Δουκας Νεοφυτος
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το αντικείμενο αυτό είναι πρωτότυπο έργο τέχνης ( λιθογραφία) του σημαντικού εκπροσώπου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Νεόφυτου Δούκα. Ο Νεόφυτος Δούκας (1760- 20 Δεκεμβρίου 1845) υπήρξε κληρικός και λόγιος, με έντονη συγγραφική δραστηριότητα. Από τις πιο σημαντικές μορφές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Η ζωή και το έργο του παρέμειναν μέχρι και τις μέρες μας άγνωστα στις λεπτομέρειές τους, κυρίως γιατί υιοθέτησε συντηρητικές απόψεις στο γλωσσικό ζήτημα. Γεννήθηκε στα Άνω Σουδενά, περιοχής Ζαγορίου Ηπείρου. Από 10 ετών έζησε μέσα σε μοναστηριακή κοινότητα, όπου αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και σε ηλικία μόλις 18 χρονών πρεσβύτερος. Φοίτησε στα σχολεία των Ιωαννίνων και του Μετσόβου και αργότερα στην Αυθεντική Σχολή του Βουκουρεστίου, την οποία διεύθυνε ο λόγιος Λάμπρος Φωτιάδης από τα Ιωάννινα. Εκεί παρακολούθησε ανώτερα μαθήματα, μελέτησε την αρχαία ελληνική γραμματεία καθώς και πλήθος εκκλησιαστικών και θρησκευτικών κειμένων. Το 1803 έγινε εφημέριος της ελληνικής κοινότητας Βιέννης, όπου εφημέρευε, δίδασκε και συνέγραφε επί 12 χρόνια. Το 1815 επέστρεψε στο Βουκουρέστι και ανέλαβε τη διεύθυνση της σχολής, είχε προηγηθεί ο θάνατος του Λ. Φωτιάδη. Η διδακτική του δραστηριότητα του ήταν εξαιρετική. Μέσα σε έξι μήνες οι μαθητές αυξήθηκαν από 60 σε 400. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης εκτίμησε το έργο του και του απένειμε τον τίτλο του αρχιμανδρίτη. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση, διέτρεξε όλη την Τρανσυλβανία ως εθναπόστολος. Με τη δημιουργία του πρώτου Ελληνικού κράτους, ύστερα από πρόσκληση του Ιωάννη Καποδίστρια, ήρθε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του Ορφανοτροφείου της Αίγινας, στο οποίο είχε στείλει περίπου 11.000 βιβλία από το Βουκουρέστι. Τέλος στην Αθήνα μαζί με το Γεώργιο Γεννάδιο συνέβαλε στην ίδρυση της Ριζαρείου Σχολής, στην οποία διορίστηκε διευθυντής, αλλά δεν πρόλαβε να ασκήσει τα καθήκοντά του. Πέθανε το 1845 σε ηλικία 85 χρονών. Η σημαντική συγγραφική και διδακτική του δραστηριότητα παρέμειναν μέχρι και στις μέρες μας απαρατήρητες σε μεγάλο βαθμό, κυρίως γιατί υπήρξε οπαδός συντηρητικών αντιλήψεων στο γλωσσικό ζήτημα και πολέμιος όσων πρέσβευαν απόψεις την επικράτηση της δημοτικής στην εκπαίδευση. Κατηγορήθηκε από άλλους σημαντικούς εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού για αυτές τις απόψεις, ο Αδαμάντιος Κοραής τον χαρακτήρισε, για αυτό το λόγο αντιφιλόσοφο. Παρά το μεγάλο εκδοτικό και διαφωτιστικό του έργο και την ενδιαφέρουσα προσωπικότητά του, δεν μελετήθηκε ανάλογα ούτε και πήρε τη θέση που του αρμόζει στα γράμματά μας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το αντικείμενο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί στη διδασκαλία του μαθήματος της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και ειδικότερα στο κεφάλαιο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Οι μαθητές εμπνεόμενοι από την εικόνα του Νεόφυτου Δούκα στο πλαίσιο της συνεργατικής μεθόδου θα έχουν την ευκαιρία να συγκεντρώσουν πληροφορίες για το κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και να γνωρίσουν τη διαμάχη που ξέσπασε στην περίοδο αυτή, αλλά και μετά την Ελληνική επανάσταση, ανάμεσα σε δύο μερίδες λογίων που αντιμάχονταν , τους προοδευτικούς και τους συντηρητικούς. Ο Νεόφυτος Δούκας ανήκε στη μερίδα των συντηρητικών λογίων μαζί με άλλους λόγιους, όπως ο Αθανάσιος Πάριος, ο Νεόφυτος Βάμβας , ο Μεθόδιος Ανθρακίτης κ.α., οι οποίοι υποστήριζαν την αναγκαιότητα χρήσης ως γλώσσας για την εκπαίδευση, αλλά και ως επίσημης γλώσσας του κράτους, μιας γλώσσας αρχαϊζουσας. Αντίθετα, οι προοδευτικοί λόγιοι, όπως ήταν ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ο Κωνσταντίνος Κούμας, ο Θεόφιλος Καίρης κ.α. υποστήριζαν την αναγκαιότητα επικράτησης μιας απλής λαϊκής γλώσσας, ώστε να είναι κατανοητή στον λαό. Ανάμεσα στις δύο μερίδες λογίων στάθηκε ο Αδαμάντιος Κοραής, προσπαθώντας να γεφυρώσει τις δύο αντιμαχόμενες μερίδες λογίων, προτείνοντας μια νέα μορφή γλώσσας με ανάμεικτα στοιχεία αρχαϊζουσας και απλής λαϊκής. Οι μαθητές θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν κείμενα του Νεόφυτου Δούκα (Παραφράσεις και σχόλια στον Όμηρο, Ευριπίδη και Σοφοκλή") και να τα συγκρίνουν με κείμενα του Αδ. Κοραή ( " Παπατρέχας"), του Ιώσηπου Μοισιόδακα ( " Πραγματεία περί πάιδων Αγωγής ή Παιδαγωγία") ως προς τη γλώσσα, το περιεχόμενο, τις πεποιθήσεις, τις ευρύτερες ιδεολογικοπολιτικές τους αντιλήψεις. Με τη διαδικασία αυτή οι μαθητές θα έχουν μια σφαιρικότερη άποψη σχετικά με το κίνημα του Νεοελληνικού διαφωτισμού και τη σημασία του για την αφύπνιση του σκλαβωμένου Ελληνικού Γένους και την ιδεολογική του προετοιμασία για συμμετοχή στην επανάσταση του 1821. Ιδιαίτερα χρήσιμο θα ήταν να προβληθούν σχετικά ντοκυμαντέρ για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό και διάφορες μορφές σημαντικών λογίων , όπως ο Αδαμάντιος Κοραής , ο Ρήγας Βελεστινλής από την εκπαιδευτική τηλεόραση ( www.edutv.gr) ή από τα ψηφιακά αρχεία της ΕΡΤ ( www.ertarchives.gr) και στη συνέχεια να πραγματοποιηθεί συζήτηση με τους μαθητές.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
15 - 20
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/5615
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αποθετήρια ΕΚΤ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΕΚΤ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Τέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός Arts, Letters and CultureΤέχνες, Γράμματα και Πολιτισμός
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση
γνωστική προσέγγιση > άμεση διδασκαλία
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > επίλυση προβλήματος
γνωστική προσέγγιση > αμοιβαία διδασκαλία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός
γνωστικός > γνώση
γνωστικός > γνώση > βασισμένος σε γεγονότα
γνωστικός > γνώση > εννοιολογικός
γνωστικός > γνώση > διαδικαστικός
γνωστικός > γνώση > μετα-γνωστικός
γνωστικός > διεργασία
γνωστικός > διεργασία > να θυμούνται
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να εφαρμόζουν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΛΣΗΣ, ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΚΟΣ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
εκδότης/ες: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ