«Η μάχη των Βασιλικών»
Αυγοτέμπερα σε ξύλο του Δημητρίου Ζωγράφου, 1836
Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
| Από τη συνεργασία του Ι. Μακρυγιάννη με τον Δ. Ζωγράφο δημιουργήθηκαν, συνολικά, τέσσερις σειρές από 24 θέματα η καθεμιά, φτιαγμένες με την τεχνική της υδατογραφίας. Τις σειρές αυτές τις προσέφερε ο Ι. Μακρυγιάννης στους βασιλείς της Ελλάδας και στους πρεσβευτές της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Ο Ι. Μακρυγιάννης κράτησε την πρωτότυπη σειρά (5η), από αυγοτέμπερα σε ξύλο, για τον εαυτό του (οκτώ κομμάτια της σειράς φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο). Σύμφωνα με τη συνήθεια των ξένων λαϊκών ζωγράφων, στις εικόνες παρατίθεται εκτενές κείμενο, όπου αναφέρεται το είδος της μάχης, οι πρωταγωνιστές και η έκβασή της. Τα θέματα που επεξεργάστηκε ο Δ. Ζωγράφος συνδέονται με όσα καταγράφονται στα Απομνημονεύματα του Ι. Μακρυγιάννη σχετικά με σημαντικές στιγμές του Αγώνα, όπως π.χ. «Η μάχη του Φαλήρου», «Η πρώτη πολιορκία των Αθηνών», «η μάχη στον Ανάλατο», «Διάφοραι πολιορκίαι του Μεσολογγίου», κ.ά. Εδώ, αποδίδονται όλες οι φάσεις της μάχης στα Βασιλικά, το 1821: η προετοιμασία των Οθωμανών, η σύγκρουση και η τελική συντριβή τους, όπως τα περιέγραφε ο Ι. Μακρυγιάννης. Χαρακτηριστική είναι η ανάπτυξη των δύο στρατών στο χώρο και ο τρόπος που αποδίδονται οι συγκρούσεις μεταξύ τους. Ξεχωρίζουν οι Έλληνες αγωνιστές με τις άσπρες ενδυμασίες που έχουν εγκλωβίσει τους Οθωμανούς και τους νικούν στη μάχη. Οι Οθωμανοί διακρίνονται με πλήθος πολεμοφόδια σε άμαξες και καμήλες, ενώ τα τύμπανά τους χτυπούν και τέσσερα κανόνια ρίχνουν ριπές για να εκφοβίσουν τους Έλληνες. Διακρίνεται ο Μπαϊράμ Πασάς πάνω σε ένα μαύρο άλογο να έχει το γενικό πρόσταγμα. |