Ταφικά έθιμα στην αρχαία και σύγχρονη Ελλάδα

Όμηρος, Ιλιάδα Ψ 257-286: Οργάνωση αθλητικών αγώνων προς τιμήν του Πατρόκλου από τον φίλο του Αχιλλέα

Και άμα τελειώσαν, τον λαόν εκράτησε ο Πηλείδης
και εις πλατύν γύρον έκαμε τα πλήθη να καθίσουν,
κι έβγαλε απ’ τα καράβια του του αγώνος τα βραβεία,
ίππους, μουλάρια, βόδια και καλόζωνες γυναίκες
και λέβητες και τρίποδες και σίδερο εργασμένο.
Έθεσε πρώτα στους ταχείς ιππείς λαμπρό βραβείο
να πάρει ο πρώτος άξιαν, σ’ έργα λαμπρά, γυναίκα
και με τ’ αυτιά του τρίποδα, που μέτρα εικοσιδύο
χωρούσε· και στον δεύτερον μιαν άστρωτην φοράδα
εξάχρονην, που έμελλε μουλάρι να γεννήσει·
του τρίτου λέβητ’ άκαφτον, όλον λευκόν ακόμη,
λαμπρόν, που μέτρα τέσσερα χωρούσε, κάτω βάζει·
και του τέταρτου έστησε δυο τάλαντα χρυσάφι·
του πέμπτου ένα διχέρουλον αφλόγιστο ποτήρι.
Και ορθός εστάθη και άρχισε να λέγει στους Αργείους:
«Ατρείδη, και των Αχαιών οι άλλοι πολεμάρχοι,
αυτά στην μέσην έθεσα για τους ιππείς βραβεία·
αν τον αγώνα εκάναμε δι’ άλλον πεθαμένον,
τα πρώτα εγώ θα έπαιρνα βραβεία στην σκηνήν μου.
Γνωρίζετ’ αν οι ίπποι μου πρωτεύουν στην ανδρείαν·
αθάνατ’ είναι, ο Ποσειδών τους έχει δώσει πρώτα
εις τον πατέρα μου και αυτός τους έδωκε σ’ εμένα.
Όθεν θα μείνω ανάμερα κι εγώ και τ’ άλογά μου·
ο κυβερνήτης ο αγαθός δεν τους δοξάζει πλέον,
οπού συχνά τους έλουζεν από καθάρια βρύση
και όλες τες χαίτες έραινε μ’ ευωδιασμένο λάδι.
Εκείνον τώρ’ αυτοί πενθούν, τες χαίτες των κρεμώντας
κάτω ως το χώμα, ακίνητοι στον πόνον της ψυχής των.
Κι ετοιμασθήτ’ οι άλλοι σεις, όσοι στα στερεά σας
αμάξια θάρρος έχετε και στα καλά πουλάρια».

[Ομήρου Ιλιάδα, μτφρ. Ιάκ. Πολυλάς, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1974]

Οι μαθητές μπορούν ν' αντλήσουν πληροφορίες για τους αθλητικούς αγώνες ως ταφικό έθιμο κατά την ομηρική εποχή από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμο:

Σχετικά με τις τιμές που η αθηναϊκή δημοκρατία του 5ου αιώνα απέδιδε στους νεκρούς ενός πολέμου, μπορείτε να βρείτε πληροφορίες στο κεφάλαιο 34 από τον Επιτάφιο λόγο που εκφώνησε ο Περικλής στον Κεραμεικό κατά τη δημόσια ταφή των νεκρών του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου:

Γενικό πληροφοριακό υλικό για τα ταφικά έθιμα από την παλαιολιθική έως τη σύγχρονη εποχή μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών:

Ενημέρωση για τα ταφικά έθιμα των Μακεδόνων προσφέρει και το επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Αρχαιολογικές Ξεναγήσεις», στο ψηφιακό αρχείο της Ελληνικής Τηλεόρασης. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο παρουσιάζονται οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας και τα υψηλής αξίας ευρήματα:

Για τα νέα ευρήματα των αρχαϊκών χρόνων από την Πελλαία χώρα μπορείτε να ενημερωθείτε από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού: