«ΡΙΑΛΙΤΙ ΣΟΟΥ» ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της επικοινωνίας δεν μας χάρισαν μόνον αγαθά αλλά και μια πλειάδα φαινομένων που αγγίζουν συχνά το παράλογο: από την απαγόρευση προβολής προϊόντων όπως ο καπνός (του οποίου ωστόσο επιδοτείται επισήμως η καλλιέργεια!) ως την προσφορά υπηρεσιών... προς ασέλγειαν μέσω δικτύων διεθνών που αγρεύουν ενδιαφερομένους σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας.
Ανάμεσα στα φαινόμενα αυτά εντάσσεται και η βίαιη αντίδραση θεατών της τηλεόρασης εναντίον των λεγομένων «ριάλιτι σόου» στα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια. Είναι γεγονός ότι οι εκπομπές αυτές έχουν σημειώσει μια άνευ προηγουμένου επιτυχία και μιαν «ακροαματικότητα» συμμετρικά ανάλογη (αλίμονο...) προς το γαργαλιστικό και συχνά χυδαίο περιεχόμενό τους. Αλλά τι συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί από την τόσο μεγάλη επιτυχία και την τόσο μεγάλη κατακραυγή;

Όταν, προ ετών, ένας εκδότης έγινε στόχος παραπόνων φίλων του για κάποια τολμηρή στήλη της εφημερίδας, τους ρώτησε αν την παρακολουθούν τακτικά. «Και βέβαια», είπαν με οργή οι παραπονούμενοι. «Ε, λοιπόν, γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν την καταργώ», απήντησε ειρωνικά ο εκδότης.

Τα τηλεοπτικά κανάλια ζουν από τη διαφήμιση και οι διαφημιζόμενοι απαιτούν από τα κανάλια θεαματικότητα. Αν οι χυδαίες εκπομπές διασφαλίζουν ευρύ κοινό, αυτό σημαίνει αυξημένα έσοδα. Η εξίσωση είναι σαφής.

Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς πως όλα τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια ή ότι όλες οι εκπομπές με «ριάλιτι σόου» ενδίδουν στη βάναυση ρυπαρότητα. Θεωρητικά μάλιστα τα «ριάλιτι σόου» εμφανίζουν ως στόχο τους την ηθική ανάπλαση. Προβάλλοντας, δηλαδή, κοινωνικά συμβάντα και συμπεριφορές ατόμων, υποτίθεται ότι καυτηριάζουν τις ανηθικότητες που επιδεικνύουν. Αυτές όμως είναι σοφιστείες που δεν πείθουν κανέναν, γι' αυτό και ακούγονται ολοένα και συχνότερα οι προτροπές για «λογοκρισία» των εκπομπών αυτών.

Πού είναι όμως οι νόμοι; Και γιατί δεν επεμβαίνουν οι εισαγγελείς αν πράγματι θίγεται το δημόσιο αίσθημα και προσβάλλονται τα ήθη;

Διότι εκ των δύο το ένα: είτε πράγματι τα «ριάλιτι σόου» εμπίπτουν στον χώρο της αισχρής εκμετάλλευσης του δημοσίου αισθήματος (όπως λ.χ. όταν ακούγεται μια γιαγιά να περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τον βιασμό της εγγονής της από τον θείο της), οπότε πρέπει η Δικαιοσύνη να επέμβει· είτε αποτελούν μια φέτα της κοινωνικής μας ζωής, την οποία μπορεί καθένας να παρακολουθήσει ελεύθερα, ως απλή μαρτυρία των συγχρόνων ηθών.

Εκείνο πάντως που δεν είναι λογικό είναι το να ζητεί κανείς την επιβολή μιας προληπτικής λογοκρισίας. Αν η Δικαιοσύνη επέμβει μια φορά με αυστηρότητα, είναι βέβαιον ότι το αδίκημα δεν θα επαναληφθεί εύκολα. Αν λοιπόν υφίσταται αδίκημα προσβολής των ηθών και η Δικαιοσύνη το ανέχεται αγογγύστως, τότε τα ανακλαστικά της πολιτείας μας δεν λειτουργούν σωστά!

Περισσότερο από τον παρεκτρεπόμενο παραγωγό των εκπομπών, περισσότερο από τους αναρίθμητους θεατές, υπεύθυνη για την τήρηση των νόμων και για την προστασία του κοινού είναι η Δικαιοσύνη ενός τόπου.

[πηγή: Το Βήμα, 29/6/1997 <http://www.tovima.gr>]