Σκιαγράφηση της προσωπικότητας του Αλκιβιάδη

Ο Θουκυδίδης στο 6ο βιβλίο αναφέρεται στο γεγονός του ακρωτηριασμού των Ερμών και στις κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του Αλκιβιάδη (6.27.1-6.29.3):

[6.27.1] Στο διάστημα αυτό όσες πέτρινες στήλες του Ερμή υπήρχαν στην πολιτεία (και υπάρχουν πολλές γιατί είναι ντόπια συνήθεια, τόσο στα πρόθυρα ιδιωτικών σπιτιών όσο και σε ιερά) βρέθηκαν οι περισσότερες με σπασμένο το πρόσωπο μέσα σε μια νύχτα. [6.27.2] Και κανείς δεν ήξερε ποιοι το έκαναν, αλλά τους καταζητούσαν προκηρύσσοντας μεγάλες αμοιβές, για την ανακάλυψή τους, κ' εξόν απ' αυτό έβγαλαν κι άλλο ψήφισμα, αν κανείς ήξερε να 'χει γίνει καμιά ασεβής πράξη, να το καταγγείλει χωρίς φόβο οποιοσδήποτε θέλει, είτε πολίτης είναι, είτε ξένος, είτε δούλος. [6.27.3] Και πήραν το πράμα πολύ στα σοβαρά· γιατί φαινόταν πως ήταν συγχρόνως κακοσημαδιά για την εκστρατεία, και πως είχε γίνει από συνωμότες που σκόπευαν να κάνουν πραξικόπημα και να καταλύσουν τη δημοκρατία.

[6.28.1] Τότε υποβάλλεται καταγγελία από κάτι μετοίκους και υπηρέτες, όχι σχετικά με το σπάσιμο των Ερμών, αλλά πως είχαν διαπραχθεί κάτι άλλοι ακρωτηριασμοί αγαλμάτων από μερικούς μεθυσμένους νέους γι' αστείο και πως είχαν παραστήσει σε σπίτια τα Ελευσίνια μυστήρια από ασεβή αναίδεια· γι' αυτά κατηγορούσαν ανάμεσα σ' άλλους και τον Αλκιβιάδη. [6.28.2] Κ' εκείνοι που είχαν μεγαλύτερη αμάχη με τον Αλκιβιάδη που τους στεκόταν εμπόδιο, ώστε να μην έχουνε σίγουρη την ηγεσία της δημοκρατικής μερίδας, και νομίζοντας πως αν τον έδιωχναν αυτόν θα ήταν πρώτοι στην πολιτεία, τα πήραν αυτά για επιχειρήματα και τα εξόγκωσαν και σήκωσαν κατακραυγή πως τόσο η παρωδία των μυστηρίων όσο και ο ακρωτηριασμός των Ερμών είχανε γίνει με τον σκοπό να καταργηθεί η δημοκρατία και καμιά απ' αυτές τις ιεροσυλίες δεν είχε διαπραχθεί χωρίς τη συμμετοχή του, αναφέροντας ως τελική απόδειξη όλο το υπόλοιπο παράνομο φέρσιμό του και τις αντιδημοκρατικές του συνήθειες.

[6.29.1] Αυτός όμως αντέκρουσε τις κατηγορίες από μιας αρχής, και δήλωσε πως είναι πρόθυμος να κριθεί από δικαστήριο αν είχε πράξει τίποτ' απ' αυτά, πριν ξεκινήσει η εκστρατεία (γιατί όλες οι προμήθειες και ο εξοπλισμός είχανε πια βρεθεί) και αν είχε διαπράξει τίποτ' απ' αυτά, να τιμωρηθεί, αν όμως αθωωθεί, να πάει ως στρατηγός. [6.29.2] Και τους εξόρκιζε έντονα vα μην ακούνε τις συκοφαντίες ενάντιά του όταν θα έλειπε, αλλά αμέσως να τον θανατώσουν, αν έχει κάνει αυτές τις ανομίες, προσθέτοντας πως θα ήταν πιο γνωστικό ενώ κρεμόταν πάνωθέ του τέτοια κατηγορία να μην τον στείλουν ως αρχηγό τόσο μεγάλου εκστρατευτικού σώματος πριν ξεκαθαρίσουν το ζήτημα με δίκη. [6.29.3]Οι εχτροί του όμως, επειδή φοβούνταν πως ο στρατός θα είχε ευνοϊκές διαθέσεις προς αυτόν αν δικαζόταν αμέσως τότε, και μήπως το πλήθος δε δείξει την απαιτούμενη αυστηρότητα από καλή προαίρεση, επειδή εξ αιτίας του έπαιρναν μέρος στην εκστρατεία οι Αργείοι και μερικοί Μαντινείς, κοίταζαν να το αποτρέψουν αυτό και ν' ανακόψουν τη βιασύνη του Αλκιβιάδη, σκορπίζοντας ανάμεσα στον κόσμο δικούς τους ρήτορες που υποστήριζαν πως πρέπει να φύγει τώρα και να μην καθυστερεί το ξεκίνημα, αλλά να γυρίσει και να δικαστεί σε ορισμένην ημερομηνία. Μ' αυτόν τον τρόπο ήθελαν να δικαστεί ο Αλκιβιάδης για μεγαλύτερη συκοφαντία, που θα μαγείρευαν ευκολότερα αν έλειπε αυτός από τη μέση, και να δικαστεί φερμένος πίσω κατά μήνυμα της πολιτείας. Κ' έτσι αποφασίστηκε να ξεκινήσει ο Αλκιβιάδης.

[Πηγή: Θουκυδίδου Ιστορία, Πρόλογος, μετάφραση, σχόλια. Εισαγωγή: Ι.Θ. Κακριδής. Ι–IV, μτφρ. Ε. Λαμπρίδη, Γκοβόστης, Αθήνα, 1962 - (διατίθεται στην Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)]

Για τις υποθέσεις και τα σκάνδαλα γύρω από τον Αλκιβιάδη πριν την έναρξη της εκστρατείας μπορείτε να παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο:

Ο Θουκυδίδης στο 6ο βιβλίο εκθέτει τα κίνητρα του Αλκιβιάδη για τη Σικελική εκστρατεία (6.15.1-6.15.4):

Αυτά απάνω–κάτω είπε λοιπόν ο Νικίας· από τους Αθηναίους όμως οι περισσότεροι που ανέβηκαν στο βήμα παρακινούσαν να γίνει η εκστρατεία και να μην ακυρωθούν οι αποφάσεις που είχαν ψηφιστεί. Υπήρχαν όμως και μερικοί που μίλησαν εναντίον. [6.15.2] Και με περισσότερο ζήλο απ' όλους προωθούσε την εκστρατεία ο Αλκιβιάδης ο γιος του Κλεινία, θέλοντας τόσο να πάει κόντρα στο Νικία, αφού διαφερότανε μαζί του σ' όλα τα πολιτικά ζητήματα, κ' επειδή τον είχε αναφέρει τόσο επιτιμητικά, αλλά το κυριότερο επειδή τον έκαιγε ο πόθος να γίνει στρατηγός και είχε την ελπίδα πως με την αρχηγία του θα κυρίευε τη Σικελία και την Καρχηδόνα και συγχρόνως αν πετύχαινε θ' αύξαινε και την δική του θέση με πλούτο και δόξα. [6.15.3] Έχοντας δηλαδή μεγάλη επιρροή στους συμπολίτες του, ακολουθούσε τις επιθυμίες του που ξεπερνούσε τα όρια της περιουσίας που είχε, τόσο ως για τους μεγάλους σταύλους όσο και για τ' άλλα του έξοδα· πράμα που αργότερα έγινε από τους κυριότερους παράγοντες που γκρέμισαν την ηγεμονία των Αθηναίων. [6.15.4] Γιατί φοβήθηκε ο κόσμος την έκταση της ασέλγειάς του σχετικά με τις σωματικές ηδονές και τον τρόπο της ζωής του, και τη μεγάλη φιλοδοξία που έδειχναν όλες του οι πράξεις σ' οποιονδήποτε τομέα ενεργούσε, και τον εχτρεύτηκαν με την εντύπωση πως ήθελε να γίνει τύραννος. Κ' ενώ είχε στη δημόσια εκδήλωσή του κανονίσει περίφημα τα ζητήματα του πολέμου, όμως όλοι, από την ιδιαίτερη αγανάχτηση που του είχαν για τα καμώματά του, δίνοντας σε άλλους την αρχηγία, έφεραν την πολιτεία σε λίγο χρονικό διάστημα στην καταστροφή της.

[Πηγή: Θουκυδίδου Ιστορία, Πρόλογος, μετάφραση, σχόλια. Εισαγωγή: Ι.Θ. Κακριδής. Ι–IV, μτφρ. Ε. Λαμπρίδη, Γκοβόστης, Αθήνα, 1962 - (διατίθεται στην Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)]

Ο Ξενοφώντας στα Ἑλληνικά (2.1.25-26) αναφέρεται στις συμβουλές που έδωσε ο Αλκιβιάδης στους Αθηναίους στρατηγούς πριν τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς: