Η εξουδετέρωση, το χρώμα των δεικτών και το pH - Φύλλο εργασίας
Γνωστικό αντικείμενο: Η εξουδετέρωση
Τάξη Γ΄ Γυμνασίου
Διδακτική ενότητα Ενότητα 1: ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ
Απαιτούμενος χρόνος 30 λεπτά
 
Ειδικοί διδακτικοί στόχοι
  1. Να κατανοήσουν οι μαθητές καλύτερα τη συμπεριφορά των δεικτών σε ουδέτερα διαλύματα που προκύπτουν από την εξουδετέρωση οξέων από βάσεις ή αντίστροφα.
  2. Να κατανοήσουν οι μαθητές και να ερμηνεύσουν την ταυτότητα του χρώματος ενός δείκτη σε διάλυμα που προκύπτει από εξουδετέρωση όξινων ή βασικών διαλυμάτων και του χρώματός του σε καθαρό νερό (ουδέτερο).
  3. Να διαπιστώσουν οι μαθητές την τιμή του pH ουδέτερων διαλυμάτων που προκύπτουν από την εξουδετέρωση οξέων από βάσεις ή αντίστροφα.
  4. Να κατανοήσουν οι μαθητές και να ερμηνεύσουν την ταυτότητα της τιμής του pH σε διάλυμα που προκύπτει από εξουδετέρωση όξινων ή βασικών διαλυμάτων κα της τιμής του pH του καθαρού νερού (ουδέτερο).
  5. Να παρακολουθήσουν οι μαθητές ποσοτικά μια εξουδετέρωση με τη χρήση των δεικτών.
  6. Να παρακολουθήσουν οι μαθητές ποσοτικά μια εξουδετέρωση με τη μέτρηση του pH.
  7. Να κατανοήσουν οι μαθητές το φαινόμενο της εξουδετερωσης.
Αναλυτική περιγραφή

Στην προσομοίωση "Η εξουδετέρωση, το χρώμα των δεικτών και το pH" έχετε στη διάθεσή σας διαλύματα οξέων, βάσεων, δείκτες, καθαρό νερό, πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί. Τα διαλύματα των οξέων και των βάσεων είναι ισοδύναμα, δηλαδή με άλλα λόγια, περιέχουν τον ίδιο αριθμό μορίων στη μονάδα του όγκου.
Μπορείτε να προσθέτετε ποσότητα διαλύματος οξέος, βάσης ή νερού σε ένα ποτήρι και στη συνέχεια να προσθέσετε σταγόνες από οποιοδήποτε δείκτη ή να μετρήσετε το pH με πεχάμετρο ή πεχαμετρικό χαρτί.
Στο ίδιο ποτήρι μπορείτε να προσθέσετε και δεύτερη ίση ποσότητα διαλύματος βάσης ή οξέος αντίστοιχα.
Μπορείτε να επαναλάβετε ένα πείραμα, ή να εκτελέσετε ένα νέο, σε ένα νέο άδειο ποτήρι. Αν έχουν εξαντληθεί τα ποτήρια, δεν έχετε παρά να αδειάσετε ένα ή περισσότερα αοό αυτά στη φιάλη συλλογής αποβλήτων.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες επιλέγοντας "Οδηγίες" στο παράθυρο της προσομοίωσης.

Δραστηριότητες

Πείραμα 1

  • Επιβεβαιώστε το χρώμα όλων των διαθέσιμων δεικτών στο νερό προσθέτοντας σε ποτήρι μία ή περισσότερες δόσεις νερό και σταγόνες δείκτη. Αν έχετε επαναλάβει το πείραμα πριν, απλά συμπληρώστε το χρώμα των δεικτών στο νερό στον παρακάτω πίνακα.
  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης διάλυμα οξέος (π.χ. 10 mL) και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες ενός από τους δείκτες.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του δείκτη στο διάλυμα οξέος.
  • Προσθέστεστο ίδιο ποτήρι ζέσης ίση ποσότητα διαλύματος βάσης (π.χ. 10 mL).
  • Συμπληρώστε το χρώμα του δείκτη μετά την προσθήκη στον παρακάτω πίνακα.
  • Επαναλάβετε τη διαδικασία με όλους τους διαθέσιμους δείκτες με το ίδιο ή άλλο αρχικό διάλυμα οξέος και προσθήκη διαλύματος της ίδιας ή άλλης βάσης.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα των δεικτών στο αρχικό όξινο διάλυμα και μετά την προσθήκη της βάσης.
  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης διάλυμα βάσης (π.χ. 10 mL) και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες ενός από τους δείκτες.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του δείκτη στο διάλυμα βάσης.
  • Προσθέστεστο ίδιο ποτήρι ζέσης ίση ποσότητα διαλύματος οξέος (10 mL).
  • Συμπληρώστε το χρώμα του δείκτη μετά την προσθήκη στον παρακάτω πίνακα.
  • Επαναλάβετε τη διαδικασία με όλους τους διαθέσιμους δείκτες με το ίδιο ή άλλο αρχικό διάλυμα βάσης και προσθήκη διαλύματος του ίδιου ή άλλου οξέος.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα των δεικτών στο αρχικό βασικό διάλυμα και μετά την προσθήκη του οξέος.
ΠΕΙΡΑΜΑ 1
ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΡΧΙΚΟ ΧΡΩΜΑ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΧΡΩΜΑ
Βάμμα
ηλιοτροπίου
Διάλυμα οξέος ... Διαλύματος βάσης ...
Διάλυμα βάσης ... Διαλύματος οξέος ...
Νερό Ιώδες Τίποτα Ιώδες
Μπλέ της
βρωμοθυμόλης
Διάλυμα οξέος ... Διαλύματος βάσης ...
Διάλυμα βάσης ... Διαλύματος οξέος ...
Νερό Πράσινο Τίποτα Πράσινο
Ζωμός
κόκκινου
λάχανου
Διάλυμα οξέος ... Διαλύματος βάσης ...
Διάλυμα βάσης ... Διαλύματος οξέος ...
Νερό Μπλέ Τίποτα Μπλέ

Πείραμα 2

  • Επιβεβαιώστε το pH του νερού με το πεχάμετρο.
  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης διάλυμα οξέος (π.χ. 10 mL) και μετρήσετε το pH με το πεχάμετρo και το πεχαμετρικό χαρτί.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα τις τιμές του pH.
  • Προσθέστε στο ίδιο ποτήρι ζέσης ίση ποσότητα διαλύματος βάσης (π.χ. 10 mL).
  • Μετρήστε με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί και συμπληρώστε την τιμή του pH μετά την προσθήκη στον παρακάτω πίνακα.
  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης διάλυμα βάσης (π.χ. 10 mL) και μετρήσετε το pH με το πεχάμετρο και το πεχαμετρικό χαρτί.
  • Σημειώστε στον παρακάτω πίνακα τις τιμές του pH.
  • Προσθέστε στο ίδιο ποτήρι ζέσης ίση ποσότητα διαλύματος οξέος (π.χ. 10 mL).
  • Μετρήστε με πεχάμετρο και συμπληρώστε τις τιμές του pH μετά την προσθήκη στον παρακάτω πίνακα.
  • Επαναλάβετε αν θέλετα το πείραμα με άλλα ζεύγη οξέος και βάσης.
ΠΕΙΡΑΜΑ 2
ΑΡΧΙΚΟ ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ
10 mL δ. οξέος ... ... 10 mL δ. βάσης ... ...
10 mL δ. βάσης ... ... 10 mL δ. οξέος ... ...
Νερό 7 7 Τίποτα 7 7

Πείραμα 3

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 20 mL διαλύματος οξέος και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες του δείκτη μπλέ της βρωμοθυμόλης.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος βάσης κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του διαλύματος (δείκτη).
ΠΕΙΡΑΜΑ 3
ΔΕΙΚΤΗΣ Μπλέ της βρωμοθυμόλης
Κίτρινο σε όξινα διαλύματα
Πράσινο σε ουδέτερα διαλύματα
Μπλέ σε βασικά διαλύματα
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 20 mL διαλύματος οξέος
Μετά την προσθήκη ... ΧΡΩΜΑ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ...
10 mL διαλύματος βάσης ...
20 mL διαλύματος βάσης ...
30 mL διαλύματος βάσης ...
Περισσότερων από 30 mL διαλύματος βάσης ...

Πείραμα 4

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 20 mL διαλύματος οξέος και μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος βάσης κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί και σημειώστε στον παρακάτω πίνακα την τιμή του pH.
ΠΕΙΡΑΜΑ 4
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 20 mL διαλύματος οξέος
Μετά την προσθήκη ... ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ... ...
10 mL διαλύματος βάσης ... ...
20 mL διαλύματος βάσης ... ...
30 mL διαλύματος βάσης ... ...
40 mL διαλύματος βάσης ... ...

Πείραμα 5

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 40 mL διαλύματος οξέος και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες του δείκτη μπλέ της βρωμοθυμόλης.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος βάσης κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του διαλύματος (δείκτη).
ΠΕΙΡΑΜΑ 5
ΔΕΙΚΤΗΣ Μπλέ της βρωμοθυμόλης
Κίτρινο σε όξινα διαλύματα
Πράσινο σε ουδέτερα διαλύματα
Μπλέ σε βασικά διαλύματα
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 40 mL διαλύματος οξέος
Μετά την προσθήκη ... ΧΡΩΜΑ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ...
10 mL διαλύματος βάσης ...
20 mL διαλύματος βάσης ...
30 mL διαλύματος βάσης ...
40 mL διαλύματος βάσης ...
50 mL διαλύματος βάσης ...
Περισσότερων από 50 mL διαλύματος βάσης ...

Πείραμα 6

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 40 mL διαλύματος οξέος και μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος βάσης κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί και σημειώστε στον παρακάτω πίνακα την τιμή του pH.
ΠΕΙΡΑΜΑ 6
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 40 mL διαλύματος οξέος
Μετά την προσθήκη ... ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ... ...
10 mL διαλύματος βάσης ... ...
20 mL διαλύματος βάσης ... ...
30 mL διαλύματος βάσης ... ...
40 mL διαλύματος βάσης ... ...
50 mL διαλύματος βάσης ... ...
60 mL διαλύματος βάσης ... ...

Πείραμα 7

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 30 mL διαλύματος βάσης και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες του δείκτη μπλέ της βρωμοθυμόλης.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος οξέος κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του διαλύματος (δείκτη).
ΠΕΙΡΑΜΑ 7
ΔΕΙΚΤΗΣ Μπλέ της βρωμοθυμόλης
Κίτρινο σε όξινα διαλύματα
Πράσινο σε ουδέτερα διαλύματα
Μπλέ σε βασικά διαλύματα
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 30 mL διαλύματος βάσης
Μετά την προσθήκη ... ΧΡΩΜΑ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ...
10 mL διαλύματος οξέος ...
20 mL διαλύματος οξέος ...
30 mL διαλύματος οξέος ...
40 mL διαλύματος οξέος ...
Περισσότερων 40 mL διαλύματος οξέος ...

Πείραμα 8

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 30 mL διαλύματος βάσης και μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος οξέος κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί και σημειώστε στον παρακάτω πίνακα την τιμή του pH.
ΠΕΙΡΑΜΑ 8
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 30 mL διαλύματος βάσης
Μετά την προσθήκη ... ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ... ...
10 mL διαλύματος οξέος ... ...
20 mL διαλύματος οξέος ... ...
30 mL διαλύματος οξέος ... ...
40 mL διαλύματος οξέος ... ...
50 mL διαλύματος οξέος ... ...

Πείραμα 9

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 40 mL διαλύματος βάσης και στη συνέχεια προσθέστε σταγόνες του δείκτη μπλέ της βρωμοθυμόλης.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος οξέος κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη σημειώστε στον παρακάτω πίνακα το χρώμα του διαλύματος (δείκτη).
ΠΕΙΡΑΜΑ 9
ΔΕΙΚΤΗΣ Μπλέ της βρωμοθυμόλης
Κίτρινο σε όξινα διαλύματα
Πράσινο σε ουδέτερα διαλύματα
Μπλέ σε βασικά διαλύματα
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 50 mL διαλύματος βάσης
Μετά την προσθήκη ... ΧΡΩΜΑ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ...
10 mL διαλύματος οξέοςl ...
20 mL διαλύματος οξέος ...
30 mL διαλύματος οξέος ...
40 mL διαλύματος οξέος ...
50 mL διαλύματος οξέος ...

Πείραμα 10

  • Προσθέστε σε ένα ποτήρι ζέσης 50 mL διαλύματος βάσης και μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί.
  • Προσθέστε σταδιακά στο ίδιο ποτήρι ζέσης 10 mL διαλύματος οξέος κάθε φορά και μετά απο κάθε προσθήκη μετρήστε το pH με πεχάμετρο και πεχαμετρικό χαρτί και σημειώστε στον παρακάτω πίνακα την τιμή του pH.
ΠΕΙΡΑΜΑ 10
ΑΡΧΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 50 mL διαλύματος βάσης
Μετά την προσθήκη ... ΧΑΡΤΙ pH ΠΕΧΑΜΕΤΡΟ
Τίποτα (αρχικό διάλυμα) ... ...
10 mL διαλύματος οξέος ... ...
20 mL διαλύματος οξέος ... ...
30 mL διαλύματος οξέος ... ...
40 mL διαλύματος οξέος ... ...
50 mL διαλύματος οξέος ... ...
Ερωτήσεις

Αφού συμπληρώσετε τους πίνακες επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις.

Ερώτηση Απάντηση
Κατά την προσθήκη σε διάλυμα οξέος, που περιέχει δείκτη, ίσου όγκου ισοδύναμου διαλύματος βάσης το χρώμα του δείκτη γίνεται ίδιο με αυτό στο νερό Σωστό
Λάθος
Κατά την προσθήκη σε διάλυμα οξέος ίσου όγκου ισοδύναμου διαλύματος βάσης, η τιμή του pΗ γίνεται ίση με τη τιμή του pH του νερού Σωστό
Λάθος
Το διάλυμα που προκύπτει από την προσθήκη σε διάλυμα οξέος ίσου όγκου ισοδύναμου διαλύματος βάσης είναι ... όξινο
ουδέτερο
βασικό
Στο διάλυμα που προκύπτει από την ανάμιξη ίσων όγκων ισοδύναμων διαλυμάτων οξέος και βάσης υπάρχει τόσο το οξύ όσο και η βάση Σωστό
Λάθος
Στο διάλυμα που προκύπτει από την ανάμιξη ίσων όγκων ισοδύναμων διαλυμάτων οξέος και βάσης δεν υπάρχει ούτε οξύ ούτε βάση Σωστό
Λάθος
Το αποτέλεσμα της ανάμιξης ίσων όγκων ισοδύναμων διαλυμάτων οξέος και βάσης είναι ... τίποτα
η αραίωση
η εξουδετέρωση
Το καθαρό νερό έχει pH ίσο με 7 και είναι ουδέτερο Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος βάσης σε ισοδύναμο διάλυμα οξέος που περιέχει δείκτη το χρώμα του δείκτη αλλάζει σταδιακά Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος οξέος σε ισοδύναμο διάλυμα βάσης που περιέχει δείκτη το χρώμα του δείκτη αλλάζει απότομα Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος βάσης σε ισοδύναμο διάλυμα οξέος σε κάποιο σημείο το χρώμα του δείκτη αλλάζει Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος οξέος σε ισοδύναμο διάλυμα βάσης σε κάποιο σημείο το χρώμα του δείκτη αλλάζει Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος βάσης σε ισοδύναμο διάλυμα οξέος σε κάποιο σημείο η τιμή του pΗ θα γίνει ίση με τη τιμή του pH του νερού Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος οξέος σε διάλυμα βάσης η τιμή του pΗ μειώνεται σταδιακά Σωστό
Λάθος
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος οξέος σε διάλυμα βάσης και στο σημείο που η τιμή του pΗ γίνεται 7, η ποσότητα του οξέος που έχει προστεθεί είναι ... ... ... ... με την αρχική ποσότητα της βάσης μικρότερη
ίση
μεγαλύτερη
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος βάσης σε διάλυμα οξέος το διάλυμα οξέος ... αραιώνεται
μετατρέπεται σε νερό
εξουδετερώνεται
Κατά τη σταδιακή προσθήκη διαλύματος οξέος σε διάλυμα βάσης το διάλυμα βάσης ... αραιώνεται
μετατρέπεται σε νερό
εξουδετερώνεται
Ένας όγκος διαλύματος οξέος απαιτεί ίσο όγκο ισοδύναμου διαλύματος βάσης για να εξουδετερωθεί Σωστό
Λάθος
Ένας όγκος διαλύματος βάσης απαιτεί ίσο όγκο ισοδύναμου διαλύματος οξέος για να εξουδετερωθεί Σωστό
Λάθος
Όσο περισσότερο είναι το οξύ, τόσο περισσότερη βάση απαιτείται για να εξουδετερωθεί Σωστό
Λάθος
Η ανάμιξη ισοδύναμων διαλυμάτων οξέος και βάσης έχει πάντα ως αποτέλεσμα την εξουδετέρωση, ανεξάρτητα του ποιο διάλυμα προστίθεται σε ποιο. Σωστό
Λάθος
Αν 20 mL διαλύματος βάσης απαιτούν 20 mL διαλύματος οξέος για να εξουδετερωθούν, 40 mL θα απαιτούν 40 mL διαλύματος οξέος Σωστό
Λάθος
Αν αναμίξουμε 20 mL διαλύματος οξέος και 10 mL διαλύματος βάσης το διάλυμα που προκύπτει είναι Όξινο
Ουδέτερο
Βασικό
Αν αναμίξουμε 30 mL διαλύματος οξέος και 50 mL ισοδύναμου διαλύματος βάσης το διάλυμα που προκύπτει είναι ... Όξινο
Ουδέτερο
Βασικό
Αν αναμίξουμε 20 mL διαλύματος οξέος και 10 mL ισοδύναμου διαλύματος βάσης το διάλυμα που προκύπτει έχει pH ... Μεγαλύτερο του 7
Ίσο με 7
Μικρότερο του 7
Αν αναμίξουμε 30 mL διαλύματος οξέος και 50 mL ισοδύναμου διαλύματος βάσης το διάλυμα που προκύπτει έχει pH ... Μεγαλύτερο του 7
Ίσο με 7
Μικρότερο του 7
Αν προσθέσουμε στο νερό ίσο αριθμό μορίων ΗCl και NaOH το διάλυμα που προκύπτει είναι ουδέτερο Σωστό
Λάθος