Σκεπτικό του σεναρίου / Αιτιολόγηση των επιλογών

Τα παιδαγωγικά πλεονεκτήματα προκύπτουν από το γεγονός ότι προσφέρονται για ομαδοσυνεργατικές διεργασίες μάθησης. Αυτό σημαίνει ότι ενισχύεται η αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών αλλά και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού, η ενεργητική συμμετοχή και η ομαδικότητα. Ακόμη, η παραγωγή υλικού από τους ίδιους τους μαθητές συνεπάγεται την ανάπτυξη δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου από τους μαθητές όπως είναι η ανάλυση, η σύνθεση και η αξιολόγηση.

Προστιθέμενη αξία

Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο συνδυάζει παιδαγωγικά πλεονεκτήματα που προκύπτουν από το γεγονός ότι αφενός χρησιμοποιούνται ομαδοσυνεργατικές διεργασίες μάθησης, μέσω των οποίων ενισχύεται η αλληλεπίδραση και η συνεργασία μεταξύ μαθητών, η ενεργητική συμμετοχή και η ομαδικότητα και αφετέρου αξιοποιούνται τα πλεονεκτήματα της χρήσης των Τ.Π.Ε. και πιο συγκεκριμένα της υπηρεσίας του συμμετοχικού ιστού GeoGebra. Τα διαδραστικά εργαλεία που μπορουν να χρησιμοποιηθουν τόσο στην δια ζώσης όσο και στην απομακρυσμένη διδασκαλία, συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη των διδακτικών στόχων καθώς  οι μαθητές ανακαλύπτουν την γνώση με έναν ευχάριστο και αποδοτικό τρόπο, μέσα από την διάδραση. Επίσης οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν το διαδραστικό εργαλείο οποιαδήποτε στιγμή επιθυμούν μετά το πέρας τις σύγχρονης (δια ζώσης ή και εξ αποστάσεως) διδασκαλίας. Ακόμη, η παραγωγή υλικού από τους ίδιους τους μαθητές και η παρουσίαση του συνεπάγεται την ανάπτυξη δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου, όπως είναι η ανάλυση, η σύνθεση και η αξιολόγηση.

Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα

Χρειάζεται αυστηρή τήρηση των χρονικών ορίων της κάθε φάσης του παρόντος εκπαιδευτικού σεναρίου και συνεχή υποστήριξη των ομάδων από τον εκπαιδευτικό πάνω σε τεχνικά θέματα που ενδεχομένως θα προκύψουν. Η δυνατότητα χρήσης του εργαστηρίου πληροφορικής και η σύνδεση με το διαδίκτυο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή διεξαγωγή του σεναρίου.

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές Διδακτικό μοντέλο

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης 

Στοχευόμενο κοινό (ομάδα-στόχος ή σε ποιους απευθύνεται)

Απευθυνεται στους μαθητές του μάθηματος  «Οικονομία» που διδάσκεται στην ομάδα προσανατολισμού σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου.

Βαθμίδα Εκπαίδευσης

γενικό λύκειο

Τάξη

Γ' Λυκείου

Ηλικιακή ομάδα

Από 16   Έως 18

Γλώσσα στοχευόμενου κοινού

ελληνικά

Εκτιμώμενος χρόνος υλοποίησης σεναρίου (διάρκεια)

μικρή διάρκεια: έως 3 ώρες

Απαιτούνται δύο διδακτικές ώρες

Χώρος υλοποίησης

Το σεναριο προϋποθέτει τη δυνατότητα μετάβασης των μαθητών στο Εργαστήριο Πληροφορικής και την χρήση διαδικτύου, ενώ δύναται να πραγματοποιηθεί και στην περίπτωση της  σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, μέσα από την πλατφόρμα webex

Ενορχήστρωση τάξης Ρόλοι μαθητών & εκπαιδευτικών

Ενέργειες εκπαιδευτικού:

Ο εκπαιδευτικός αρχικά πρέπει να έχει ετοιμάσει τα φύλλα εργασίας και να φροντίσει για τον χωρισμό των ομάδων.Χωρίζει τους μαθητές σε ανομοιογενείς ως προς την επίδοση, ομάδες 4 ατόμων. Η ανομοιογένεια αφενός βοηθά τους χαμηλής επίδοσης μαθητές οι οποίοι δέχονται βοήθεια και καθοδήγηση από τους συμμαθητές τους και αφετέρου τους μαθητές με υψηλή επίδοση, διότι οι τελευταίοι, αναλαμβάνοντας διδακτικούς ρόλους στο εσωτερικό της ομάδας, αναγκάζονται να ανασυγκροτήσουν την γνώση τους σε ανώτερο επίπεδο, προκειμένου να την μεταφέρουν στους υπολοίπους. Στην συνέχεια  ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι πολλαπλός καθώς καλείται να συντονίσει, να οργανώσει, και να υποστηρίξει το έργο των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, αφού διατυπώσει τους βασικούς στόχους της δραστηριότητας και ορίσει τα χρονικά περιθώρια, θα βοηθήσει τους μαθητές να συντονιστούν και να αξιοποιήσουν ωφέλιμα τον διδακτικό χρόνο. Τέλος θα υποστηρίξει σε τεχνικά ζητήματα που θα προκύψουν.

Στην περίπτωση της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δημιουργήσει τα φύλλα εργασίας στην μορφή των συνεργατικών εγγράφων.

Ενέργειες μαθητών: Οι μαθητές δουλεύουν ομαδικά στα φύλλα εργασίας που τους δόθηκαν. Στη διάρκεια της 1ης διδακτικής ώρας συζητούν, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τις διδασκόμενες έννοιες και επεξεργάζονται το πρώτο φύλλο εργασίας. Στη διάρκεια της 2ης διδακτικής ώρας επεξεργάζονται το δεύτερο φύλλο εργασίας, το οποίο ολοκληρώνουν και παρουσιάζουν τη δουλειά τους στην ολομέλεια.

Στην περίπτωση της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τα μέλη κάθε ομάδας μαθητών θα χρησιμοποιούν από κοινού το ομαδικό φύλλο εργασίας (συνεργατικό εγγραφο), ενώ κάθε μαθητής θα έχει πρόσβαση στο διαδραστικό διάγραμμα και χρησιμοποιώντας το θα επεξεργάζεται τα ζητούμενα του φύλλου εργασίας. Τα συνεργατικά έγγραφα εδώ θα χρησιμοποιηθούν και για την επικοινωνία των μαθητών της ίδιας ομάδας.

 

Απαιτήσεις εφαρμογής σεναρίου Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Ως προς τις Τ.Π.Ε. οι μαθητές θα πρέπει να διαθέτουν τις βασικές γνώσεις χρήσης του κειμενογράφου και εργαλείων του διαδικτύου, όπως είναι οι φυλλομετρητές και οι μηχανές αναζήτησης. Τις γνώσεις αυτές οι μαθητές κατέχουν ήδη από τη Γ’ τάξη του Γυμνασίου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Γυμνάσιο (αρ. πρωτ. 113719/Γ1/03-10-2011 Υ.Α. ΦΕΚ 2323/τΒ’/17-10-2011). Ακόμη, η γνώση της χρήσης και διαχείρισης εργαλείων web 2.0 προβλέπεται από το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Εφαρμογές Πληροφορικής» Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου (αρ. πρωτ. 53248/Γ2/07-04-2014 Υ.Α. ΦΕΚ 932/τ.Β./14-04-2014).

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο, οι μαθητές θα πρέπει να έχουν διδαχθεί βασικές έννοιες που αφορούν στην συμπεριφορά του καταναλωτή και στην ζήτηση των αγαθών. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να έχουν διδαχτεί από το 2ο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου, με τίτλο «η ζήτηση των αγαθών», τις επτά πρώτες ενότητες.

Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Το εκπαιδευτικό σενάριο θα πραγματοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής όπου υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο και βιντεοπροβολέας.  Για τις ανάγκες της διδασκαλίας απαιτούνται τα δύο φύλλα εργασίας του ψηφιακού σεναρίου.  Το εκπαιδευτικό σενάριο δύναται να πραγματοποιηθεί και στο πλαίσιο σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση στο διαδραστικό εργαλείο μέσω των υπολογιστών τους, ενώ οι ομάδες των μαθητών θα υλοποιήσουν το σενάριο μέσω συνεργατικών εγγράφων τα όποια θα αποτελούν τα φύλλα εργασίας τους.

Απαιτούμενη προετοιμασία

Ο εκπαιδευτικος θα πρέπει να εχει αναπαράγει τα φυλλα εργασιας των ομάδων και επίσης θα πρειε να εχει προετοιμάσει το εργαστήριο πληροφορικής στο οποίο θα πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό σενάριο. Ο εκπαιδευτικός ανοίγει των φυλλομετρητή κάθε υπολογιστή και πλοηγείται  στην ηλεκτρονική δ/νση του διαδραστικού διαγράμματος geogebra. 

Οι διδακτικοί στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις άξονες (UNESCO 1996):

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο επιδιώκεται οι μαθητές:

1.     Να διακρίνουν την έννοια της μεταβολής μόνο της ζητούμενης ποσότητας

2.     Να διακρίνουν την έννοια της μεταβολής μόνο της ζήτησης

3.     Να  αναλύουν  την έννοια  της ταυτόχρονης μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα και στη ζήτηση

4.     Να μπορούν να αναπαριστούν τις παραπάνω μεταβολές διαγραμματικά.

5.     Να είναι σε θέση να αναλύουν τις παραπάνω μεταβολές αλγεβρικά

Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε. επιδιώκεται οι μαθητές:

1.      Nα κάνουν χρήση της τεχνολογίας για εκπαιδευτικές δραστηριότητες,

2.      Nα εξοικειωθούν με τη λειτουργία των εργαλείων του ιστού Web 2.0,

3.      Nα χειρίζονται ένα διαδραστικό διάγραμμα

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία επιδιώκεται οι μαθητές:

1.      Nα συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά μεταξύ τους,

2.      Nα αναπτύξουν δημιουργικές δεξιότητες όπως της ανάλυσης, της σύνθεσης, της επεξεργασίας των πληροφοριών και της λεκτικής έκφρασης,

3.      Nα κατανείμουν ισότιμα και δημοκρατικά τις ευθύνες.

Διδακτικοί στόχοι Γενικός/οί στόχος/οι

Σκοπός του είναι να διακρίνουν και να ερμηνεύουν  οι μαθητές τις έννοιες της μεταβολής μόνο στη ζητούμενη ποσότητα, της μεταβολής μόνο στη ζήτηση και της ταυτόχρονης μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα και τη ζήτηση.

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές προσεγγίζουν τις έννοιες της «μεταβολής μόνο στη ζητούμενη ποσότητα» και της «μεταβολής  μόνο στη ζήτηση» καθώς επεξεργάζονται το πρώτο  φύλλο εργασίας. Το φύλλο εργασίας τους προτρέπει να χρησιμοποιήσουν το διαδραστικό διάγραμμα geogebra για να επαληθεύσουν την ορθότητα των απαντήσεων τους αλλά και για να παρουσιάσουν διαγραμματικά τις συγκεκριμένες μεταβολές. Μέσα από το πρώτο φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να διακρίνουν και να ερμηνεύσουν τις παραπάνω έννοιες τόσο σε επίπεδο αλγεβρικό όσο και διαγραμματικό.

Μέσα από τις δραστηριότητες του δεύτερου φύλλου εργασίας επιδιώκεται η εξοικείωση των μαθητών με την έννοια της «ταυτόχρονης μεταβολής στην ζητούμενη ποσότητα και την ζήτηση». Και εδώ η χρήση του διαδραστικού διαγράμματος είναι κρίσιμη για την αποσαφήνιση,  την ερμηνεία και την διαγραμματική  απεικόνιση των υπό ανάλυση εννοιών.

Τέλος στην φάση της υλοποίησης οι μαθητές καλούνται να συνεργαστούν δημοκρατικά, να κατανέμουν τις ευθύνες, να κάνουν χρήση της τεχνολογίας και στην συνέχεια να παρουσιάσουν τα απαντημένα φύλλα εργασίας στην ολομέλεια. Στην φάση της παρουσίασης οι μαθητές θα δεχτούν ερωτήσεις από τους συμμαθητές τους και τον εκπαιδευτικό και με την καθοδήγηση του τελευταίου θα αποσαφηνιστούν οι καίριες έννοιες. Μέσα από αυτή την κριτική διαδικασία καλλιεργούνται οι δεξιότητες  της ανάλυσης, της σύνθεσης, και της λεκτικής έκφρασης.

Σχέση / Σύνδεση με Προγράμματα Σπουδών

Σύμφωνα με Υπουργική απόφαση υπ’ αριθμ. 203517/Δ2 του Υπουργείου Παιδείας που αναφέρεται στο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος Οικονομία της Γ τάξης Γενικού Λυκείου (Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αρ. Φύλλου 4902, τ. Β, 31-12-2019) μεταξύ άλλων, επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα είναι και το να μπορούν  οι μαθητές  να «εξηγούν βασικές έννοιες της καταναλωτικής συμπεριφοράς και του τρόπου εκδήλωσής της, μέσω της ζήτησής της και των συναφών με αυτή εννοιών». Στο πλαίσιο αυτής της επιδίωξης κινείται και το συγκεκριμένο παιδαγωγικό σενάριο στο οποίο αποσαφηνίζονται οι έννοιες της μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα και στη ζήτηση

Εκτίμηση μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών των μαθητών

Χρειάζεται αυστηρή τήρηση των χρονικών ορίων της κάθε φάσης του παρόντος εκπαιδευτικού σεναρίου και συνεχή υποστήριξη των ομάδων από τον εκπαιδευτικό πάνω σε τεχνικά θέματα που ενδεχομένως θα προκύψουν. Η δυνατότητα χρήσης του εργαστηρίου πληροφορικής και η σύνδεση με το διαδίκτυο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή διεξαγωγή του σεναρίου.

Ροή εφαρμογής – Πορεία διδασκαλίας

Η πορεία της διδασκαλίας ακολουθεί τις εξής φάσεις: Ανάκληση γνώσεων, υλοποίηση, παρουσίαση και αξιολόγηση.

Το σενάριο υλοποιήθηκε σύμφωνα με το σχεδιασμό και τους στόχους του, προκάλεσε τον ενδιαφέρον των μαθητών και οι μαθητές συμμετείχαν ενεργητικά στη διδακτική διαδικασία.

Οι μαθητές συνεργάστηκαν και χρησιμοποίησαν αποτελεσματικά το διαδραστικό διάγραμμα της πλατφόρμα Geogebra.org.  Σε αρκετά σημεία  χρειάστηκε παρέμβαση του εκπαιδευτικού για διευκρινίσεις σε σχέση με την λειτουργία του διαδραστικού εργαλείου. Τα σημεία στα οποία το συγκεκριμένο εργαλείο χρήζει βελτιώσεων σημειώθηκαν και το διάγραμμα τροποποιήθηκε για να γίνει περισσότερο λειτουργικό. Γενικά οι μαθητές φάνηκε να χρησιμοποιούν αποδοτικά και ευχάριστα το διαδραστικό εργαλείο και η διάδραση αυτή συνέβαλε στην επίτευξη των διδακτικών στόχων.

Στο συγκεκριμένο σενάριο κρίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό οι  διδακτικοί στόχοι επετεύχθησαν. Η παρακάτω ρουμπρίκα δείχνει, για τις δύο ομάδες μαθητών που συμμετείχαν στο διδακτικό σενάριο, την μέση επίδοση των ομάδων για κάθε κριτήριο ξεχωριστά και τέλος το βαθμό επίτευξης των στόχων συνολικά.

 

Κριτήρια		Εξαιρετική επίδοση   (4)	Πολύ καλή επίδοση (3)	Μέτρια επίδοση (2)		Χαμηλή επίδοση (1)		Βαθμοί
Οργάνωση							3
Συνεργασία και λειτουργία ομάδας							3
Προσωπική συμμετοχή							4
Αξιοποίηση διαθέσιμου χρόνου							3
Ορθότητα και τεκμηρίωση απαντήσεων							4
Παρουσίαση αποτελεσμά-των							2
ΣΥΝΟΛΟ							19/24

Εργαλείο/α αξιολόγησης

Ρούμπρικα αξιολόγησης που βασίζεται στις αρχές του πλαισίου CIAO.

Βιβλιογραφία

Κρατική παρέμβαση στην αγορά – επιβολή ανώτατων και κατώτατων τιμών, Γ. Παπαβασιλείου (2015). Ψηφιακό εκπαιδευτικό Σενάριο, Αίσωπος. Ανακτήθηκε στις 30/3/2019 από http://aesop.iep.edu.gr/node/20402  

Εκπαιδευτικό σενάριο με τίτλο: «Ελαστικότητα ζήτησης σε ευθεία καμπύλη ζήτησης και συνολική δαπάνη», Ε.Χ.Τυχάλας (2020), 6ο Συνεδριο ΕΕΠΕΚ, τ.Γ, σελ.952-960

Jones, A., Scanlon, E., Tosunoglu, C., Ross, S., Butcher, P., Murphy, P. & Greenberg, J. (1996). Evaluating CAL at the Open University: 15 Years on. Computers & Education, Vol.  26 (No 13), pp.  5-15.  doi: 10.1016/0360-1315(95)00064-X

Jones, A., Scanlon, E., Tosunoglu, C., Morris, E., Ross, S., Butcher, P. & Greenberg, J.  (1999).  Contexts for evaluating educational software.  Interacting with Computers, Vol. 11, pp.  499-516.  doi: 10.1016/S0953-5438(98)00064-2

Υπουργική απόφαση υπ’ αριθμ. 113719/Γ1/03-10-2011 Υ.Α.  του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, «Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Γυμνάσιο». Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας Αρ. Φύλλου 2323/τΒ’/17-10-2011.

Scanlon, E., Tosunoglu, C., Jones, A., Butcher, P., Ross, S., Greenberg, J., Taylor, J. & Murphy, P.  (1998).  Learning with computers: experiences of evaluation. Computers & Education Vol. 30 (No 1/2), pp.  9-14. doi: 10.1016/S0360-1315(97)00073-0

Υπουργική απόφαση υπ’ αριθμ. 53248/Γ2/07-04-2014 Υ.Α. του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, «Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Εφαρμογές Πληροφορικής» Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου».  Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας 932/τ.Β./14-04-2014.

Επιπλέον ψηφιακό περιεχόμενο και εργαλεία

Διαδραστικό  εργαλείο με τίτλο «Γραμμική συνάρτηση ζήτησης» το οποίο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.geogebra.org/m/pwxvddx7