|

Με τη βιομηχανική επανάσταση, δηλαδή τη βαθμιαία και συνεχώς επιταχυνόμενη χρησιμοποίηση της μηχανής ως μέσου παραγωγής αγαθών, η ζωή των ανθρώπων άλλαξε ριζικά. Η ανθρώπινη δύναμη και επιδεξιότητα αντικαταστάθηκε από την πολλαπλάσια ισχύ και την εργασία ακριβείας της μηχανής. Η εκβιομηχάνιση έγινε πρωταρχικός σκοπός κάθε χώρας, αφού αναγνωρίστηκε διεθνώς ότι συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη. Παράλληλα, ο πολλαπλασιασμός των εμπορευμάτων και των μέσων ανταλλαγής του 19ου αιώνα έδωσε μεγάλη ώθηση στο εμπόριο, τη ναυτιλία και τη βιοτεχνία προκαλώντας μια γρήγορη οικονομική ανάπτυξη των πόλεων. Οι συνέπειες της νέας οικονομικής ανάπτυξης έγιναν σε μεγάλο βαθμό αισθητές στην αγροτική τάξη. Βελτιωμένες μέθοδοι καλλιέργειας είχαν ως αποτέλεσμα λιγότεροι άνθρωποι να μπορούν να εξασφαλίσουν τη συντήρηση του αυξανόμενου πληθυσμού. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των βιομηχανικών και εμπορικών κέντρων για εργατικό δυναμικό, καθώς και την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής, οδήγησε τους αγρότες στα μεγάλα αστικά κέντρα, για να δουλέψουν ως εργάτες. Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται και αναπτύσσεται το φαινόμενο της αστυφιλίας.
Ο μετασχηματισμός της οικονομίας ανέτρεψε και την οργάνωση της κοινωνίας, διαμορφώνοντας νέες κοινωνικές τάξεις. Την αριστοκρατία της γης διαδέχονται οι αστοί του χρήματος. Βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, τραπεζίτες, μαζί με τους αστούς της γνώσης (γιατρούς, δικηγόρους κ.ά. επιστήμονες) αποτελούν τη νέα κοινωνική «ελίτ». Τη βάση της κοινωνίας αποτελεί η πολυπληθής εργατική τάξη. Καθώς είναι πλήρως εξαρτημένοι από τη μισθωτή εργασία, που προσφέρουν στους εργοδότες τους και η επιβίωσή τους εξαρτάται από την ύπαρξη των εργοστασίων και την ανάπτυξη του εμπορίου, εύκολα πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης, με αποτέλεσμα το ημερομίσθιο να μην ανταποκρίνεται πάντα στις βιοτικές τους ανάγκες. Τα χαμηλά ημερομίσθια, οι πολλές ώρες εργασίας και οι άσχημες συνθήκες διαβίωσης οδηγούν την εργατική τάξη στη συσπείρωση, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και υψηλότερα ημερομίσθια. Δημιουργούνται τα πρώτα σωματεία, τα οποία γρήγορα αποκτούν μαζικότητα και μαχητικότητα. Έτσι αναπτύσσεται το εργατικό κίνημα.
Οι δύσκολες αυτές οικονομικές συνθήκες, στις οποίες προσπαθούσε να επιβιώσει η εργατική τάξη, και η έλλειψη θεσμικού πλαισίου, εκ μέρους του κράτους, που να προστατεύει τη μισθωτή εργασία και ιδιαίτερα την παιδική εργασία, αποτέλεσαν ένα σοβαρό πρόβλημα του 19ου αιώνα, το λεγόμενο «κοινωνικό ζήτημα», για το οποίο έπρεπε να μεριμνήσει η πολιτεία.
|
|