Η τραγική παρέκτασις στις τραγωδίες του Σοφοκλή

Σοφοκλής, Αντιγόνη 1115-1153 (υπόρχημα): Χαρμόσυνος ύμνος προς τον Βάκχο

ΧΟ.

Πολυσήμαντε, χαρά των ομματιών
της νύφης απ' τη Θήβα, σπορά του Δία
που βροντά κι αστράφτει· την ξακουστή
που σκέπεις Ιταλία· που βασιλεύεις
στους αγρούς της Ελευσίνας, στα πανηγύρια
της Δηώς, Βάκχε,
που κατοικείς στη Θήβα, τη μάνα πόλη
των Βακχών, κοντά στο ρέμα του Ισμηνού,
εκεί κοντά που σπάρθηκαν
του Δράκου τ' άγρια δόντια.

στροφή α΄




1120

 

 

Της δάδας ο λαμπρός καπνός
στο βράχο με τις δυο κορφές σ' αντίκρισε·
εκεί που σεργιανούν βακχεύοντας οι νύμφες οι Κωρύκιες·
εκεί που ρέει το νερό της Κασταλίας κρήνης.
Από της Νύσας τα βουνά μαζί σου κατηφόρισαν
οι λόφοι του κισσού, τα περιγιάλια τα χλωρά
με τα πολλά σταφύλια και πάνε συντροφιά σου,
όταν στης Θήβας τα σοκάκια τριγυρνάς
κι όταν τραγούδια θεϊκά
λαλούν οι γλεντοκόποι.

αντιστρ. α΄

1130

 

 

 

 

Απ' όλες πιο πολύ
την αγαπάς την πόλη σου
και τη μητέρα σου την αστραποκαμένη.
Τώρα που ξαφνικός λοιμός μέσα στην πόλη
σέρνεται, ροβόλα τις πλαγιές του Παρνασσού
ή τα στενά περάσματα του πόντου που βουίζουν
κι έλα με το καλό ποδαρικό να μας γιατρέψεις.

στροφή α΄

1140

 

 

 

 

Χορευταρά, στων αστεριών
το πυρωμένο χοροστάσι, και χαροκόπε
στα νυχτερινά παραμιλήματα,
βλαστάρι του Διός παιδί, πρόβαλε,
βασιλιά μου, με τις Θυιάδες τις συντρόφισσες,
που ξενυχτούν αλλοπαρμένες στο χορό
για σένα, τον αφέντη τους, το Βάκχο.
(Μπαίνει ένας αγγελιαφόρος.)

αντιστρ. α΄




1150

[Σοφοκλέους Τραγωδίαι: «Αντιγόνη» και «Φιλοκτήτης», Β Γενικού Λυκείου Γενικής Παιδείας]

Σοφοκλής, Αίας 693-718 (υπόρχημα): Χαρούμενη επίκληση στον Απόλλωνα και στον Πάνα και χαρά για τη μεταμέλεια του Αίαντα

ΧΟ.

Τινάζομαι απ' την τρίσβαθη χαρά
κι αναγαλλιάζοντας πετώ.
Έι, Πάνα, Πάνα, θαλασσόβρεχτος
 ζύγωσε, Πάνα, ω! Πάνα,
απ' της χιονόσκεπης Κυλλήνης
 τις πέτρινες πλαγιές, αφέντη,
που των θεών το χοροστάσι στήνεις,
συντρόφεψέ με μ' αυτοδίδαχτους της Νύσας
και της Κνωσού χορούς.
Τώρα κι εγώ γυρεύω να χορέψω.
Κι ο Απόλλωνας, της Δήλου ο βασιλιάς,
ολόφαντος ας φτάσει από το πέλαγο
της Ικαριάς μαζί μου εδώ κι ας είναι
πάντα καλός για μένα.

Έδιωξ' ο Άρης απ' τα μάτια μου
τη μαύρη συννεφιά της θλίψης.
Έι, έε. Στα γοργοκίνητα
καράβια θ' απλωθεί ξανά
χαρμόσυνο το φως, ω! Δία
γιατί λησμόνησε τα βάσανά του
ο Αίαντας πια κι έχει σωστά
τελειώσει τις θυσίες του στους θεούς
με σέβας και ταπεινοσύνη.
Τα πάντα ο δυνατός μαραίνει χρόνος
και τίποτα δε θα 'λεγα αναπάντεχο,
μια κι έτσι ο Αίαντας ξαφνικά
τη γνώμη του άλλαξε, θυμό κι αμάχη
για τους Ατρείδες παρατώντας.



830

 

 

835

 



840

 


845

 


850

 

[Σοφοκλέους Τραγωδίαι: «Οιδίπους Τύραννος» και «Αίας», Β Γενικού Λυκείου Γενικής Παιδείας]

Σοφοκλής, Τραχίνιαι 633-662 (υπόρχημα): Χαρά και ελπίδα για την προσδοκώμενη άφιξη του Ηρακλή

ΧΟΡΟΣ

Σεις που καθόστε πλάι
στ’ ακροθαλασσινά και στα βουνήσια
θερμά λουτρά και στης Οίτης τους βράχους,
κι όσοι ακόμα τριγύρω στις όχθες
του κόρφου της Μηλίδας
και στις ακτές της χρυσότοξης Κόρης,
όπου η Πυλαία φημίζεται
σύναξη εκεί των Ελλήνων.

Γρήγορα θα γυρίσει
για σας η λυγερόφωνη η φλογέρα,
κι όχι σκοπούς θλιβερούς, μα σαν λύρα
θεϊκές θ’ αντηχήσει υμνωδίες.
Γιατί όπου να ’ναι και φτάνει
ο διογέννητος γιος της Αλκμήνης
στα παλάτια του, φέρνοντας
ασύγκριτα λάφυρ’ αντρείας.

Που ενώ μακριά αυτός στα ξένα
γυρνούσε παντού, δώδεκα μήνες εμείς
τον προσμέναμε, πέρ’ απ’ τα πέλαγα,
δίχως να ξέρομε τίποτα·
κι η ακριβή του η γυναίκα
με βαριά πάντα καρδιά η βαριόμοιρη
μες στο δάκρυ της έλιωνε.
Τώρα όμως ο Άρης λυσσάζοντας
μια για πάντα τον γλίτωσε πια
απ’ της κάθε του ημέρας τους μόχτους.

Μ’ ας έρθει τέλος ας έρθει,
και του καραβιού το μυριόκουπο άρμενο
ας μη σταματήσει το δρόμο του
πουθενά, πριν τον βγάλει ίσα εδώ
στο δικό μας λιμάνι,
μια και φύγει απ’ το νησί, που, όπως μάθαμε,
μένει ακόμα θυσιάζοντας·
κι απ’ όπου ας ερθεί ποθοπλάνταχτος,
με τα μάγια αλειφτός της Πειθώς
καθώς το χ’ ορμηνέψει το Αγρίμι.

[πηγή: Ι.Ν. Γρυπάρη, Οι τραγωδίες του Σοφοκλέους,
τομ. Α΄, Αντιγόνη-Ηλέκτρα-Αίας-Τραχίνιαι,
Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»]

info