: Η γραφική αναπαράσταση της δομής ενός συνόλου σε σχήμα πυραμίδας. Αν θέλουμε να αναπαραστήσουμε σε πυραμίδα το σύνολο ζώα ανάλογα με το είδος της τροφής τους, στη βάση κατατάσσονται τα φυτοφάγα ζώα. Η μεγάλες διαστάσεις της βάσης της πυραμίδας δείχνουν την ισχυρή αναλογία των φυτοφάγων στο σύνολο των ζώων. Στη συνέχεια κατατάσσονται τα σαρκοφάγα ζώα που είναι λιγότερα (η πυραμίδα στενεύει προς τα πάνω). Τέλος, στην κορυφή κατατάσσονται οι ανώτεροι καταναλωτές (όπως η αρκούδα), που είναι παμφάγα ζώα.

Ρητίνη: Φυτική ουσία που βγαίνει από μερικά είδη δέντρων.

Σαρκοφάγα ζώα: Ζωικοί οργανισμοί που τρέφονται κυρίως με ζώα.

Σκληρόφυλλα είδη: Φυτά με σκληρά φύλλα (πουρνάρια, κουμαριές κ. ά.)

Τρωκτικά: Ζώα θηλαστικά. Μερικοί αντιπρόσωποι αυτής της ομάδας είναι οι σκίουροι, οι ποντικοί και οι αρουραίοι.

Υδρόβια είδη φυτών: Φυτικοί οργανισμοί που ζουν στο νερό π.χ. νούφαρα κ.α.

Φρύγανα: Πρόκειται συνήθως για αραιούς και χαμηλούς θάμνους με μικρά και χνουδωτά φύλλα, αγκαθωτά κλαδιά που αναπτύσσονται στις ξηρότερες περιοχές της χώρας και μέχρι υψόμετρο 300 περίπου μέτρων. Παραδείγματα είναι η αφάνα, το πουρνάρι, η ασφάκα κ.ά.

Φυλλοβόλα φυτά: Πολυετή φυτά, κυρίως δέντρα και θάμνοι που στο τέλος κάθε βλαστητικής περιόδου, ρίχνουν το φύλλωμά τους.

Φυτοφάγα ζώα: Ζωικοί οργανισμοί που τρέφονται κυρίως με φυτά.

Φωτοσύνθεση: Η διαδικασία που το φυτό με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας και των αλάτων που παίρνει από το έδαφος με τις ρίζες, παράγει ουσίες για την ανάπτυξη του. Κατά την διάρκεια της φωτοσύνθεσης το φυτό δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα και ελευθερώνει οξυγόνο.

Χλωρίδα: Το σύνολο των φυτών που συναντούμε σε μια περιοχή.