Ο θρύλος της Ωργιάς στα δημοτικά τραγούδια Κάστρα της Ωργιάς συναντάμε σε πολλούς ελληνικούς τόπους. Η Ωργιά (= Ωραία), η όμορφη βασιλοπούλα που δίνει το όνομά της στο Κάστρο, αυτοκτονεί για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων που προσπαθούν με δόλο να το αλώσουν. Άλλοι θρύλοι θέλουν την Ωργιά να φυγαδεύει και να σώζει τα γυναικόπαιδα από μυστική δίοδο του πύργου και άλλοι μιλάνε για αμύθητους θησαυρούς που θάβει βαθιά στη γη ή πως μένει μόνη της να πολεμά στα τείχη απασχολώντας τους Τούρκους, μέχρι να διαφύγει ο λαός της. Όταν όμως οι πορθητές σπάνε την καστρόπορτα και εισβάλουν στο κάστρο, η Ωργιά γκρεμίζεται από τα τείχη και κομματιάζεται. Ο θρύλος σώζεται σε πολλές παραλλαγές στα δημοτικά μας τραγούδια. Σε μια από αυτές, από τη συλλογή του Νικολάου Πολίτη, ανήκει το παρακάτω απόσπασμα: Του Κάστρου της Ωργιάς Όσα κάστρα κι αν είδα και περπάτησα, σαν της Ωργιάς το Κάστρο δεν ελόγιασα. [...] Κάστρο θεμελιωμένο, Κάστρο ξακουστό, Τούρκος το τρογυρίζει χρόνους δώδεκα, δεν μπόρει να το πάρει το ερημόκαστρο.[...] Όσο ν' ανοίξει η πόρτα χίλιοι εμπήκανε, κι όσο να μισανοίξει, γέμισ' η αυλή, κι όσο να καλοκλείσει, η χώρα πάρθηκε. Όλοι χυθήκαν στ' άσπρα, όλοι στα φλωριά, κι εκείνος εις την κόρη που' ναι στα γυαλιά. Κι η κόρη από τον πύργο κάτω πέταξε. Μήτε σε πέτρα πέφτει, μήτε σε κλαριά, παρά σε Τούρκου χέρια και ξεψύχησε. |