Άγιος Κωνσταντινος
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Δείγμα βυζαντινής ζωγραφικής-αγιογραφίας με θέμα τον Άγιο Κωνσταντίνο ή Κωνσταντίνο Α΄ (Flavius Valerius Aurelius Constantinus Augustus, 272-337 μ.Χ), ρωμαίο αυτοκράτορα (306-337 μ.Χ), αυτοκράτορα της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (312-324) και μονοκράτορα (324-337). Το έργο τέχνης ανήκει στον ζωγράφο, έμπορο και πλοιοκτήτη Ηλία Μόσκο (1649-1687) από το Ρέθυμνο της Κρήτης. Απόκειται στο Βυζαντινό Μουσείο (Συλλογή Δ. Λοβέρδου, από ναό Αγίου Βασιλείου του Επάνω στη Ζάκυνθο). Ο Η. Μόσκος εργάστηκε στη Ζάκυνθο, όπου στράφηκε το μεγαλύτερο κύμα των προσφύγων από την Κρήτη μετά την άλωση του Χάνδακα από τους Οθωαμανούς (1669), ενσωματώνοντας στην εικονογραφία των έργων του άφθονα δυτικά στοιχεία. Η περιπάθεια, η ζωηρή έκφραση του πόνου και της οδύνης, η απόδοση του σωματικού όγκου άρχισαν να εμφανίζονται μαζί με άλλα θέματα στην ορθόδοξη εικονογραφία. Πίνακες με αυτά τα νέα χαρακτηριστικά διαδόθηκαν από τη Ζάκυνθο σε όλα τα Επτάνησα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον διδάσκοντα σε διδακτικές πρακτικές γνωστικού και εποικοδομηστικού τύπου, και μάλιστα σε δύο επίπεδα, ως προς τον δημιουργό (Ηλίας Μόσκος) και ως προς το εικονιζόμενο πρόσωπο (Κωνσταντίνος Α΄ ή Άγιος Κωνσταντίνος). Προτείνονται, και στις δύο περιπτώσεις και ανάλογα με τη διδακτική αφορμή, ομαδοσυνεργατικές, ερευνητικές-ανακαλυπτικές, βιωματικές δράσεις με στόχο την ανάδειξη, τη μελέτη, την τεκμηρίωση και τη διαθεματική εκμετάλλευσή του μέσα από στοχευμένες και προσαρμοσμένες, στις ιδιαιτερότητες της κάθε τάξης, διδακτικές επιλογές. Ο Ηλίας Μόσκος, ρεθύμνιος ζωγράφος της εποχής πριν την άλωση του Χάνδακα από τους Οθωμανούς (1669), είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα τεχνοτροπίας των ελλήνων ζωγράφων μετά την Άλωση (1453-1830). Το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αναδειχθεί το έργο των κρητών ζωγράφων της περιόδου, αλλά και γενικότερα της καλλιτεχνικής παραγωγής (λογοτεχνικής, θεατρικής, μουσικής) μετά το 1669, εντός και εκτός οθωμανοκρατούμενου χώρου. Βυζαντινή ζωγραφική, θρησκευτική τέχνη, βυζαντινή-χριστιανική τέχνη, φορητές εικόνες και τοιχογραφίες μπορούν να αποτελέσουν ευρύτερες θεματικές της διδακτικής στρατηγικής. O Μέγας Κωνσταντίνος, Καίσαρας των δυτικών επαρχιών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, κατοπινός αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους (324-337 μ. Χ) και άγιος της Εκκλησίας υπήρξε μεγάλη ιστορική προσωπικότητα. Η ζωή και η δράση του αποτυπώνονται σε έναν τεράστιο όγκο ιστορικών έργων και μελετών, ένα τμήμα των οποίων μπορεί να αναζητηθεί και στο διαδίκτυο με προσεκτική επιλογή και έμφαση στη διαδραστικότητα και την εγκυρότητα. Ο διδάσκων, εκκινώντας από την αγιογραφία του Η. Μόσκου, μπορεί να προσεγγίσει την προσωπικότητα, τις επιλογές, τα ιστορικά γεγονότα και γενικότερα την εποχή του αυτοκράτορα με εργασίες ατομικές ή ομαδικές, μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας (project), όπως: τα γεγονότα που σφράγισαν την τελική επικράτηση του Κωνσταντίνου (νίκη στη Μουλβία γέφυρα επί του Μαξεντίου, συνεννόηση με τον Λικίνιο για από κοινού διοίκηση της αυτοκρατορίας χωρίς Καίσαρες, νίκη στην Ανδριανούπολη και εξόντωση του Λικίνιου), η απόφαση για μεταφορά της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας στην Ανατολή και η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, η γεωστρατηγική θέση της νέας πρωτεύουσας και το παρελθόν της περιοχής, οι θρησκευτικοί και πολιτικοί λόγοι της επιλογής του αυτοκράτορα για μεταφορά της πρωτεύουσας, ο ρόλος και η προσφορά στον Χριστιανισμό της μητέρας του Ελένης και επίσης αγίας, μία περιγραφή-περιδιάβαση της Πόλης μέσα από πληροφορίες, αναπαραστάσεις, γκραβούρες, φωτογραφίες ή άλλο πρωτογενές ή δευτερογενές ιστορικό υλικό. Κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό οι μαθητές και μαθήτριες να εμπλακούν ενεργά σε εργασίες (καλλιτεχνικά έργα, γραπτά δοκίμια, σκίτσα ή άλλα ζωγραφικά έργα, περιλήψεις ή/και διασκευές σχετικών λογοτεχνικών ή θεατρικών έργων κ. ά) αλλά και παρουσιάσεις των έργων τους ενώπιον της ολομέλειας της τάξης ή του Σχολείου σε ειδικές εκδηλώσεις ή/και ευρύτερες θεματικές παρουσιάσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν εργασίες που εκκινούν από οπτικό ιστορικό υλικό και αποσκοπούν στην καλλιέργεια του οπτικού γραμματισμού και της ιστορικής-κριτικής σκέψης, την ενεργητική εμπλοκή όλων των μαθητών, τη βιωματική επαφή με τα ιστορικά κατάλοιπα-τεκμήρια και την καλλιέργεια διαχρονικών αξιών. Τέτοιες αφορμές μπορούν να δώσουν αγιογραφίες, προτομές, αγάλματα, νομίσματα, σημαίες-λάβαρα, αντικείμενα-σύμβολα αλλά και επιλεγμένα αποσπάσματα από ιστορικά έργα της βυζαντινής περιόδου. Μερικές άλλες προτάσεις για διαθεματική χρήση του αντικειμένου θα μπορούσαν να είναι η αναζήτηση έργων της νεοελληνικής γραπτής παράδοσης και λογοτεχνίας με αναφορές στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ή/και την Κωνσταντινούπολη (ενδεικτικά, Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου του Κωστή Παλαμά), το διάταγμα των Μεδιολάνων, το Σύμβολο της Πίστεως, οι Α΄ και Β΄ Οικουμενικές Σύνοδοι κ. ά. Η Κωνσταντινούπολη, η Θεσσαλονίκη, η Ρώμη, το Βυζαντινό Μουσείο, το Βατικανό Μουσείο και το Μουσείο του Λούβρου αποτελούν μερικές ελκυστικές προτάσεις εντός και εκτός Ελλάδας στο πλαίσιο της μουσειακής αγωγής και εκπαιδευτικών προγραμμάτων αναφορικά με τον πρώτο βυζαντινό αυτοκράτορα και την ιστορική του παρουσία. Η παραπάνω χρήση συνάδει με το πνεύμα των Αναλυτικών Προγραμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) για το μάθημα της Ιστορίας και των Θρησκευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η διαθεματικότητα μπορεί να λειτουργήσει επίσης στα πεδία της Ελληνικής Γλώσσας, της Λογοτεχνίας, της Αισθητικής Αγωγής, της Μουσειακής Αγωγής, της Ιστορίας της Τέχνης, της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής, των Καλλιτεχνικών και των ΤΠΕ.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/5280
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία Byzantine and Medieval HistoryΒυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία > Ηγετικές προσωπικότητες Leading personalitiesΗγετικές προσωπικότητες
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότεροι χρόνοι (μέχρι και τον 18ο αι. μ.Χ.) Modern period (up to the 18th century A.D.)Νεότεροι χρόνοι (μέχρι και τον 18ο αι. μ.Χ.) > Τέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός Arts, Letters and CultureΤέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός
Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ Information & Communication Technologies (ICT)Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ > Πληροφορία InformationΠληροφορία > Επεξεργασία πληροφοριών Information processingΕπεξεργασία πληροφοριών
Πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες Political & Social SciencesΠολιτικές και κοινωνικές επιστήμες
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Εκκλησιαστική Τέχνη Ecclesiastical ArtΕκκλησιαστική Τέχνη > Ζωγραφική PaintingΖωγραφική
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Εκκλησιαστική Ιστορία Ecclesiastical HistoryΕκκλησιαστική Ιστορία > Οικουμενικές Σύνοδοι Ecumenical CouncilsΟικουμενικές Σύνοδοι
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Ιστορία HistoryΙστορία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
συμπεριφοριστική προσέγγιση > προγραμματισμένη διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
εποικοδομητισμός > σωκρατική-μαιευτική διδασκαλία
εποικοδομητισμός > μάθηση μέσα από το σχεδιασμό
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > γνώση > βασισμένος σε γεγονότα
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > διεργασία > να θυμούνται
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
συναισθηματικός > να δίνουν προσοχή
συναισθηματικός > να οργανώνουν αξίες
ψυχοκινητικός > να προσαρμόζονται και να δρουν δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Moskos Ilias, Μόσκος Ηλίας
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΛΣΗΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ