Αλεξανδρος Α΄, βασιλιας της Ελλαδος
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Γελοιογραφική προσωπογραφία του βασιλιά της Ελλάδας (1917-1920) Αλέξανδρου Α΄ (Αθήνα 1893-Τατόι, 1920). Πρόκειται για έργο του σκιτσογράφου Γεώργιου Μαυριλάκου (C. Noir), που απόκειται στη Βιβλιοθήκη Τριαντάφυλλου Σκλαβενίτη (Δημήτρης Σαπρανίδης, Ιστορία της Ελληνικής Γελοιογραφρίας. 3000 χρόνια αμφισβήτησης, Ποταμός, Αθήνα 2001, σ. 349). Ο Αλέξανδρος Α΄ υπήρξε δευτερότοκος γιος του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και της βασίλισσας Σοφίας. Αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και σε ηλικία 19 ετών πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) ως διαγγελέας του πατέρα του, ο οποίος ήταν αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού. Μετά τον Εθνικό Διχασμό (1915-1917) και την εμμονή του Κωνσταντίνου Α΄ στην ουδετερότητα της Ελλάδας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918), οι συμμαχικές δυνάμεις απαίτησαν την απομάκρυνση από το θρόνο τόσο του ιδίου του Κωνσταντίνου Α΄ όσο και του πρωτότοκου διαδόχου του, Γεωργίου Β΄. Κάτω από αυτές τις ιστορικές συνθήκες, ο Αλέξανδρος Α΄ σε ηλικία 24 ετών αναγορεύθηκε στις 30 Μαΐου 1917 βασιλιάς. Στο μικρό χρονικό διάστημα της βασιλείας του προσπάθησε, όσο ήταν δυνατόν, να μην εμπλακεί στα πολιτικά πράγματα. Η ηπιότητα και η διαλλακτικότητα του χαρακτήρα του συνέβαλαν με την πάροδο του χρόνου στη συμφιλίωσή του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο δεσμός του, όμως, με την «κοινή θνητή» Ασπασία Μάνου, κόρη του επιλάρχου Πέτρου Μάνου, ιππάρχου των Ανακτόρων, προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις και δυσμενή σχόλια τόσο εντός της βασιλικής οικογένειας, όσο και στον πολιτικό κόσμο. Μάλιστα, στις 4 Νοεμβρίου 1919 προχώρησε σε μοργανατικό γάμο με την αγαπημένη του. Το γεγονός προκάλεσε σκάνδαλο και παρά λίγο να στοιχίσει την απομάκρυνση της μοναρχίας από την Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση απαίτησε την απομάκρυνση της κυρίας Μάνου, που έφυγε για το Παρίσι, συνοδευόμενη από τον σύζυγό της. Στο Παρίσι ο Αλέξανδρος Α΄ συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο και διευθέτησαν μαζί το πρόβλημα νομιμότητας του γάμου. Ο Αλέξανδρος Α΄ επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά λίγο πριν από το δημοψήφισμα του 1920 για την επάνοδο του Κωνσταντίνου Α΄ στον θρόνο, πέθανε από στρεπτόκοκκο στις 12 Οκτωβρίου 1920, μετά από δήγμα πιθήκου στα βασιλικά ανάκτορα του Τατοΐου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Διδακτικός σκοπός του μαθησιακού αντικειμένου είναι να χρησιμοποιηθεί από τον διδάσκοντα, τον ερευνητή ή τον δημιουργό, προκειμένου, θέτοντας τα κατάλληλα ιστορικά «ερωτήματα» να προβεί σε πρωτότυπες δημιουργίες και έγκυρες ιστορικές ερμηνείες. Αναφορικά με τη διδακτική του χρήση, ο διδάσκων μπορεί να το χρησιμοποιήσει ως ιστορική πηγή για τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα (1900-1920) και, ειδικότερα, τις πολιτικές εξελίξεις στην ελληνική πολιτική σκηνή πριν τη μικρασιατική καταστροφή και στη σκιά του Εθνικού Διχασμού (1910-1920). Η βασιλεία του δευτερότοκου γιου του Κωνσταντίνου Α΄, Αλέξανδρου Α΄, υπήρξε σύντομη και απρόσμενη, αλλά ταυτόχρονα και γεμάτη σημαντικά γεγονότα. Το ιστορικό πλαίσιο, στο οποίο αυτά τα γεγονότα έλαβαν χώρα, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και πολύπλοκο. Ιδιαίτερα η δεκαετία 1910-1920 σημαδεύτηκε από κορυφαία γεγονότα της ελληνικής πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής ιστορίας: η άνοδος του Βενιζέλου στην ελληνική πολιτική σκηνή, οι βαλκανικοί πόλεμοι (1912-1913), το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), η στάση του πρωθυπουργού και του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄, τα επιχειρήματα των δύο πλευρών αναφορικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Πόλεμο, η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Εθνικός Διχασμός (1915-1917), η ξενική επέμβαση και η εκδίωξη του Κωνσταντίνου (1917) αποτελούν ένα υπόστρωμα, που μπορεί να αναδυθεί με κατάλληλες και πρωτότυπες διδακτικές επιλογές. Προτείνονται ομαδοσυνεργατικές και ανακαλυπτικές-διερευνητικές διδακτικές στρατηγικές, που θα εννοιολογήσουν και θα ιστορικοποιήσουν τα επιχειρήματα, τις πολιτικές αποφάσεις, τις κυβερνητικές, αντικυβερνητικές, συμμαχικές ή βασιλικές επιλογές. Οι μαθητές ως «υβρίδια» ιστορικών μπορούν να προβούν σε συγκέντρωση και επεξεργασία του σχετικού με την περίοδο του Αλεξάνδρου Α΄ (1917-1920) ιστορικού υλικού και, εν συνεχεία, σε ανασύσταση του ιστορικού πλαισίου μέσα στο οποίο αυτό αναφέρεται. Εκτός από το έντυπο (έγγραφα, επιστολές, ιστορικά έργα μελετητών της περιόδου) και το οπτικό ή οπτικοακουστικό υλικό (σκίτσα, γελοιογραφίες, εφημερίδες, ντοκιμαντέρ κ.ά) είναι εξίσου πλούσιο και μπορεί να αξιοποιηθεί από τον διδάσκοντα με ομαδικές ή ατομικές εργασίες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επιπλέον, το ζήτημα του μοργανατικού γάμου του Αλέξανδρου Α΄ με τις αντιδράσεις που αυτός προκάλεσε καθώς και οι συνέπειες από τον ξαφνικό θάνατό του. Μάλιστα με αφορμή τη διερεύνηση των συνθηκών του θανάτου του, ανάλογα με το επίπεδο της σχολικής τάξης και τη δική του συγκρότηση, θα μπορούσε καταληκτικά ο εκπαιδευτικός να οδηγήσει τους/τις μαθητές/- τρίες σε έναν ευρύτερο και πιο βαθύ προβληματισμό αναφορικά με τον ιστορικό ντετερμινισμό και τον ρόλο της «τυχαιότητας» στην ανθρώπινη ιστορία και ζωή. Με άλλα λόγια, οι μαθητές θα μπορούσαν να στοχαστούν, να συζητήσουν, να αναζητήσουν ιστορικά παράλληλα και να καταθέσουν τις σκέψεις τους για το κατά πόσο ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να επιβραδύνει ή να επιταχύνει την ιστορική εξέλιξη ή κατά πόσο ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να επηρεάσει την ιστορική κίνηση. Το μαθησιακό αντικείμενο τέλος μπορεί να συνδυαστεί και με τους σύγχρονους τρόπους έκφρασης πολιτικών μηνυμάτων ή να γίνει αφορμή για πρωτότυπα έργα και διδακτικές επισκέψεις σε μουσεία ή/και χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος (βλ. Τατόι). Η παραπάνω χρήση του μαθησιακού αντικειμένου συνάδει με το πνεύμα των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) για το μάθημα της Ιστορίας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επίσης, μπορεί να βρεί διαθεματική λειτουργία στα πεδία της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής, της Κοινωνιολογίας, των Καλλιτεχνικών, της Μουσειακής Αγωγής και των ΤΠΕ.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/4905
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Ηγετικές προσωπικότητες Leading personalitiesΗγετικές προσωπικότητες
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Πολεμικά γεγονότα War eventsΠολεμικά γεγονότα
Πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες Political & Social SciencesΠολιτικές και κοινωνικές επιστήμες
Πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες Political & Social SciencesΠολιτικές και κοινωνικές επιστήμες
Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ Information & Communication Technologies (ICT)Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ > Πληροφορία InformationΠληροφορία > Επεξεργασία πληροφοριών Information processingΕπεξεργασία πληροφοριών
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Σχέδιο και χρώμα Design and ColorΣχέδιο και χρώμα
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Πολιτικά και Ιδεολογικά Ζητήματα Political and ideological IssuesΠολιτικά και Ιδεολογικά Ζητήματα
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
συμπεριφοριστική προσέγγιση > προγραμματισμένη διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > αμοιβαία διδασκαλία
εποικοδομητισμός > σωκρατική-μαιευτική διδασκαλία
εποικοδομητισμός > εμπειρική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > γνώση > βασισμένος σε γεγονότα
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > διεργασία > να θυμούνται
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να οργανώνουν αξίες
συναισθηματικός > να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σύστημα αξιών
ψυχοκινητικός > να προσαρμόζονται και να δρουν δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Μαυριλάκος Γεώργιος
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΛΣΗΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ