Οδηγίες για τον Εκπαιδευτικό

Εκπαιδευτική Μεθοδολογία

Διδακτικοί στόχοι

Απαντήσεις ασκήσεων

Η κεντρική ιδέα ανάπτυξης των σεναρίων είναι η προσέγγιση της εκάστοτε θεματικής ενότητας μέσω της ιστορικά καταξιωμένης επιστημονικής / ερευνητικής μεθόδου, αυτής που όχι μόνο απετέλεσε - και αποτελεί - το εργαλείο του ανθρώπου / ερευνητή / επιστήμονα για την κατανόηση και περιγραφή του κόσμου του και εξοικειώνει / ασκεί το μαθητή με / στην επιστημονική σκέψη, αλλά - τελικά - και οριοθετεί (μαζί με την επιστημονική δεοντολογία) και αυτή την ίδια την επιστήμη από τις άλλες γνωσιακές περιοχές. Η επιστημονική / ερευνητική μέθοδος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα σε εκπαιδευτική μέθοδο με τα παρακάτω βήματα:

1. Έναυσμα ενδιαφέροντος – Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι

- χρησιμοποιείται για την πρόκληση του ενδιαφέροντος του εκπαιδευτικού / μαθητή, σε αναλογία με την πρόκληση της περιέργειας του επιστήμονα / ερευνητή ανθρώπου για την έρευνα του φυσικού κόσμου,

2. Διατύπωση Υποθέσεων – Προβληματίζομαι, Συζητώ, Υποθέτω

- προβληματισμός για το συγκεκριμένο θέμα, όπως έχει προκύψει από την πρόκληση του εναύσματος και συζήτηση που οδηγεί στη διατύπωση - καταρχήν - υποθέσεων για τα αίτια, αρχές λειτουργίας και τις παραμέτρους που το επηρεάζουν - ή που επηρεάζονται από αυτό -,

- διερεύνηση των όποιων προαντιλήψεων των μαθητών ώστε στη συνέχεια, κατά τον πειραματισμό, να ενισχυθούν εποικοδομητικά οι ακριβείς προαντιλήψεις και να αρθούν οι εσφαλμένες,

3. Πειραματισμός – Ερευνώ, Ενεργώ, Πειραματίζομαι

- η διατύπωση ερωτημάτων και υποθέσεων και η διαμόρφωση της  επιστημο-κεντρικής / διαθεματικής αντιμετώπισης του θέματος αναδεικνύει την αναγκαιότητα περαιτέρω έρευνας, η ποικιλότητα της οποίας μάλιστα - συχνά - επιβάλει τον χωρισμό των μαθητών σε ομάδες και τον καταμερισμό / εξειδίκευση της εργασίας,

- η εργασία πεδίου, ο πειραματισμός, η μέτρηση, η στατιστική επεξεργασία, ο υπολογισμός σφαλμάτων και ανοχών, οι ποσοτικοί συσχετισμοί - όταν υπάρχουν ποσοτικές μετρήσεις-, η αξιολόγηση αποτελεσμάτων,... είναι επίσης χαρακτηριστικά της επιστημονικής μεθοδολογίας, και βέβαια δεξιότητες που επιδιώκονται και επιτυγχάνονται με τη χρήση της,

- ο συντονισμός των ομάδων που πειραματίζονται, ο χρονισμός και η τήρηση χρονοδιαγράμματος αλλά και η ανάδραση της πληροφορίας είναι βασικές συνιστώσες της επιτυχίας μιας συλλογικής προσπάθειας, στην οποία - με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού - ασκούνται οι εκπαιδευόμενοι μαθητές,

4. Διατύπωση Θεωρίας – Συμπεραίνω, Καταγράφω, Ερμηνεύω

-          την επεξεργασία, αξιολόγηση, επιλογή και σύνθεση του συγκεντρωθέντος υλικού, των πειραματικών παρατηρήσεων, των μετρήσεων και των δεδομένων, αλλά και τον όποιο ποσοτικό ή ποιοτικό συσχετισμό παραμέτρων, ακολουθεί (με ενεργοποίηση όλων των ομάδων - με συντονιστή τον εκπαιδευτικό -) η διατύπωση των συμπερασμάτων της πειραματικής μελέτης,

5. Συνεχής Έλεγχος – Εμπεδώνω, Γενικεύω

- μετά την εξαγωγή των συμπερασμάτων γίνεται προσπάθεια εφαρμογής τους και σε άλλες παρόμοιες διαδικασίες και φαινόμενα του κόσμου μας

 

Συγκεκριμένα στο κάθε σενάριο περιλαμβάνονται εναύσματα ώστε να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών, ερωτήσεις προβληματισμού που προτρέπουν τους μαθητές να διατυπώνουν υποθέσεις, δραστηριότητες (συγκέντρωσης πληροφοριών, καταγραφής παρατηρήσεων από πειράματα στο εργαστήριο ή από αλληλεπιδραστικές ασκήσεις λογισμικού, κατασκευής μοντέλων, …) για την καταγραφή παρατηρήσεων, υποστηρίζεται η διεύρυνση των παρατηρήσεων και η εξαγωγή συμπερασμάτων και, τέλος, εξασφαλίζεται η εμπέδωση με τη σταδιακή καθοδήγηση των μαθητών στη γενίκευση, στη μεταφορά και εφαρμογή της γνώσης στα φαινόμενα και τις καταστάσεις της καθημερινής ζωής.

Οι στόχοι που εξυπηρετούνται από το παραπάνω πλαίσιο είναι οι εξής:

·          ορθή χρήση της επιστημονικής και τεχνικής ορολογίας (δεξιότητες κατανόησης και ερμηνείας συμβολικών αναπαραστάσεων)

·          χρησιμοποίηση των γνώσεων που αποκτούν οι μαθητές στην ερμηνεία φαινομένων

·          διερευνητική προσέγγιση των προς μελέτη εννοιών (διαδικασίες μοντελοποίησης και επίλυσης πραγματικών προβλημάτων)

·          σύνδεση των διδασκόμενων εννοιών με φαινόμενα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής, τα προβλήματα του περιβάλλοντος και τις εφαρμογές αυτών.

·          μελέτη και πειραματισμός κατασκευής αρχέτυπων μοντέλων, τόσο πραγματικών όσο και εικονικών

Επιμέρους Διδακτικοί στόχοι:

Απαντήσεις ασκήσεων