Ο οφιουχος κιων στο Βυζαντινο Ιπποδρομιο της Κωνσταντινουπολης
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Εικόνα με θέμα τον μπρούτζινο κίονα (brazen pillar) στο βυζαντινό ιπποδρόμιο της Κωνσταντινούπολης (WHELER, George. A Journey into Greece… In Company of Dr Spon of Lyons. In six books. Containing I…, II…, III…, IV…, V…, VI…, London, William Cademan, Robert Kettlewell and Awnsham Churchill, 1682). Το έργο του βρετανού περιηγητή του 17ου αιώνα απόκειται στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Ο χάλκινος «τρικάρηνος όφις» της εικόνας αποτελούσε τη βάση που στήριζε τον τρίποδα του μνημείου για τη μάχη των Πλαταιών εναντίον των Περσών (479 π.Χ.). Ο Ηρόδοτος αναφέρει (Βιβ. IX, 81) ότι μετά το νικηφόρο για τους Έλληνες τέλος της μάχης των Πλαταιών τα λάφυρα περισυνελέγησαν και το ένα δέκατο από αυτά αφιερώθηκε στον θεό Απόλλωνα στους Δελφούς. Με τα λάφυρα αυτά κατασκευάστηκε ένας χρυσός τρίποδας με χάλκινο τρικέφαλο φίδι ως υποστήριγμα πάνω στο οποίο χαράχτηκαν τα ονόματα των 31 ελληνικών πόλεων που πήραν μέρος στη μάχη. Τα κεφάλια των φιδιών συγκρατούσαν ένα λέβητα και η όλη κατασκευή ήταν επίχρυση. Τα τρία κεφάλια είχαν ήδη αποκοπεί από τον κορμό τους ήδη από το 1700. Ένα από αυτά βρίσκεται στο Μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Τη λίθινη βάση μπορεί κανείς να τη δει και σήμερα καθώς ανεβαίνει την ιερά οδό λίγο πριν από την είσοδο στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Ο Τρίποδας των Πλαταιών μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Μέγα Κωνσταντίνο.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το μαθησιακό αντικείμενο είναι ένα τεκμήριο-έργο τέχνης μεγάλης αξίας τόσο ιστορικής όσο και αισθητικής. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον διδάσκοντα ποικιλοτρόπως, αφού αποτελεί αφορμή για ένα μεγάλο εύρος διδακτικών εφαρμογών και μπορεί να συνδεθεί με διαφορετικές εποχές και γεγονότα. Τα ιστορικά συμφραζόμενα, στα οποία υπακούει, εκκινούν από τα αρχαία χρόνια, διαπερνούν την βυζαντινή ιστορία και καταλήγουν διά του μεσαίωνα στη σύγχρονη εποχή. Συνεπώς η ιστορική διαδρομή του αποτελεί από μόνη της ερευνητική πρόκληση και θα μπορούσε να αποτελέσει ως τέτοια έναυσμα για ομαδοσυνεργατικές, ερευνητικές-ανακαλυπτικές διδακτικές προσεγγίσεις. Έτσι, οι μαθητές/-τριες μπορούν να αναλάβουν τη συγκέντρωση, επεξεργασία, ανάλυση και, εν συνεχεία, την παρουσίαση των πληροφοριών και των πορισμάτων της έρευνάς τους προς την ολομέλεια της σχολικής τάξης. Η παρουσίαση αυτή μπορεί να γίνει λεκτικά-κειμενικά, σχεδιαστικά ή με τη χρήση των ΤΠΕ (τριασδιάστατη αναπαράσταση, video ήχου ή εικόνας, power point κ. ά). Με δεδομένο ότι το ιστορικό τεκμήριο μπορεί να απελευθερώσει νοήματα και σημασίες ανάλογα με την πρωτοτυπία κια την ποιότητα των ερωτημάτων που εμείς θα θέσουμε, φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστική η διασύνδεση του μαθησιακού αντικειμένου με την εποχή και τα γεγονότα που εμείς θα επιλέξουμε. Οι Περσικοί Πόλεμοι και η μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.), η σημασία του μαντείου των Δελφών και το μυθολογικό υπόστρωμα, που μπορεί να ανακληθεί με τη θέα και την κατάλληλη επεξεργασία του αντικειμένου από τους μαθητές και τις μαθήτριες, μπορούν να πλαισιώσουν τη διδασκαλία και να δώσουν στην εκπαιδευτιή διαδικασία σύγχρονα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η ενέργεια του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄, ο οποίος μετέφερε τον Τρίποδα στην Κωνσταντινούπολη, μπορεί επίσης να ερμηνευθεί υπό το πρίσμα των πολιτικών, ιδεολογικών-θρησκευτικών του επιλογών ως αυτοκράτορα του βυζαντινού πολυεθνικού κράτους. Ανάλογοι προβληματισμοί θα μπορούσαν να προκύψουν και με άλλα αντικείμενα του ίδιου χώρου, όπως ένας τεράστιος Οβελίσκος, ηλικίας 3500 ετών, που μεταφέρθηκε από τον Θεοδόσιο το 390 μΧ από την Αίγυπτο και βρίσκεται σήμερα στον ίδιο χώρο με τον Τρίποδα. Είναι σαφές λοιπόν ότι το μαθησιακό αντικείμενο και η χιλιετής παρουσία του συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με πλήθος γεγονότων και προς τούτο αποτελεί για τον εκπαιδευτικό ένα ιδανικό διδακτικό εργαλείο διαθεματικής προσέγγισης της ιστορικής γνώσης. Σε σχέση με τη βυζαντινή ιστορία αναφέρουμε ενδεικτικά, γεγονότα όπως η στάση του Νίκα (532 μ.Χ) επί Ιουστινιανού (527-565) που κατέληξε στη σύλληψη και τη σφαγή 30.000 στασιαστών, η οποία έλαβε χώρα στο ιπποδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Σε ένα άλλο επίπεδο, στην περίπτωση του ιπποδρομίου το μαθησιακό αντικείμενο μπορεί αποτελέσει αφορμή για μία γενικότερη παρουσίαση της πρώιμης και μεταγενέστερης ιστορίας του (τοπογραφία, κτήρια, αρχιτεκτονική, χρήσεις, πολιτικές σκοπιμότητες, αισθητική, κοινωνικές λειτουργίες) και κυρίως τη σύνδεσή του ως πολιτικού θεσμού με την αυτοκρατορική ιδεολογία της Κωνσταντινούπολης. Μαθητές και μαθήτριες μπορούν συνεπώς ανάλογα με τις προθέσεις του εκπαιδευτικού και τις ανάγκες της εκπαιδευτικής πράξης να ασχοληθούν ιδιάιτερα με την παρουσίαση του ιπποδρομίου, εντός του οποίου βρίσκεται σήμερα (σημ. Σουλτάν Αχμέτ, μεταξύ Μπλέ Τζαμιού και Αγίας Σοφίας) το εν λόγω μαθησιακό αντικείμενο. Με ομάδες εργασίας, πρόσβαση στο διαδίκτυο και δυνατότητα χρήσης του εργαστηρίου πληροφορικής θα μπορούσαν να προβούν σε μία γενικότερη παρουσίαση του χώρου και τις χρήσεις του στη διάρκεια του χρόνου ως τη σύγχρονη εποχή. Τα αποτελέσματα αυτών των ομαδικών εργασιών θα μπορούσαν να παρουσιαστούν στην ολομέλεια, να λάβουν τη μορφή παραδοτέων με θέμα την ξενάγηση-περιήγηση στον χώρο και τον χρόνο, κειμενικής ή ηλεκτρονικής μορφής, video ή power point. Τέλος κρίνεται εκπαιδευτικά ιδιαίτερα ωφέλιμη μία ανοιχτή και ελεύθερη συζήτηση αναφορικά με πρωτότυπους και σύγχρονους τρόπους συντήρησης και προβολής των μνημείων, την προστασία και ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς και τη σημασία που έχει για το παρόν η αποκατάσταση της ιστορικής σχέσης που συνδέει αναπόφευκτα τα αντικείμενα και τους χώρους με το παρελθόν. Προς τούτο η κατάλληλη και επαρκής χρήση του μαθησιακού αντικειμένου μπορεί να οδηγήσει σε εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων, εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές εντός και εκτός Ελλάδας (βλ. Δελφοί, Κωνσταντινούπολη). Η παραπάνω χρήσεις συνάδουν με το πνεύμα των Αναλυτικών Προγραμματών Σπουδών (ΑΠΣ) για το μάθημα της Ιστορίας (Αρχαία, Βυζαντινή-Μεσαιωνική και Νεότερη) στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επίσης μπορεί να λειτουργήσει διαθεματικά στα πεδία της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, της Λογοτεχνίας, της Μουσειακής Αγωγής, της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής, των Θρησκευτικών, των Καλλιτεχνικών και των ΤΠΕ.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/5505
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ Information & Communication Technologies (ICT)Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών-ΤΠΕ > Πληροφορία InformationΠληροφορία > Επεξεργασία πληροφοριών Information processingΕπεξεργασία πληροφοριών
Θρησκευτικά Religious EducationΘρησκευτικά > Μη Χριστιανικά Θρησκεύματα Non-Christian ReligionsΜη Χριστιανικά Θρησκεύματα > Αρχαία Ελληνική Θρησκεία Ancient Greek ReligionΑρχαία Ελληνική Θρησκεία
Πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες Political & Social SciencesΠολιτικές και κοινωνικές επιστήμες
Εικαστικά Visual Arts EducationΕικαστικά > Γλυπτική SculptureΓλυπτική
Ιστορία HistoryΙστορία > Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία Byzantine and Medieval HistoryΒυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία > Θεσμοί, πολιτική οργάνωση και διοίκηση Institutions, political organization and administrationΘεσμοί, πολιτική οργάνωση και διοίκηση
Ιστορία HistoryΙστορία > Αρχαιότητα (1100 π.Χ.- 4ος μ.Χ. αι.) Ancient times (1100 B.C. - 4th century A.D.)Αρχαιότητα (1100 π.Χ.- 4ος μ.Χ. αι.) > Πολεμικά γεγονότα War eventsΠολεμικά γεγονότα
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Ancient Greek Language and GrammarΑρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία > Θέματα TopicsΘέματα > Ιστορία HistoryΙστορία
Νέα Ελληνική Γλώσσα Modern Greek LanguageΝέα Ελληνική Γλώσσα > Θέματα TopicsΘέματα > Ιστορία HistoryΙστορία
Νέα Ελληνική Γλώσσα Modern Greek LanguageΝέα Ελληνική Γλώσσα > Κειμενικά είδη Text genresΚειμενικά είδη > Πληροφοριακά κείμενα Information textsΠληροφοριακά κείμενα
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Ιστορία HistoryΙστορία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
συμπεριφοριστική προσέγγιση > προγραμματισμένη διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
εποικοδομητισμός > σωκρατική-μαιευτική διδασκαλία
εποικοδομητισμός > εμπειρική μάθηση
εποικοδομητισμός > μάθηση μέσα από το σχεδιασμό
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > γνώση > βασισμένος σε γεγονότα
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > διεργασία > να θυμούνται
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
συναισθηματικός > να οργανώνουν αξίες
συναισθηματικός > να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σύστημα αξιών
ψυχοκινητικός > να προσαρμόζονται και να δρουν δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
επιστημονικός υπεύθυνος: Aikaterini Laskaridis Foundation, Hellenic Aggregator at Veria Public Library
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΛΣΗΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ