O Διοσκουρος των «Μαγεμενων» της Θεσσαλονικης
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η εικονιζόμενη μορφή προέρχεται από τους οκτώ αμφίπλευρους ανάγλυφους πεσσούς που κοσμούσαν μία κορινθιακή κιονοστοιχία τη Στοά των Ειδώλων, στην Αρχαία Αγορά της Θεσσαλονίκης τον 2ο αι. μ.Χ. Παρουσιάζει έναν από τους Διόσκουρους με μια αναπαράσταση αλόγου στα πόδια του. Στους άλλους ανάγλυφους πεσσούς διακρίνονται η μορφή του Διονύσου δίπλα σε έναν πάνθηρα, της Αριάδνης, στεφανωμένης με φύλλα κληματαριάς, της Μαινάδας που παίζει διπλό φλάουτο, της Λήδας μαζί με τον Κύκνο, στον οποίο μεταμορφώθηκε ο Δίας για να την προσεγγίσει, της Αύρας με το πέπλο της, του Γανυμήδη μαζί το Δία μεταμορφωμένο σε αετό και της Νίκης. Οι Διόσκουροι, Κάστορας και Πολυδεύκης, ήταν γιοί του Δία (Διός κούροι). Ωστόσο σύμφωνα με το μύθο παιδιά του Δία και της Λήδας ήταν ο Κάστορας και η Ελένη. Ο Πολυδεύκης και η Κλυταιμνήστρα ήταν παιδιά της Λήδας και του θνητού Τυνδάρεου. Ο μορφές του Διονύσου, της Αριάδνης και της Μαινάδας στη Στοά των Ειδώλων αναφέρονται σε ένα συχνό σύμφωνα και με άλλα ευρήματα μακεδονικό μύθο, για τον γάμο του θεού Διόνυσου με την κόρη του βασιλιά Μίνωα, την Αριάδνη. Η Στοά των Ειδώλων ονομαζόταν επίσης «Las Incantadas» δηλ. «Μαγεμένες» από τους Σεφαραδίτες, τους Ισπανοεβραίους που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη μετά το διωγμό τους από τους βασιλείς της Ισπανίας, Φερδινάνδο και Ισαβέλλα το 1492. Σύμφωνα με έναν λαϊκό μύθο κυρίαρχο στους βυζαντινούς χρόνους αλλά ανεπιβεβαίωτο από ιστορικά τεκμήρια, όταν ο βασιλιά της Θράκης προσκλήθηκε για να συμβάλει στην πανελλαδική εκστρατεία που ετοίμαζε ο Μέγας Αλέξανδρος εναντίον των Περσών, ήρθε στη Μακεδονία με τη γυναίκα του, με την οποία ο Αλέξανδρος σύναψε ερωτικές σχέσεις. Ο βασιλιάς της Θράκης το αντιλήφθηκε και έβαλε να κάνει μάγια στο Μέγα Αλέξανδρο την ώρα που περνούσε τη Στοά προς τα διαμερίσματα της γυναίκας του Θράκα βασιλιά. Όμως ο Μέγας Αλέξανδρος ειδοποιήθηκε και δεν επισκέφτηκε τη βασίλισσα, και υπέστησαν τα μάγια η βασίλισσα που βγήκε ανήσυχη στη Στοά για να προϋπαντήσει τον Αλέξανδρο και ο βασιλιάς των Θρακών με τη συνοδεία του, που ήθελαν να διαπιστώσουν εάν ο Αλέξανδρος είχε μαγευτεί. Το ρωμαϊκό μνημείο βρέθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα να αποτελεί μέρος της οικίας ενός πλούσιου εβραίου εμπόρου, του Λιάτσι Αρδίτη, στην περιοχή Rogos, βόρεια της οδού Εγνατίας από την Παναγία Χαλκέων έως τα λουτρά Παράδεισος. Το 1753 οι βρετανοί περιηγητές στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα James Stuart (1713-1788) και Nicholas Revett (1720-1804) επισκέφθηκαν, με τη διαμεσολάβηση του βρετανού προξένου, την οικία του εβραίου εμπόρου και κατέγραψαν σε χαρακτικό το μνημείο. Η εικόνα του αγάλματος του Διόσκουρου προέρχεται από το βιβλίο τους «Οι αρχαιότητες της Αθήνας» που εκδόθηκε το 1794. Η αναπαράσταση των Stuart και Revett αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντική, καθώς τα αγάλματα αφαιρέθηκαν από τον παλαιογράφο Emmanuel Miller και μεταφέρθηκαν στη Γαλλία το 1864 με άδεια του σουλτάνου, ενώ η εβραϊκή οικία και τα κατάλοιπα του μνημείου χάθηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στη Θεσσαλονίκη το1917. Οι οκτώ αμφίπλευροι ανάγλυφοι πεσσοί δεν έχουν επιστραφεί στη Θεσσαλονίκη και φυλάσσονται στο Μουσείο του Λούβρου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Προτείνεται οι μαθητές να περιγράψουν την εικονιζόμενη ανάγλυφη μορφή. Καθώς ο Διόσκουρος ήταν παιδί της Λήδας και του Δία, ο οποίος μεταμορφώθηκε σε κύκνο για να την προσεγγίσει, μπορεί να αναδειχθεί και με άλλα παραδείγματα από τη μυθολογία, η ιδιότητα των θεών να παίρνουν διαφορετικές μορφές για να επιτύχουν τους στόχους τους στον κόσμο των θνητών. Οι μαθητές, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων, είναι δυνατό να διακρίνουν το ρυθμό του κίονα που διακοσμεί η ανάγλυφη μορφή (κορινθιακός) και ο οποίος παρουσιάζεται συχνά στα ρωμαϊκά κτίρια. Μπορούν ακόμη να αναζητήσουν ομαδικά ή ατομικά πληροφορίες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διαφορετικών ρυθμών και αντίστοιχα αντιπροσωπευτικά μνημεία κατά την αρχαιότητα και να κάνουν μία παρουσίαση στην τάξη. Προτείνεται επιπρόσθετα οι μαθητές, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων, να αναφέρουν και άλλες αρχαιότητες, οι οποίες μεταφέρθηκαν σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες και δεν έχουν επιστραφεί στην Ελλάδα, και να δημιουργήσουν ένα χάρτη της Ευρώπης με τα Μουσεία στα οποία τα συγκεκριμένα αρχαιολογικά ευρήματα φυλάσσονται (π.χ. Μαγεμένες, Αφροδίτη της Μήλου, Νίκη της Σαμοθράκης-Λούβρο, Μάρμαρα Παρθενώνα-Βρετανικό, Δισκοβόλος του Μύρωνα-Βατικανό, Αφροδίτη της Ταυρίδας-Moυσείο Ερμιτάζ Αγίας Πετρούπολης).


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
9 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/4363
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Μυθολογία MythologyΜυθολογία > Δωδεκάθεο Twelve OlympiansΔωδεκάθεο
Ιστορία HistoryΙστορία > Αρχαιότητα (1100 π.Χ.- 4ος μ.Χ. αι.) Ancient times (1100 B.C. - 4th century A.D.)Αρχαιότητα (1100 π.Χ.- 4ος μ.Χ. αι.) > Τέχνες (Αρχιτεκτονική, Κεραμική, Πλαστική, Ζωγραφι... Arts (Architecture, Ceramic Art, Plastic Art, Painting)Τέχνες (Αρχιτεκτονική, Κεραμική, Πλαστική, Ζωγραφι...
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Τέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός Arts, Letters and CultureΤέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν
συναισθηματικός > να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σύστημα αξιών
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΡΟΣΔΟΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ