3ο Μέρος: 5. Περιεχόμενο &
6.
Δομή του λογισμικού «Μελέτης Περιβάλλοντος»

 


3.5 Περιεχόμενο του λογισμικού «Μελέτης Περιβάλλοντος»

Το λογισμικό περιλαμβάνει 4 θεματικές ενότητες, οι οποίες εμφανίζονται στην αρχική του σελίδα:

Ασφάλεια στους δρόμους
Αναλαμβάνουμε δράση

Ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον

Ζούμε με ασφάλεια στον τόπο μας

Ο τόπος μας ο κόσμος όλος

Μηχανές-Επικοινωνιά-Ενημέρωση
«Ταξίδι» στο χρόνο

3.6 Δομή του λογισμικού «Μελέτης Περιβάλλοντος»

Από την αρχική σελίδα του λογισμικού μπορούμε να οδηγηθούμε στις 4 θεματικές ενότητες του λογισμικού. Η κάθε θεματική ενότητα παρουσιάζεται με ένα παρεμφερές πληροφορικό περιβάλλον για λόγους ομοιομορφίας και στις 4 ενότητες που μεταξύ άλλων περιέχει τρία χαρακτηριστικά εικονίδια.

Στη συνέχεια περιγράφουμε πιο αναλυτικά τη δομή και το περιεχόμενο του λογισμικού αναφερόμενοι ταυτόχρονα σε προτάσεις για την παιδαγωγική αξιοποίησή του (προτεινόμενες διδακτικές ενέργειες και αντίστοιχες μαθησιακές δραστηριότητες).

Το περιεχόμενο του λογισμικού παρουσιάζεται σε μια συγκεκριμένη επιφάνεια διεπαφής που περιέχει τρία χαρακτηριστικά εικονίδια («Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε» ή «Πληροφορούμαστε», «Δραστηριότητες», «Συνεργαζόμαστε και ερευνούμε» ή «Αναλαμβάνουμε δράση». Αυτά παραπέμπουν σε συγκεκριμένες υποενότητες που παρουσιάζονται στη συνέχεια:

«Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε» ή «Πληροφορούμαστε»

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται το πληροφοριακό υλικό με έναν πολυμεσικό τρόπο. Το πληροφοριακό υλικό αποτελεί το διδακτικά μετασχηματισμένο υλικό που μπορεί να αποτελέσει τη βάση εκκίνησης της συνεργατικής έρευνας των μαθητικών ομάδων. Οι μαθητές πλοηγούμενοι στο πληροφοριακό υλικό, με τη βοήθεια του φίλων/πρωταγωνιστών (ο σκύλος ο Ερμής, η Φώκια η Κλειώ κ.λπ.) αλλά και παιδιών πρωταγωνιστών (π.χ. η Δήμητρα και ο Άρης στην ενότητα «Ασφάλεια στους δρόμους»), έχουν τη δυνατότητα να οικειοποιηθούν γνώσεις για να τις εφαρμόσουν στη συνέχεια. Ο «φίλοι» παρουσιάζουν την πληροφορία (κάναμε την επιλογή η πληροφορία στις περισσότερες περιπτώσεις να εκφωνείται ταυτόχρονα για να μπορούν οι μικρότεροι μαθητές - π.χ. της Α΄ τάξης - να «αλληλεπιδράσουν» με το λογισμικό), τους παρέχουν βοήθεια και καθοδήγηση όπου χρειάζεται και κάνουν σχόλια και αξιολογικές αποτιμήσεις. Η ενότητα «Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε» ή «Πληροφορούμαστε» μπορεί να χρησιμοποιηθεί υποστηρικτικά για την κατανόηση του αντίστοιχου μαθήματος του βιβλίου, αφού περιέχει κείμενο, οπτικοποιήσεις και εικόνες που παρουσιάζονται συνήθως με έναν αλληλεπιδραστικό τρόπο.

 

Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια σειρά από άλλους σκοπούς, όπως:

  • για προσανατολισμό των μαθητών,
  • ως πληροφοριακό υλικό για την υλοποίηση σχεδίων εργασίας,
  • ως κείμενο που οι μαθητές μπορούν να το επεξεργαστούν κατ΄ οίκον.

Όπως διαπιστώνει κανείς πλοηγούμενος στο λογισμικό, η μαθησιακή διαδικασία μπορεί να υλοποιηθεί και διαφορετικά. Οι μαθητές έχουν στη διάθεση τους φύλλα εργασίας (ενότητα «Συνεργαζόμαστε και ερευνούμε» ή «Αναλαμβάνουμε δράση) με βάση τα οποία υπό την καθοδήγηση του/της δασκάλου/λας και αλληλεπιδρώντας με τους συμμαθητές τους, πραγματοποιούν έρευνα στην ενότητα με την πληροφορία «Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε», στο «Λεξικό» του λογισμικού, στην σελίδα «Η βιβλιοθήκη μας» που περιέχει σχετικές συνδέσεις ιστοσελίδων, video, φωτογραφίες, ήχους, και ενημερωτικά φυλλάδια, ανάλογα βέβαια και με την ενότητα, καθώς και στη βιβλιογραφία και τις άλλες πηγές πληροφόρησης που προτείνονται («Βιβλιοθήκη»). Θα πρέπει να τονιστεί πως η δομή που επιλέχτηκε για ανοικτή (εκκίνηση από την ενότητα «Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε») και καθοδηγούμενη πλοήγηση (εκκίνηση από την ενότητα «Συνεργαζόμαστε και ερευνούμε») παρέχει τη δυνατότητα για διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις όπως π.χ. εξατομικευμένες στην πρώτη περίπτωση και συνεργατικές στη δεύτερη.

Έγινε προσπάθεια το το πληροφοριακό υλικό του λογισμικού να είναι σπονδυλωτό, ευέλικτο και πολυμεσικό.

Η ενότητα «Τι χρειάζεται να γνωρίζουμε» χωρίζεται σε επιμέρους ενότητες, οι οποίες στην επιφάνεια εργασίας άλλοτε παρουσιάζονται ως διαφορετικά εικονίδια (π.χ. ενότητα Αναλαμβάνουμε δράση), ή ως συνδέσεις (links) σε μια βασική εικόνα εκκίνησης (π.χ. Ασφάλεια στους δρόμους). Οι επιμέρους ενότητες είναι σύντομές και παρουσιάζονται με τη μορφή κινούμενων σχεδίων/εικόνων συνοδευμένων από κείμενο και ήχο ή με τη μορφή κειμένου-εικόνας-ήχου. Όπου αυτό είναι δυνατό εμπλουτίζονται με αποσπάσματα video.

 

«Δραστηριότητες»

Στην ενότητα αυτή υπάρχουν αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες ποικίλου είδους και πολλαπλών στόχων. Κάποιες από αυτές είναι γνωστικές, κάποιες άλλες αποτελούν εφαρμογή των πληροφοριών που επεξεργάζονται οι μαθητές σε άλλες ενότητες, κάποιες είναι περισσότερο ψυχαγωγικές στοχεύοντας στην ανάπτυξη ψυχοκινητικών δεξιοτήτων, ενώ υπάρχουν και κάποιες που επιδιώκουν όλα τα παραπάνω.

Επιδιώκεται μέσα από τις δραστηριότητες οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να εφαρμόσουν και να αξιολογήσουν τις γνώσεις τους μέσα από προσομοιώσεις και οπτικοποιήσεις. Επίσης στην ενότητα αυτή υπάρχουν μια σειρά από «Δοκιμασίες», όπως «Σωστό-Λάθος», «Αντιστοίχιση», «Πολλαπλή Επιλογή», «Συμπληρώνω τα κενά» που αποσκοπούν στην άμεση αυτοαξιολόγηση των γνώσεων που οικειοποιούνται οι μαθητές καθώς πλοηγούνται στο λογισμικό ή πραγματοποιούν έρευνες με αυτό αλλά και χωρίς αυτό. Επίσης υπάρχουν δραστηριότητες του τύπου «Ταιριάζω τα σωστά» (κάρτες), «Σύρω και Τοποθετώ», «Ζωγραφική» και «Παζλ», που θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε μαθησιακές δραστηριότητες παιγνιώδους μορφής.

 

«Συνεργαζόμαστε και Ερευνούμε» ή «Αναλαμβάνουμε δράση»

Στην ενότητα αυτή προτείνεται μια συγκροτημένη διδακτική ακολουθία προσέγγισης των ενοτήτων του λογισμικού και όχι μόνο.

Σε αυτή την ενότητα προσφέρονται συγκεκριμένα φύλλα εργασίας που αξιοποιούν το υλικό του λογισμικού («Τι χρειάζεται να γνωρίζω», «Δραστηριότητες», «Λεξικό», «Η βιβλιοθήκη μου») αλλά προχωρούν και πέρα από αυτό. Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των φύλλων εργασίας πραγματοποιήθηκε στη βάση του πλέγματος των διαθεματικών εννοιών σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και με πρωταρχική επιδίωξη την ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων. Ο δάσκαλος με κανένα τρόπο δεν είναι υποχρεωμένος να υλοποιήσει όλα τα φύλλα εργασίας, μπορεί να επιλέξει και να εφαρμόσει αυτά που κρίνει κατάλληλα για την τάξη του και τους μαθητές του. Απαραίτητο ίσως είναι να τα μετασχηματίσει κατάλληλο για να ανταποκρίνονται στις δεξιότητες, τις γνώσεις και τις ανάγκες των μαθητών του.

 

 

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των φύλλων εργασίας που προτείνουμε είναι πως αξιοποιούν τις δραστηριότητες του λογισμικού. Έτσι, μπορούν οι μαθητές να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες με το μολύβι τους στο τυπωμένο φύλλο εργασίας ή ηλεκτρονικά μέσω του υπολογιστή τους στην ενότητα δραστηριότητες (αυτού του είδους οι δραστηριότητες συνοδεύονται από το χαρακτηριστικό εικονίδιο).

   
   

   

Για τα φύλλα εργασίας υπάρχει αναλυτικός οδηγός στην τρίτη ενότητα του οδηγού του/της δασκάλου/λας. Εκεί περιγράφονται στόχοι, διακλαδικές συνδέσεις, διαθεματικές έννοιες, μεθοδολογικές προσεγγίσεις και συγκεκριμένες διδακτικές ενέργειες. Τα φύλλα εργασίας είναι προτεινόμενες διδακτικές/μαθησιακές ακολουθίες - σημείο εκκίνησης έχουν συνήθως την εμπειροβιωματική γνώση των μαθητών - που μπορούν να χρησιμοποιηθούν υποστηρίχτηκα του διδακτικού βιβλίου, αλλά και ανεξάρτητα. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια υλοποίησης των διαθεματικών δραστηριοτήτων. Τα φύλλα εργασίας του λογισμικού μπορούν να τυπωθούν επιλεκτικά και να αξιοποιηθούν με διαφορετικά τρόπο ανάλογα με της συνθήκες της κάθε τάξης. Μέρος των δραστηριοτήτων των φύλλων εργασίας προτείνεται να υλοποιείται ως εργασία των μαθητών στο σπίτι.

Στην ενότητα «Συνεργαζόμαστε και Ερευνούμε» υπάρχει η υποενότητα «Η βιβλιοθήκη μας», που όπως αναφέρθηκε και προηγούμενως, εκτός από αξιόπιστες πηγές του διαδικτύου, περιέχει εικόνες, video και άλλο σχετικό υλικό ανάλογα κάθε φορά με το υπό διαπραγμάτευση θέμα.