«Υπέρ πατρίδος το παν»
Ελαιογραφία του Θεόδωρου Βρυζάκη, 1858
Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
| Η σύνθεση βασίζεται στην απεικόνιση προσωπογραφιών αγωνιστών του 1821. Οι προσωπογραφίες αυτές είναι αντίγραφα αντίστοιχων λιθογραφημένων πορτραίτων του Κρατσάιζεν, του Ες και άλλων δημιουργών. Η παράσταση είναι αλληγορική, χρησιμοποιεί συμβολικές πράξεις ως μέσο για να γίνουν κάποια μηνύματα, που απεικονίζει, πιο αισθητά στους θεατές του έργου. Οι αγωνιστές πλαισιώνουν την Ελλάδα, η οποία δαφνοστεφανωμένη πατά σε ένα σύννεφο, ελεύθερη, με τα χέρια διάπλατα θέλοντας να αγκαλιάσει τους ήρωες που πρόσφεραν τη ζωή τους και την περιουσία τους στον Αγώνα. Στο βάθος διακρίνονται τα βουνά και η θάλασσα του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Η παρουσία του αρχαίου ναού δηλώνει τη σχέση με την ελληνική αρχαιότητα. Το έργο στηρίζεται σε λαϊκές λιθογραφίες της εποχής, στις οποίες οι ήρωες πλαισιώνουν αλληγορικές μορφές, όπως αυτές της ελευθερίας και της πατρίδας. Η προσπάθεια του Θεόδωρου Βρυζάκη είναι να συνδυάσει το μύθο με την ιστορία και να τονίσει την ιστορικότητα της σκηνής, τον εθνικό χαρακτήρα της. Το έργο ανήκει σε μια σειρά έργων διαφόρων δημιουργών που έχουν στόχο μέσα από συμβολικές μορφές να αναδείξουν το μεγαλείο της ελεύθερης Ελλάδας. |