Τσελιγκατο Σαρακατσανων στη Μακεδονια
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ασπρόμαυρο αρνητικό – φωτογραφία του 1935 περίπου που παρουσιάζει τσελιγκάτο νομάδων Σαρακατσάνων της Μακεδονίας. Πρόκειται για φυλή με εντυπωσιακή ομοιογένεια, στη γλώσσα, στα ήθη, τα έθιμα και τον τρόπο ζωής. Κύριο χαρακτηριστικό της φυλής είναι ο νομαδικός βίος. Οι Σαρακατσάνοι, νομάδες εκ φύσεως, μετακινούνταν συνεχώς μεταξύ βουνών και πεδιάδων. Οι εποχικές αυτές μετακινήσεις τους είχαν σχέση με την τεχνική της κτηνοτροφίας και τις ανάγκες των κοπαδιών, από τα οποία είχαν άμεση εξάρτηση. Σύμφωνα με την σαρακατσάνικη παράδοση, την άνοιξη και συγκεκριμένα του Αγίου Γεωργίου, μετακινούνταν στα βουνά, σχηματίζοντας καραβάνια, αναζητώντας βοσκές που διατηρούνταν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς τα πεδινά βοσκοτόπια ξεραίνονταν και η θερμοκρασία έφτανε σε επίπεδα μη ανεκτά από τα κοπάδια τους. Το φθινόπωρο, στη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, έπαιρναν το δρόμο για τις πεδιάδες, τα λεγόμενα χειμαδιά, που ήταν κλιματικά πιο ήπιες σε σχέση με τον σκληρό χειμώνα των βουνών, ώστε να ξεχειμωνιάσουν τα ζώα τους. Στη φωτογραφία διακρίνουμε τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν, τις παραδοσιακές στολές που φορούσαν, αλλά και κάποιες από τις ασχολίες των μεγαλύτερων γυναικών που κατεργάζονται το μαλλί των ζώων που εκτρέφουν παράγοντας το ρουχισμό της οικογένειας. Η βάση της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής των Σαρακατσάνων ήταν τα τσελιγκάτα, που ήταν μικρές κοινωνίες αποτελούμενες από 20-50 οικογένειες. Η κοινωνική οργάνωση των Σαρακατσάνων ήταν βασισμένη στη δομή της πατριαρχικής οικογένειας, όπου ο πατέρας ήταν η κεφαλή και όλα τα μέλη της αντλούσαν την καταγωγή τους αποκλειστικά απ’ αυτόν. Το τσελιγκάτο ήταν στην ουσία μια φατρία, την οποία αποτελούσαν διάφορες σαρακατσάνικες φάρες οι οποίες ενώνονταν με συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους. Η συγγένεια ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της οργάνωσης της φυλής, υπαγορεύοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των συγγενών.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Πολλαπλή μπορεί να είναι η αξιοποίηση του Μ.Α. όπως στα μαθήματα της Αισθητικής Αγωγής για να γνωρίσουν οι μαθητές την ασπρόμαυρη φωτογραφία, τη λήψη με φιλμ, αλλά και το έργο της φωτογράφου, της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης προκειμένου να ενημερωθούν για την πολιτιστική κληρονομιά μας και το νομαδικό τρόπο ζωής των Σαρακατσάνων, στην ιστορία να μελετήσουν την καθημερινή τους ζωή, τις ασχολίες τους και την οικονομία που ανέπτυξαν εξασφαλίζοντας διατροφική και ενδυματολογική αυτάρκεια στην κοινότητά τους. Στη γεωγραφία να διερευνήσουν το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής που αναπτύσσονταν η φυλή αυτή, στη Νεοελληνική γλώσσα να αναζητήσουν γλωσσικά κείμενα, ποιήματα, τραγούδια αφιερωμένα στην ιστορία και τη ζωή των Σαρακατσάνων και του σημαντικού ρόλου που διαδραμάτισαν στην πολιτιστική πορεία του Ελληνικού λαού. Οι μαθητές με την αξιοποίηση του Μ.Α. ασκούνται στην παρατήρηση της εικόνας, εξοικειώνονται με τα πολυτροπικά κείμενα, μελετούν τη σημαντικότητα της φωτογραφίας στις εικαστικές τέχνες και αντλούν ιστορικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντικές πληροφορίες, αλλά και πληροφορίες για τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων. Ο εκπαιδευτικός υποστηρίζει και καθοδηγεί τους μαθητές δημιουργώντας καταστάσεις διερευνητικής μάθησης. Εναλλακτικά, μπορεί να κάνει επίδειξη με στόχο να παρουσιάσει τις βασικές έννοιες και να προκαλέσει συζήτηση στην τάξη. Στη συνέχεια, μπορεί να αναθέσει στους μαθητές συνεργατικές εργασίες που απαιτούν την αναζήτηση πρόσθετου υλικού και πληροφοριών από πηγές στο διαδίκτυο, προκειμένου να μπορούν να αξιολογήσουν τις γνώσεις που αποκτούν και τα συμπεράσματα που εξάγουν κατά την παρατήρηση ιστορικών φωτογραφιών.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
9 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/4421
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Μουσείο Μπενάκη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Μουσείο Μπενάκη (Μουσείο Μπενάκη)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Κοινωνία και καθημερινή ζωή Society and everyday lifeΚοινωνία και καθημερινή ζωή
Γεωγραφία - Γεωλογία Geography - GeologyΓεωγραφία - Γεωλογία > Ανθρωπογενές περιβάλλον Man-made environmentΑνθρωπογενές περιβάλλον > Ανάπτυξη DevelopmentΑνάπτυξη
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Αναπαραγωγή Εικόνας Image reproductionΑναπαραγωγή Εικόνας
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Πολιτισμός - Τέχνη - Γλώσσα Culture - Art - LanguageΠολιτισμός - Τέχνη - Γλώσσα
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Οικονομία EconomyΟικονομία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση > άμεση διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΟΥΜΠΑΡΗ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΟΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Μουσείο Μπενάκη
εκδότης/ες: Μουσείο Μπενάκη
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ