Εξωτερική εμφάνιση και εσωτερικός κόσμος

Τι θεωρούσαν οι αρχαίοι Έλληνες πιο σημαντικό: την εξωτερική ομορφιά ή τον εσωτερικό κόσμο; Να βγάλετε τα συμπεράσματά σας, αφού μελετήσετε το υλικό που σας δίνεται στη συνέχεια:

Η ιδεολογική ανατροπή της λυρικής ποίησης

[...]
οὐ φιλέω μέγαν στρατηγὸν οὐδὲ διαπεπλιγμένον
οὐδὲ βοστρύχοισι γαῦρον οὐδ' ὑπεξυρημένον,
ἀλλά μοι σμικρός τις εἴη καὶ περὶ κνήμας ἰδεῖν
ῥοικός, ἀσφαλέως βεβηκὼς ποσσί, καρδίης πλέως.

Δε μου αρέσει στρατηγός ψηλόκορμος με δρασκελιές μεγάλες,
να καμαρώνει για την κόμη τη βοστρυχωτή και το φιλάρεσκα ξυρισμένο γένι του.
Περισσότερο θα μου άρεσε ένας κοντός, έστω και στραβοκάνης ―μόνο στα πόδια να πατά γερά και να το λέει η καρδιά του.
(απ. 114 W)

 

Ως γνωστόν, το επικό πρότυπο του ήρωα συμψηφίζει σε ένα και το αυτό πρόσωπο όλες τις αρετές κι όλες τις χάρες· ο επικός ήρωας είναι ωραίος και ανδρείος, δίκαιος και σοφός ανάμεσα στους ανθρώπους και ευσεβής απέναντι στους θεούς. Σύγκρινε την ομηρική περιγραφή του Αγαμέμνονα στην Ιλιάδα 3.167 και 169-170, όπως τον περιγράφει η Ελένη στον Πρίαμο: ὅς τις ὅδ' ἐστὶν Ἀχαιὸς ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε. (…) καλὸν δ' οὕτω ἐγὼν οὔ πω ἴδον ὀφθαλμοῖσιν, οὐδ' οὔτω γεραρόν· βασιλῆϊ γὰρ ἀνδρὶ ἔοικε.― ποιος είναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός Αργείος; … τόσον όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους· μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανο· (ρηγάρχης πρέπει νά 'ναι)". Στρατηγός, επομένως, με τη γενναιότητα του Αγαμέμνονα και τη δυσμορφία του Θερσίτη ―η υβριδική περίπτωση που περιγράφει ο Αρχίλοχος εδώ― είναι απολύτως αδιανόητη για τα ομηρικά μέτρα. Μέσα σε τέσσερις στίχους, ο ρηξικέλευθος λυρικός ποιητής αφαιρεί τον ακρογωνιαίο λίθο από το ηρωικό ιδεολογικό οικοδόμημα. [...]

L.P.Dafnomil, Ι.Ν. Καζάζης, «Η Λυρική Ποίηση ως Μουσική Παιδεία». Διάλεξη που δόθηκε στο πλαίσιο του ΙΣΤ' Πνευματικού Μαΐου, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, 14.06.07.

[πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]

Νάρκισσος

Ο Νάρκισσος ήταν ένας ωραίος νέος, που περιφρονούσε τον έρωτα. Ο μύθος του αναφέρεται με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τους συγγραφείς. Η πιο γνωστή εκδοχή του είναι του Οβίδιου στις Μεταμορφώσεις του. Εκεί ο Νάρκισσος είναι γιος του θεού του Κηφισσού και της Νύμφης Λειριόπης. Όταν γεννήθηκε, οι γονείς του ρώτησαν το μάντη Τειρεσία και εκείνος τους απάντησε πως «το παιδί θα ζούσε ως τα γεράματα, αν δεν έβλεπε την εικόνα του εαυτού του». Όταν ο Νάρκισσος ενηλικιώθηκε, τον ερωτεύθηκαν παράφορα πολλές νέες και πολλές Νύμφες. Αυτός όμως έμενε αδιάφορος. Στο τέλος τον ερωτεύθηκε και η Νύμφη Ηχώ όμως και αυτή δεν πέτυχε τίποτα περισσότερο από τις άλλες. Απελπίστηκε και αποτραβήχτηκε στη, μοναξιά, όπου αδυνάτισε και από τον εαυτό της δεν έμεινε τίποτε άλλο παρά μια γοερή φωνή. Οι νέες, που τις περιφρόνησε ο Νάρκισσος, ζήτησαν εκδίκηση από τον Ουρανό. Η Νέμεση τις ακούει και φέρνει έτσι τα πράγματα, ώστε μια μέρα πολύ ζεστή, ύστερα από ένα κυνήγι, ο Νάρκισσος σκύβει πάνω σε μια πηγή να ξεδιψάσει. Εκεί βλέπει το πρόσωπό του, τόσο ωραίο, που αμέσως το ερωτεύεται. Αδιάφορος από τότε για τον κόσμο σκύβει πάνω στην εικόνα του και αφήνεται να πεθάνει. Ακόμη και πάνω στα νερά της Στύγας ψάχνει να διακρίνει τα αγαπημένα χαρακτηριστικά. Στον τόπο που πέθανε φύτρωσε ένα λουλούδι, που το ονόμασαν νάρκισσο.

P. Grimal,  Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας, επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Βασ. Άτσαλος, Uninersity Studio Press, Θεσσαλονίκη 1991.

Καραβάτζιο, Νάρκισσος, λάδι σε μουσαμά, 1594-1596,
Galleria Nazionale d'Arte Antica, Ρώμη.
[πηγή: Wikimedia Commons]