ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ἐν γὰρ ταύτῃ πόλει, οὕτως ἀρχαίᾳ οὔσῃ καὶ τηλικαύτῃ τὸ μέγεθος, οὐδείς ἐστιν ἀνυπεύθυνος τῶν καὶ ὁπωσοῦν πρὸς τὰ κοινὰ προσεληλυθότων.
[18] διδάξω δ᾽ ὑμᾶς πρῶτον ἐπὶ τῶν παραδόξων. οἷον τοὺς ἱερέας καὶ τὰς ἱερείας ὑπευθύνους εἶναι κελεύει ὁ νόμος, καὶ συλλήβδην ἅπαντας καὶ χωρὶς ἑκάστους κατὰ σῶμα, τοὺς τὰ γέρα μόνον λαμβάνοντας καὶ τὰς εὐχὰς ὑπὲρ ὑμῶν πρὸς τοὺς θεοὺς εὐχομένους, καὶ οὐ μόνον ἰδίᾳ, ἀλλὰ καὶ κοινῇ τὰ γένη, Εὐμολπίδας καὶ Κήρυκας καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας.
[19] πάλιν τοὺς τριηράρχους ὑπευθύνους εἶναι κελεύει ὁ νόμος, οὐ τὰ κοινὰ διαχειρίσαντας, οὐδ᾽ ἀπὸ τῶν ὑμετέρων πολλὰ μὲν ὑφαιρουμένους, βραχέα δὲ κατατιθέντας, οὐδ᾽ ἐπιδιδόναι μὲν φάσκοντας, ἀποδιδόντας δὲ ὑμῖν τὰ ὑμέτερα, ἀλλ᾽ ὁμολογουμένως τὰς πατρῴας οὐσίας εἰς τὴν πρὸς ὑμᾶς ἀνηλωκότας φιλοτιμίαν. οὐ τοίνυν μόνοι οἱ τριήραρχοι, ἀλλὰ καὶ τὰ μέγιστα τῶν ἐν τῇ πόλει συνεδρίων ὑπὸ τὴν τῶν δικαστηρίων ἔρχεται ψῆφον.
[20] πρῶτον μὲν γὰρ τὴν βουλὴν τὴν ἐν Ἀρείῳ πάγῳ ἐγγράφειν πρὸς τοὺς λογιστὰς ὁ νόμος κελεύει λόγον καὶ εὐθύνας διδόναι, καὶ τὴν ἐκεῖ σκυθρωπὸν καὶ τῶν μεγίστων κυρίαν ἄγει ὑπὸ τὴν ὑμετέραν ψῆφον. οὐκ ἄρα στεφανωθήσεται ἡ βουλὴ ἡ ἐξ Ἀρείου πάγου; οὐδὲ γὰρ πάτριον αὐτοῖς. οὐκ ἄρα φιλοτιμοῦνται; πάνυ γε, ἀλλ᾽ οὐκ ἀγαπῶσιν, ἐάν τις παρ᾽ αὐτοῖς μὴ ἀδικῇ, ἀλλ᾽ ἐάν τις ἐξαμαρτάνῃ, κολάζουσιν: οἱ δὲ ὑμέτεροι ῥήτορες τρυφῶσι. πάλιν τὴν βουλὴν τοὺς πεντακοσίους ὑπεύθυνον πεποίηκεν ὁ νομοθέτης.
[21] καὶ οὕτως ἰσχυρῶς ἀπιστεῖ τοῖς ὑπευθύνοις, ὥστ᾽ εὐθὺς ἀρχόμενος τῶν νόμων, 'ἀρχὴν ὑπεύθυνον,' φησί, 'μὴ ἀποδημεῖν:' 'ὦ Ἡράκλεις,' ὑπολάβοι ἄν τις, 'ὅτι ἦρξα, μὴ ἀποδημήσω;' ἵνα γε μὴ προλαβὼν χρήματα τῆς πόλεως ἢ πράξεις δρασμῷ χρήσῃ. πάλιν ὑπεύθυνον οὐκ ἐᾷ τὴν οὐσίαν καθιεροῦν, οὐδὲ ἀνάθημα ἀναθεῖναι, οὐδ᾽ ἐκποίητον γενέσθαι, οὐδὲ διαθέσθαι τὰ ἑαυτοῦ, οὐδ᾽ ἄλλα πολλά: ἑνὶ δὲ λόγῳ ἐνεχυράζει τὰς οὐσίας ὁ νομοθέτης τὰς τῶν ὑπενθύνων, ἕως ἂν λόγον ἀποδῶσι τῇ πόλει.

Σε τούτη την πόλη λοιπόν, την τόσο αρχαία και τόσο μεγαλοπρεπή, κανένας δεν απαλλάσσεται από τον έλεγχο για τις υπηρεσίες του προς το δημόσιο, όποιες κι αν ήταν αυτές.
[18] Πρώτα πρώτα θα αναφέρω τις παράδοξες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, ο νόμος ορίζει οι ιερείς και οι ιέρειες να υπόκεινται σε έλεγχο, όλοι μαζί και καθένας χωριστά -άτομα που λαμβάνουν μόνο τα ιερά σφάγια και των οποίων η απασχόληση περιορίζεται στο να προσεύχονται για σας· και είναι υπόλογοι όχι μόνο καθένας χωριστά, αλλά κι όλα τα γένη μαζί, οι Ευμολπίδες, οι Κήρυκες και όλοι οι υπόλοιποι.
[19] Ο νόμος επιτάσσει ακόμα να υποβάλλονται και οι τριήραρχοι σε έλεγχο, αν και δεν διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ούτε αφαιρούν μεγάλα ποσά από τις προσόδους σας, για να πληρώσουν ελάχιστα, ούτε υποστηρίζουν ότι κάνουν δωρεές, ενώ απλά σας επιστρέφουν ό, τι σας ανήκει, αλλά αυτοί, όπως όλοι γνωρίζουν, δαπάνησαν τις προσωπικές περιουσίες τους με τη φιλοδοξία να σας υπηρετήσουν. Ακόμα, όχι μόνο οι τριήραρχοι, αλλά και τα ανώτατα κρατικά σώματα υποβάλλονται στην ετυμηγορία των δικαστηρίων.
[20] Πρώτα πρώτα, ο νόμος ορίζει η βουλή του Αρείου πάγου να υποβάλει τους λογαριασμούς της στους λογιστές και θέτει το αυστηρό αυτό σώμα και υπεύθυνο για τα σημαντικότερα θέματα υπό τη δική σας κρίση. Δεν πρέπει λοιπόν και η βουλή του Αρείου Πάγου να κερδίσει κάποιο στεφάνι; Όχι, γιατί έτσι επιτάσσει η παράδοση των προγόνων μας. Δεν αγαπούν λοιπόν τις τιμές; Και βέβαια, και μάλιστα δεν αρκούνται απλά να απέχουν από την παρανομία, αλλά, αν κάποιος από αυτούς πέσει σε παράπτωμα, τον τιμωρούν. Οι πολιτικοί σας όμως είναι κακομαθημένοι. Ο νομοθέτης υποχρεώνει σε έλεγχο ακόμα και τη βουλή των πεντακοσίων.
[21] Και είναι τόσο έντονη η δυσπιστία του για τους υποκείμενους σε έλεγχο, ώστε στην αρχή του νόμου διευκρινίζει: «Ο αξιωματούχος που δεν έχει ακόμα υποβάλει τον απολογισμό του δεν μπορεί να εγκαταλείψει την πόλη». Μα τον Ηρακλή, θα μπορούσε να αναφωνήσει κάποιος, επειδή διορίστηκα σε δημόσιο αξίωμα, δεν μπορώ να φύγω από την πόλη; Όχι, μην τυχόν κι έχεις πάρει χρήματα ή έγγραφα της πόλης και φύγεις. Ακόμα, ο άνθρωπος που υπόκειται σε έλεγχο δεν έχει δικαίωμα να αφιερώσει την περιουσία του ούτε να προσφέρει ανάθημα ούτε να επιδιώξει την υιοθέτησή του ούτε να διαθέσει από την περιουσία του ούτε άλλα πολλά. Με ένα λόγο ο νομοθέτης δεσμεύει την περιουσία των δημόσιων αξιωματούχων μέχρις ότου δώσουν λόγο στην πόλη.