Δον Κιχωτης, σονετο του Κωστα Ουρανη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο ποιητής Κώστας Ουράνης εμπνέεται το σονέτο «Δον Κιχώτης» από τον ήρωα του Ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Ακολουθώντας την τυπική δομή του σονέτου οργανώνει τον λόγο του σε δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές. Στους οκτώ πρώτους στίχους σκιαγραφώντας την εικόνα του πρωταγωνιστή σημειώνει πως πρόκειται για έναν «ατσάλινο» και «σοβαρό» ήρωα που ταξιδεύει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, «αιώνες», πάνω σε ένα «αχαμνό» άλογο και ακολουθείται από τον χοντρό ιπποκόμο του με το στωικό γαϊδούρι του. Η περιγραφή εστιάζοντας στα «σφραγισμένα επίσημα, ερμητικά» χείλια, στα «εκστατικά» μάτια και στο χέρι που κρατά το κοντάρι φανερώνει λεπτές, συναισθηματικές διαβαθμίσεις και ολοκληρώνεται με την αποκάλυψη πως το μακρινό ταξίδι του είχε προορισμό «τα γαλανά της Χίμαιρας βασίλεια». Στους έξι επόμενους στίχους εμβαθύνει στο πορτρέτο του ήρωα αποκαλύπτοντας τον συμβολισμό του. Η επίκληση «ω ποιητή» με κατάληξη τον γνωμικό στίχο «οι Δον Κιχώτες παν μπροστά – κ οι Σάντσοι ακολουθάνε» ταυτίζει δραματικά τον ήρωα του Θερβάντες με τον ποιητή. Το σονέτο αναδεικνύει τα κυρίαρχα μοτίβα της ποιητικής τέχνης του Κώστα Ουράνη τη συναισθηματική συγκίνηση, τη διάθεση φυγής, το ανικανοποίητο της περιπέτειας και υπογραμμίζει α) τον νέο λυρισμό που ο ποιητής Κώστας Ουράνης έφερε στη νεοελληνική ποίηση του μεσοπολέμου και β) το ταξιδιωτικό και κοσμοπολίτικο πνεύμα που εισήγαγε σε μια εποχή «όπου κυριαρχούσε ο στενόψυχος τοπικισμός».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το ποίημα του Κώστα Ουράνη «Δον Κιχώτης» αξιοποιείται διδακτικά στη Νεοελληνική Λογοτεχνία: Α) ως αφόρμηση για να γνωρίσουν οι μαθητές τον ποιητή και πεζογράφο Κώστα Ουράνη. Το σονέτο μαζί με άλλα ποιήματά του όπως τα: «Ένα καράβι φεύγει», «Νοσταλγίες», «Πικραμένος αναχωρητής», «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Τα φορτηγά καράβια συλλογίζομαι» και με πεζά κείμενά του όπως τα: «Ακίνητα ταξίδια», «Σούνιο», «Στη θάλασσα», «Η σιωπή των ποιητών», «Η ποιητική θλίψη», «Τα ταξίδια», «Ειλικρίνεια και θλίψη» από τη συλλογή «Αποχρώσεις» και αποσπάσματα (σύντομα) από το έργο του «Γλαυκοί δρόμοι. Βορινές θάλασσες», εντάσσεται σε φύλλο εργασίας και πλαισιώνεται με δραστηριότητες συνεργατικής μάθησης με στόχο οι μαθητές α) να εντοπίσουν τα χαρακτηριστικά της ποιητικής του ως προς το περιεχόμενο και ιδιαίτερα τη διάθεση φυγής, την περιπέτεια, το ταξίδι, τη νοσταλγία για κάτι άλλο κάπου αλλού και ως προς την τεχνική τις εικόνες, τη μουσικότητα, την στιχουργική του, και β) να αντιληφτούν πως στα ταξιδιωτικά του κείμενα ο Κώστας Ουράνης καταθέτει την άποψη του για τους τόπους που επισκέφθηκε, την ιστορία και τους ανθρώπους τους, τη νοοτροπία και τον τρόπο ζωής τους με υποκειμενικό τρόπο και ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος, που προσδίδουν στα κείμενά του ξεχωριστή λογοτεχνική αξία. Β) σε μια παράλληλη ανάγνωση με το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη «Δον Κιχώτες». Οι μαθητές με δραστηριότητες συνεργατικής και διερευνητικής μάθησης καλούνται να αντιληφτούν πως το σονέτο, που ο Κώστας Ουράνης δημοσίευσε στο περιοδικό «Ο Νουμάς» τον Ιούνιο του 1920, και όπου εξιδανικεύει τον Δον Κιχώτη ως τον ιδεαλιστή, ενάρετο ιππότη που αγωνίζεται για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη, που κυνηγά τα όνειρά του, συνομιλεί με το ποίημα «Δον Κιχώτες» του Κώστα Καρυωτάκη, που δημοσιεύτηκε στο ίδιο περιοδικό τον Ιούλιο του 1920, και όπου αν και παραιτημένοι οι Δον Κιχώτες έχουν οδυνηρή επίγνωση της ματαιότητας των αγώνων τους παραμένοντας ρομαντικές φιγούρες. Η παράλληλη ανάγνωση επιδιώκει παράλληλα να κατανοήσουν οι μαθητές την πρόσληψη του ήρωα του Θερβάντες από δύο ποιητές του Μεσοπολέμου, που δέχτηκαν την επιρροή του γαλλικού συμβολισμού και των Ευρωπαίων esthete. Γ) Ως αφόρμηση για μια ερευνητική εργασία (project) με θέμα: «Ο Δον Κιχώτης στη νεοελληνική ποίηση» με στόχο οι μαθητές να γνωρίσουν την ελληνική ποιητική αξιοποίηση του θερβαντικού ήρωα από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως και μετά τον B´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι μαθητές των ομάδων με δραστηριότητες διερευνητικής και συνεργατικής μάθησης, με τη στήριξη του διδάσκοντα που προτείνει την κατάλληλη και συγκεκριμένη βιβλιογραφία και δικτυογραφία γνωρίζουν τους νεοέλληνες ποιητές και τα ποιήματά τους που αναφέρονται στον Δον Κιχώτη, επιχειρούν μια προσέγγισή τους, συγκεντρώνουν τα χαρακτηριστικά που αποδίδει ο καθένας στον ήρωα και κατανοούν τον συμβολισμό του Δον Κιχώτη. Τα ποιήματα που διαβάζουν οι μαθητές και οι εργασίες τους μπορούν να αποτελέσουν το υλικό για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού βιβλίου, τις σελίδες του οποίου θα κοσμούν πίνακες ζωγραφικής εμπνευσμένοι από τον θερβαντικό ήρωα. Δ) Τέλος το ποίημα μπορεί να αποτελέσει την αφόρμηση ενός εισαγωγικού μαθήματος για την ποίηση με στόχο να γνωρίσουν οι μαθητές το δεκατετράστιχο (σονέτο). Και συγκεκριμένα ποιο ποιητικό κείμενο ονομάζεται σονέτο, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του, ποιοι νεοέλληνες ποιητές έγραψαν σονέτα, ποια ήταν τα θέματά τους.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
15 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/4441
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών (Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Συγγραφέας WriterΣυγγραφέας
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Λογοτεχνικά γένη και είδη Literary genres and typesΛογοτεχνικά γένη και είδη > Ποίηση PoetryΠοίηση
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Λογοτεχνικά γένη και είδη Literary genres and typesΛογοτεχνικά γένη και είδη > Ταξιδιωτική λογοτεχνία Travel literatureΤαξιδιωτική λογοτεχνία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σύστημα αξιών
ψυχοκινητικός > να δρουν με αυτοπεποίθηση με βάση οδηγίες
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Κώστας Ουράνης
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΩΤΣΑΚΗ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
έργο / πράξη:
υποέργο:
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ