Ο Πολλαπλασιασμος των Άρτων
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το μαθησιακό αντικείμενο είναι φωτογραφική απεικόνιση τοιχογραφίας- αγιογραφίας του ζωγράφου Κονταρή Φράγγου, ημερομηνίας περίπου 1563 – 1568 που βρίσκεται στη μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και απεικονίζει τον πολλαπλασιασμό των πέντε άρτων από τον Χριστό όπως αναφέρει το ευαγγελικό ανάγνωσμα του Ματθαίου 14: 14- 22. Στη βυζαντινής τεχνοτροπίας αγιογραφία ο Χριστός παρουσιάζεται στο άνω αριστερό πλαίσιο να ευλογεί τους άρτους, τους οποίους οι μαθητές του, που ξεχωρίζουν στα υπόλοιπα τεταρτημόρια της εικόνας(κάτω αριστερά, άνω και κάτω δεξιά) λόγω του μεγέθους και του φωτοστέφανου που έχουν, μοιράζουν στο λαό. Αν και ασπρόμαυρη η εικόνα είναι υψηλής τροπικότητας και πληροφοριακής αξίας, καθώς και υψηλής αισθητικής αξίας ως προς την παρουσίαση των προσώπων. Άξιο στοιχείο αναφοράς είναι η παρουσίαση σε μεγέθυνση και πέμπτου προσώπου στο άνωθεν κεντρικό πλαίσιο της αγιογραφίας που είναι το πρόσωπο που φέρνει τους άρτους αλλά δε φέρει φωτοστέφανο και πιθανόν είναι είτε ο ίδιος ο καλλιτέχνης είτε ο Ιούδας. Ενδιαφέρουσα είναι και η απεικόνιση του λαού, πλήθους που κατά την ευαγγελική περικοπή ήταν πέντε χιλιάδες χωρίς τα γυναικόπαιδα. Κάθε ένα από τα πέντε πρόσωπα εκτός του Ιησού απεικονίζεται να μεταφέρει φαγητό και σε διαφορετικό πλήθος, γεγονός που σημαίνει οτι κάθε μαθητής θρέφει και χίλια άτομα.Ο Ιησούς παρουσιάζεται γαλήνιος, καθιστός σαν σε θρόνο να ευλογεί πέντε άρτους και δύο ψάρια, ενώ οι μαθητές σε εγρήγορση να μοιράζουν στον κόσμο το φαγητό. Οι μαθητές που μοιράζουν τους άρτους δεν αναφέρονται πάνω στην αγιογραφία, αλλά από τα χαρακτηριστικά τους πρέπει να είναι οι Πέτρος (δίπλα στον Ιησού), Ματθαίος (άνω δεξιά), Λουκάς (κάτω αριστερά) και Ιωάννης (ο νεότερος κάτω δεξιά). Το πέμπτο πρόσωπο στο κέντρο της εικόνας πρέπει να κουβαλάει το περίσσευμα κατά την περικοπή. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η απεικόνιση του λαού (άνδρες, γυναίκες, παιδιά, μωρά) που με κοφτές κινήσεις προέκτασης των χεριών ζητούν φαγητό. Επίσης ιδιαίτερη αξία έχει η απεικόνιση της αραιής βλάστησης, που συμβολίζει το ξηρό και άγονο μέρος που δεν παρέχει τροφή. Κατά την ευαγγελική περικοπή, είδε λέει, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, ο Ιησούς πολύ κόσμο να τον ακολουθεί και τον σπλαχνίσθηκε και θεράπευσε τους αρρώστους τους. Βρισκόμενοι σε τόπο ερημικό δεν προέβλεψαν ότι η διδασκαλία Του θα διαρκούσε αρκετή ώρα και δεν είχαν φροντίσει για το δείπνο τους, ώσπου κάποια στιγμή οι μαθητές πλησιάζουν τον διδάσκοντα Κύριο για να του υπενθυμίσουν ότι πρέπει να διακόψει, για να πάει ο κόσμος να προμηθευτεί τροφή διότι εκείνοι δεν διέθεταν την υπερβολική αυτή ποσότητα, ώστε να φτάσει για όλους, δεδομένου ότι ήταν πέντε χιλιάδες άνδρες εκτός των γυναικών και των παιδιών και διέθεταν μόνο πέντε ψωμιά και δύο ψάρια (Ματθ. ιδ, 14). Ο Κύριος τους απαντά ότι δεν χρειάζεται να φύγουν, αλλά δώστε τους εσείς να φάνε. Ο Ιησούς στρέφει τα μάτια στον ουρανό, προσευχόμενος, ευλογεί τις υπάρχουσες τροφές και θρέφει ολόκληρο το πλήθος των ανθρώπων αφήνοντας και πολλά περισσεύματα ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για το θαύμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο στο μάθημα των Θρησκευτικών όσο και στο μάθημα της αισθητικής αγωγής με θέμα την βυζαντινή αγιογραφία από τους μαθητές κυρίως της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Μέσω της θαυμάσιας αγιογραφίας, οι μαθητές μπορούν να αναδιηγηθούν την ευαγγελική περικοπή αλλά και να προσπαθήσουν μέσω της συναισθητικής προσέγγισης και της διερευνητικής μάθησης να προσπαθήσουν να αντλήσουν τα βαθύτερα νοήματα της ευαγγελικής περικοπής όπως προσπαθεί να τα αποτυπώσει ο καλλιτέχνης. Το θαύμα των πέντε άρτων είναι σύμβολο και της Θείας Ευχαριστίας ενώ οι άρτοι συμβολίζουν και τα πολλά χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Ο Κύριος τρέφει το λαό του και την εκκλησία Του με τον εαυτό Του. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο ζωοποιός Άρτος. Ο Ιησούς Χριστός με το θαύμα του πολλαπλασιασμού των άρτων μας φανερώνει πως δεν ενδιαφέρθηκε μόνο για την ψυχή του ανθρώπου αλλά μερίμνησε και για το σώμα του. Τις υλικές ανάγκες του. Ο Χριστός δεν περιφρονεί τα υλικά αγαθά, αλλά τα ιεραρχεί. Πρώτα είναι η βρώση η μένουσα ( Ιωαν. 6,27) και μετά η πρόσκαιρη. Η εκκλησία ενδιαφέρεται το ίδιο για τις υλικές ανάγκες του ανθρώπου, αλλά θέτει όρια στις απαιτήσεις μας. Πρώτα δίδαξε ο Ιησούς Χριστός τον όχλο και μετά τους έδωσε ψωμί να φάνε. Σχολιάζει σχετικά ο Ιερός Χρυσόστομος: « Ο τόπος μπορεί να είναι έρημος, όμως τρέφει την οικουμένη. Η ώρα έχει περάσει, αλλά μαζί σας συνομιλεί Εκείνος, που δεν υπόκειται στο χρόνο». Το περίσσευμα των άρτων εκτός από απόδειξη του θαύματος διδάσκει ότι οφείλουμε εμείς οι άνθρωποι να αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε το σύνδεσμο με το Χριστό που είναι ο ζωοποιός άρτος και όχι η επιθυμία να αποκτήσουμε περισσότερα εφήμερα αγαθά. Ο Απόστολος Παύλος γράφει προς τους Χριστιανούς της Κορίνθου «Το δικό μας περίσσευμα πρέπει να καλύπτει το υστέρημα των άλλων» (Β΄ Κορ. η,14). Στο μάθημα της αισθητικής αγωγής με τη βοήθεια της συναισθητικής προσέγγισης οι μαθητές μπορούν με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού να προσεγγίσουν τις βασικές λειτουργίες και αρχές της βυζαντινής αγιογραφίας- σημειολογίας. Καθώς η εικόνα είναι ασπρόμαυρη, οι μαθητές μπορούν να εστιάσουν στο γραφίστικο και συμβολικό κομμάτι της αγιογραφίας και συγκεκριμένα ανά ομάδες να μελετήσουν και αναλύσουν τα συμβατικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα της βυζαντινής αγιογραφίας όπως τα φωτοστέφανα, η απουσία τρίτης διάστασης, η μη ρεαλιστική παρουσίαση των προσώπων (μεγάλοι μαθητές και Ιησούς- μικρός λαός), οι γραμμές και τα επίπεδα παρουσίασης και σχέσης δύναμης και εξουσίας των προσώπων όπως και η αφαιρετική παρουσίαση του φυσικού περιβάλλοντος. Τέλος σε επίπεδο ενσυναίσθησης οι μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μπορούν να παροτρυνθούν να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους βλέποντας την εικόνα και εκτιμώντας την καλλιτεχνική πέρα από την θρησκευτική της αξία.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
9 - 15
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/2994
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Καινή Διαθήκη New TestamentΚαινή Διαθήκη > Θαύματα MiraclesΘαύματα
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
συμπεριφοριστική προσέγγιση > προγραμματισμένη διδασκαλία
συμπεριφοριστική προσέγγιση > εξάσκηση και πρακτική
γνωστική προσέγγιση > άμεση διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
εποικοδομητισμός > γνωστική μαθητεία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > γνώση > διαδικαστικός
γνωστικός > διεργασία > να θυμούνται
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Kontaris Frangos, Κονταρής Φράγγος
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ