Η πεποίθηση για το ευμετάβλητο της ανθρώπινης τύχης στην αρχαία και νέα ελληνική γραμματεία

Ηροδότου Ἱστορίαι, Ι 32

[Αρχαία Ελληνικά (μτφρ.), Ηροδότου Ιστορίες, Α Γυμνασίου]

Σιμωνίδης, απ. 29: Η αρχαϊκή πεποίθηση για το ευμετάβλητο της ανθρώπινης τύχης

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ἄνθρωπος ἐὼν μή ποτε φάσηις ὅ τι γίνεται αὔριον,
μηδ’ ἄνδρα ἰδὼν ὄλβιον ὅσσον χρόνον ἔσσεται·
ὠκεῖα γὰρ οὐδὲ τανυπτερύγου μυίας
οὕτως ἁ μετάστασις
.
Είσαι άνθρωπος, και γι’ αυτό ποτέ μην πεις τι μέλλει αύριο
να συμβεί, μήτε να προβλέψεις, σαν δεις κανέναν να ευτυχεί,
πόσον καιρό θα κρατήσει αυτό. Γιατί τόσο γοργό σαν την
αλλαγή της μοίρας δεν είναι ούτε το φτερούγισμα της
μακρόπτερης μύγας.
 

                  INK

[Ανθολόγιο Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης Β Γενικού Λυκείου]

Αισχύλος, Αγαμέμνων 928-929

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ἀγαμέμνων

ὀλβίσαι δὲ χρὴ
βίον τελευτήσαντα ἐν εὐεστοῖ φίλῃ.

Αγαμέμνων

πρέπει να μακαρίζεις
μονάχα αυτόν που τέλειωσε το βίο ευτυχισμένος.

[πηγή: Αισχύλος Ἀγαμέμνων, μτφ. Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη, Dian Books, Αθήνα 1996]

Σοφοκλής, Οιδίπους Τύραννος 1524-1530

ΧΟΡ. Πολίτες της πατρίδας μου της Θήβας  
  κοιτάξτε τον Οιδίποδα,  
  των αινιγμάτων γνώριζε τη λύση,  
  μακρόθυμος και παντοδύναμος κυβέρνησε,  
  τον ζήλεψαν πολλοί· τον φθόνησαν πολλοί· 2255
  δίνη δεινή τον πήρε και τον βύθισε.  
  Ποτέ μη μακαρίζεις τους ανθρώπους,  
  πριν αντικρύσεις τη στερνή τους μέρα  
  και πριν το τέρμα της ζωής περάσουν,  
  χωρίς να τους παιδέψουν βάσανα και πίκρες. 2260
[Σοφοκλέους Τραγωδίαι. Οιδίπους Τύραννος – Αίας (μτφ. Κ.Χ. Μύρης), Β Γενικού Λυκείου]

Ευριπίδης, Ἀνδρομάχη 100-103

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ἀνδρομάχη

χρὴ δ’ οὔποτ’ εἰπεῖν οὐδέν’ ὄλβιον βροτῶν,
πρὶν ἄν θανόντος τὴν τελευταίαν ἴδῃς
ὅπως περάσας ἡμέραν ἥξει κάτω.

Ανδρομάχη

Κανένας να μην πει ποτέ θνητόν ευτυχισμένο,
προτού να δει το θάνατο και τη στερνή του μέρα,
πώς θα περάσει απ’ τη ζωή στο άραχλο σκοτάδι.

[πηγή: Ευριπίδης Άνδρομάχη, μτφ. Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη, Dian Books, Αθήνα 2002]

Ευριπίδης, Τρῳάδες 510

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ἑκάβη

τῶν δ’ ευδαιμόνων
μηδένα νομίζετ’ ευτυχεῖν, πρίν ἄν θάνῃ.

Εκάβη

Κανένα ευτυχισμένο
μην τον θαρρείτε τυχερό πριν απ’ το θάνατό του!

[πηγή: Ευριπίδης Τρῳάδες, μτφ. Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη, Dian Books, Αθήνα 2002]

Ευριπίδης, Ἡρακλεῖδες 865-866

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ἄγγελος

τὸν εὐτυχεῖν δοκοῦντα μὴ ζηλοῦν πρὶν ἄν
θανόντ’ ἴδῃ τις· ὡς εφήμεροι τύχαι.

Άγγελος

όποιον θαρρεί πως ευτυχεί ποτέ μην το ζηλέψουν,
προτού να δουν το τέλος του· εφήμερη η τύχη.

[πηγή: Ευριπίδης Ἡρακλεῖδες, μτφ. Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη, Dian Books, Αθήνα 2002]

Ευριπίδης, Ἰφιγένεια ἐν Αὐλίδι 160-162

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ἀγαμέμνων

θνητῶν δ’ ὄλβιος
ἐς τέλος οὐδεὶς οὐδ’ εὐδαίμων
οὔπω γὰρ ἔφυ τις ἄλυπος.

Αγαμέμνων

Δε μένει θνητός ώς το τέλος του βίου
αμέριμνος κι ευτυχισμένος για πάντα·
δε βγήκε στον κόσμο κανείς δίχως λύπες.

[πηγή: Ευριπίδης Ἰφιγένεια ἐν Αὐλίδι, μτφ. Στέλλα Μπαζάκου-Μαραγκουδάκη, Dian Books, Αθήνα 2005]

Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος Α 1-4

 Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ' εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν·
και των Αρμάτω' οι ταραχές, όχθρητες, και τα βάρη,           5
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση Φιλιάς η χάρη·

[πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]

info