Ελληνικος γαμος στην υπαιθρο
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο Γάλλος έμπορος και περιηγητής Pierre Augustin Guys (1721-1799) μας παρουσιάζει μία σκηνή από έναν ελληνικό γάμο στην ύπαιθρο. Καθώς ο Guys είναι επηρεασμένος από την αρχαιότητα κάνει συχνά αναφορές και συνδέσεις της εποχής την οποία περιγράφει με τις συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων όπως εμφανίζονται μέσα από τα έργα του Ομήρου, του Παυσανία κλπ. Στα τέλη του 18ου αιώνα οι ελληνικές συνήθειες του γάμου υιοθετούσαν την γραφικότητα και την ιεροτελεστία των αρχαίων χρόνων για τη μεταφορά της νύφης από το πατρικό της στο σπίτι του γαμπρού. Ο γάμος παρέμενε ένα πολυήμερο γιορταστικό γεγονός με πολλά συμμετέχοντα πρόσωπα όπου το καθένα αναλάμβανε συγκεκριμένους ρόλους (κουμπάροι, νονοί, παράγαμπροι, βλάμηδες κλπ.). Οι εκδηλώσεις της εβδομάδας πριν από το γάμο κορυφώνονταν με την ημέρα της τελετής και της παράδοσης της νύφης στο σπίτι του γαμπρού. Η ημέρα αυτή ήταν κανόνα η Κυριακή (και πάντως όχι Τρίτη ή Τετάρτη που θεωρούνταν μέρες αποφράδες). Η ημέρα του γάμου ξεκινούσε με το τελετουργικό ξύρισμα και ντύσιμο του γαμπρού στο σπίτι του την ίδια ώρα που γινόταν το στόλισμα της νύφης στο δικό της σπίτι. Η γαμήλια πομπή ήταν επίσημη και μεγαλοπρεπή. Προτού να πάει ο γαμπρός με τη συνοδεία του να πάρει τη νύφη («νυφάπαρμα») για τη στέψη, έπαιρνε με πομπή τον κουμπάρο και όλοι μαζί κατευθύνονταν στο σπίτι της νύφης. Κάθε φάση της πομπής ήταν και ένα τελετουργικό στάσιμο: άφιξη στο σπίτι, είσοδος του γαμπρού και της συνοδείας του, συνάντηση με τη νύφη και νυφόπαρμα, ξεκίνημα για την εκκλησία. Τη νύφη, στην πομπή προς την εκκλησία, συνόδευε και ο πατέρας της ενώ ακολουθούσαν οι συγγενείς και οι φίλοι των δύο οικογενειών. Σε όλη τη διαδρομή για την εκκλησία η γαμήλια πομπή συνοδευόταν από μουσικούς και χορευτές (τα μουσικά όργανα που ακούγονται ήταν κυρίως βιολί, κλαρίνο, λαούτο και ούτι). Προηγούνταν τα όργανα και οι χορευτές και ακολουθούσαν οι μελλόνυμφοι, κατόπιν νεαρές και νεαροί κοπέλες κι αγόρια αλλά και οι υπόλοιποι συγγενείς. Στην εικόνα του Guys παριστάνεται αυτή ακριβώς η χαρακτηριστική σκηνή του γαμήλιου τελετουργικού που αποτυπώνει όλη τη χαρά και το κέφι που συνόδευε τα έθιμα του γάμου. Μπροστά οι μουσικοί και οι χορευτές και πίσω η νύφη σεμνή και χαμηλοβλεπούσα, ντυμένη στα λευκά συνοδεύεται από τον μέλλοντα άντρα της που την κοιτά με τρυφερότητα και τον σοβαρό πατέρα της. Ακολουθούν χαμογελαστά κορίτσια και αγόρια.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η εικόνα του Guys μπορεί να αξιοποιηθεί διδακτικά για την μελέτη των εθίμων του γάμου καθώς αποτυπώνει ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπο της παραδοσιακής γαμήλιας τελετής που κρατά από την αρχαιότητα μέχρι τα νεώτερα χρόνια. Οι μαθητές και οι μαθήτριες με αφορμή την εικόνα μπορούν να αναζητήσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα έθιμα του γάμου στην αρχαιότητα και σε εκείνα κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καθώς και συνδέσεις του ισλαμικού γάμου με το χριστιανικό. Η αναζήτηση ενδείκνυται να περιλαμβάνει και παραδοσιακά τραγούδια του γάμου. Ακόμα, η εικόνα μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για τη μελέτη της ενδυμασίας καθώς σε αυτήν αποτυπώνεται το χαρακτηριστικό ντύσιμο της οθωμανικής περιόδου. Το ντύσιμο των ανδρών υποδηλώνει ότι πρόκειται για νησιώτικο γαμήλιο γλέντι. Στα νησιά οι άντρες ντύνονταν με τις βράκες ένα φουφουλωτό παντελόνι χαρακτηριστικό όλων των ναυτικών σε Ανατολή και Δύση. Οι νησιώτες έβαζαν εσωτερικά μία λευκή βαμβακερή βράκα και εξωτερικά μία άλλη σκουρόχρωμη, συνήθως μπλε, καφέ ή μαύρη, ένα πουκάμισο φορεμένο μέσα από τη βράκα και ένα γιλέκο. Στη μέση φορούσαν ένα ζωνάρι που χρησίμευε και σαν οπλοθήκη. Στα πόδια τους φορούσαν συνήθως πλεχτές κάλτσες ενώ το παπούτσια τους έμοιαζαν σαν γόβες που φοριούνταν πατημένα πίσω σαν παντόφλες. Η νύφη φορά τα παραδοσιακά λευκά πέπλα και αυτό που μπορεί να σχολιαστεί είναι το καπέλο στο κεφάλι της που μοιάζει με τη θολία την οποία συναντάμε στις περίφημες αρχαίες Ταναγραίες. Η θολία ήταν ένα πλατύγυρο και συνήθως ψάθινο καπέλο το οποίο στερέωναν στην κορυφή του κεφαλιού. Οι συνεχείς αναφορές του περιηγητή Guys στην αρχαιότητα μας επιβάλουν να κάνουμε κι εμείς τις σχετικές συνδέσεις προκειμένου να είμαστε συνεπείς τόσο ως προς το αρχικό συνοδευτικό κείμενο της εικόνας όσο και ως προς την ιστορική συνέχεια που έτσι κι αλλιώς είναι υπαρκτή.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
6 - 15
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/3345
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότεροι χρόνοι (μέχρι και τον 18ο αι. μ.Χ.) Modern period (up to the 18th century A.D.)Νεότεροι χρόνοι (μέχρι και τον 18ο αι. μ.Χ.) > Κοινωνική και πολιτική οργάνωση Social and political organizationΚοινωνική και πολιτική οργάνωση
Πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες Political & Social SciencesΠολιτικές και κοινωνικές επιστήμες
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ, ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΑΤΟΥ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ