Κοντογλου Φωτης
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Σκίτσο του κορυφαίου σκιτσογράφου από τη Λέσβο Αντώνη Πρωτοπάτση (Pazzi) (1897 - 1947). Απεικονίζεται ο πεζογράφος και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου (πραγματικό όνομα: Φώτιος Αποστολέλλης), ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της «γενιάς του ΄30» (Αϊβαλί/Κυδωνίες Μ. Ασίας, 1895-Αθήνα 1965). Απόκειται στη Βιβλιοθήκη ΙΝΕ/ΕΙΕ (Μεσοπολεμική πεζογραφία, Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα, τ. Ε, σ. 112). Ο Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε στο Αϊβαλί στις 8 Νοεμβρίου 1895 και ήταν γιος του Νικόλαου Αποστολέλλη και της Δέσπως Κόντογλου. Είχε τρία αδέλφια: τον Γιάννη, τον Αντώνη και την Τασίτσα. Ένα χρόνο μετά έχασε τον πατέρα του και την κηδεμονία των τεσσάρων παιδιών ανέλαβε ο θείος τους Στέφανος Κόντογλου, ηγούμενος της μονής της Αγίας Παρασκευής. Σε αυτόν οφείλεται και η χρήση του επωνύμου της οικογένειας της μητέρας του. Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα έζησε στο Αϊβαλί, όπου τελείωσε το Σχολαρχείο και το Γυμνάσιο το 1912. Στο Γυμνάσιο ήταν συμμαθητής με τον λογοτέχνη και ζωγράφο Στρατή Δούκα και μέλος μιας ομάδας μαθητών που εξέδιδε από το 1911 το περιοδικό Μέλισσα, το οποίο ο Φ. Κόντογλου διακοσμούσε με ζωγραφιές. Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε το 1913 στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Το 1914 εγκατέλειψε τη Σχολή και πήγε στο Παρίσι. Παράλληλα συνεργαζόταν με το περιοδικό Illustration και το 1916 κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό του περιοδικού για την εικονογράφηση βιβλίου, με την εικονογράφηση της Πείνας του Κνουτ Χάμσουν. Το 1917 έκανε ταξίδια στην Ισπανία και την Πορτογαλία και το 1918 γύρισε στην Γαλλία. Το 1919, μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στην πατρίδα του. Διορίστηκε καθηγητής στο Παρθεναγωγείο της πατρίδας του (Αϊβαλί) όπου δίδαξε γαλλικά και τεχνικά. Εκεί ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο Νέοι Άνθρωποι και έγινε πρόεδρος. Το 1921 επιστρατεύτηκε και το 1922 πήρε το δρόμο της προσφυγιάς. Το 1923 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος με πρόθεση να καλογερέψει αλλά επέστρεψε. Λίγο αργότερα πραγματοποίησε μια πρώτη έκθεση με έργα ζωγραφικής του στη Μυτιλήνη. Την έκθεση μετέφερε τον ίδιο χρόνο και στην Αθήνα, στην αίθουσα του Λυκείου των Ελληνίδων. Το 1925 εκδίδει το περιοδικό Φιλική Εταιρία και το 1926 παντρεύτηκε τη Μαρία Χατζηκαμπούρη. Τότε εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου εργάστηκε ως συντηρητής εικόνων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους: στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας το 1931, στο Μουσείο Κέρκυρας το 1935, στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου το 1937 και, μεταξύ 1936 και 1938, κατά διαστήματα στο Μυστρά. Στη διάρκεια της Κατοχής αναγκάστηκε να πουλήσει το σπίτι του και συνεργάστηκε με το ελληνόφωνο ιταλικό περιοδικό προπαγάνδας Κουαδρίβιο. Από το 1948 άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα Ελευθερία μέχρι τον θάνατό του. Το 1959 είχε, επίσης, σύντομη συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, απ΄ όπου παραιτήθηκε. Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου 1965 έπειτα από μετεγχειρητική μόλυνση. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι της Νέας Μάκρης.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ομαδοσυνεργατικές, ερευνητικές-ανακαλυπτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και της Ιστορίας της Τέχνης. Ο Φώτης Κόντογλου και το συγγραφικό-ζωγραφικό του έργο αποτελεί μία ξεχωριστή προσωπικότητα της «γενιάς του 30». Τα παιδικά του χρόνια στο Αϊβαλί πριν τη μικρασιατικη καταστροφή (1922), η δραστηριότητα και οι εκεί συνεργασίες-φιλίες, ο ερχομός του στην Αθήνα και η Σχολή Καλών Τεχνών (1913), το Παρίσι (1914), τα ταξίδια του σε Ισπανία και Πορτογαλία (1917), η θητεία του στο μικρασιατικό μέτωπο (1919-1922), η επιστροφή, το Άγιο Όρος, οι συνεργασίες του στην Αθήνα, οι λογοτεχνικές συντροφιές τα περιοδικά, οι εφημερίδες αλλά και οι εκθέσεις του, αποτελούν ενδιαφέροντα πεδία έρευνας και καλλιέργειας αξιών, αισθητικών και ανθρωπιστικών. Ιδιαίτερα ελκυστικά για διδακτική εκμετάλλευση και διερύνηση είναι τα πεδία των πολιτικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων του Φ. Κόντογλου, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ζωγραφικής και του λογοτεχνικού του έργου, οι φάσεις της καλλιτεχνικής του δημιουργίας και οι επιδράσεις που ο ίδιος και η Τέχνη του άσκησαν (βλ. ενδεικτικά, Παντελής Πρεβελάκης, Ηλίας Βενέζης, Γιάννης Τσαρούχης, Κάρολος Κουν), η εκκλησιαστική του ζωγραφική και η ιδιότυπη γλώσσα του, δημοτική με ιδιωματισμούς και ύφος «ανατολίτη παραμυθά». Ο συνδυασμός έντεχνου λόγου και καλλιτεχνικής δημιουργίας (ζωγραφική, σκίτσο, χαρακτικό) μπορεί να αποφέρει σημαντικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Με στοχευμένες και προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητεες κάθε τάξης διδακτικές στρατηγικές ο διδάσκων μπορεί να οδηγήσει τους/τις μαθητές/μαθήτριες σε μία βιωματική προσέγγιση του έργου ενός σημαντικού πνευματικού ανθρώπου του 20ου αιώνα. Οι πληροφορίες για το έργο του είναι άφθονες και ποικίλες (οπτικό, οπτικοακουστικό, αρχειακό/έντυπο ιστορικό υλικό, μελέτες, δοκίμια, άρθρα, μαρτυρίες). Προτείνεται η διδακτική εκμετάλλευση, αφενός, της ζωγραφικής του Φ. Κόντογλου στο πλαίσιο του «οπτικού γραμματισμού» και, αφετέρου, των λογοτεχνικών κειμένων-αποσπασμάτων του έργου του στο πλαίσιο προγραμμάτων ή/και ομίλων φιλαναγνωσίας- ειδικότερα, της ad hoc θεώρησης του έργου (βλ. τίτλους βιβλίων του Φ. Κόντογλου),είτε μεμονωμένα είτε συνολικά. Επίσης, η μελέτη του έργου του μπορεί να οδηγήσει σε προγραμαμτισμένες διδακτικές επισκέψεις σε μουσεία, λέσχες ανάγνωσης και δημιουργικής γραφής, πινακοθήκες, αφιερώματα, ημερίδες και άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία. Η παραπάνω χρήση συνάδει με το πνεύμα των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και της Ιστορίας της Τέχνης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τέλος, μπορεί να βρει διαθεματική εφαρμογή στα πεδία της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Ιστορίας, της Τοπικής Ιστορίας, των Θρησκευτικών, των Καλλιτεχνικών, της Αισθητικής Αγωγής, της Μουσειακής Αγωγής και των ΤΠΕ.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/4985
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Γραμματολογικές περίοδοι - Γενιές / Σχολές Literary periods - Generations / SchoolsΓραμματολογικές περίοδοι - Γενιές / Σχολές > Γενιά του 1930 Generation of 1930Γενιά του 1930
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Τέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός Arts, Letters and CultureΤέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός
Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ Information & Communication Technologies (ICT)Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ > Πληροφορία InformationΠληροφορία > Επεξεργασία πληροφοριών Information processingΕπεξεργασία πληροφοριών
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Εκκλησιαστική Τέχνη Ecclesiastical ArtΕκκλησιαστική Τέχνη > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
Νέα Ελληνική Γλώσσα Modern Greek LanguageΝέα Ελληνική Γλώσσα > Θέματα TopicsΘέματα > Άνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες Human - Human relations and valuesΆνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες
Νέα Ελληνική Γλώσσα Modern Greek LanguageΝέα Ελληνική Γλώσσα > Θέματα TopicsΘέματα > Φύση - Περιβάλλον Nature - EnvironmentΦύση - Περιβάλλον
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Άνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες Human - Human relations and valuesΆνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Φύση και περιβάλλον Nature and environmentΦύση και περιβάλλον
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
συμπεριφοριστική προσέγγιση > προγραμματισμένη διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > άμεση διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
εποικοδομητισμός > σωκρατική-μαιευτική διδασκαλία
εποικοδομητισμός > εμπειρική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > γνώση > μετα-γνωστικός
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να οργανώνουν αξίες
συναισθηματικός > να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σύστημα αξιών
ψυχοκινητικός > να προσαρμόζονται και να δρουν δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Πρωτοπάτσης Αντώνης
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΛΣΗΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ