Η Χιος, (αρθρο του 1847)
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στο 5ο και 6ο τεύχος του μηνιαίου περιοδικού, παιδαγωγικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, «Η Αποθήκη των Ωφελίμων και Τερπνών Γνώσεων» δημοσιεύτηκε το άρθρο με τίτλο « Η Χίος» σε δύο συνέχειες. Όπως ο τίτλος προϊδεάζει πρόκειται για άρθρο που αναφέρεται στο νησί της Χίου. Το απόσπασμα του 6ου τεύχους καταγράφει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κοινωνική οργάνωση και την ανώτατη διοικητική αρχή της Χίου, το Γυμνάσιο, τη Βιβλιοθήκη, το Εμποροδικείο και τα Συμβολαιογραφεία της, για το ήθος των κατοίκων της, ανδρών και γυναικών, για την καλλιέργεια της μαστίχας και τη φορολογία της στο χρονικό πλαίσιο της Τουρκοκρατίας. Το άρθρο (απόσπασμα) αρχίζει με την παρουσίαση της κοινωνικής πυραμίδας της νήσου επί Τουρκοκρατίας, όπου γίνεται φανερή η αντιστοιχία επαγγελμάτων και κοινωνικών τάξεων. Σύμφωνα με την κοινωνική οργάνωση πρόκειται για ένα νησί αστών, που η ανώτατη διοικητική αρχή, σύμφωνα με ένα «σύμμικτον Αριστοκρατικόν» είδος διοίκησης, ήταν Τουρκική, ορίζονταν από την Κωνσταντινούπολη και κύριο έργο της ήταν η είσπραξη των φόρων. Στο άρθρο επισημαίνεται πως την ουσιαστική διοίκηση της νήσου είχαν οι χριστιανοί κάτοικοί της, καθώς μπορούσαν να παύσουν τον Διοικητή, εφόσον η διαγωγή του ήταν αντίθετη προς τα κοινά ή ατομικά συμφέροντά τους. Ο αρθρογράφος εστιάζει στο περίφημο Γυμνάσιο της Χίου, το οποίο διέθετε βιβλιοθήκη, εργαστήριο φυσικών και χημικών επιστημών και αναφέρεται με ιδιαίτερη έμφαση τους δεκαοκτώ δασκάλους της Χίου «γνωστούς εις την πεφωτισμένην Ευρώπην διά την έξοχον αυτών παιδείαν», στο ήθος των ανδρών και γυναικών της Χίου, ενώ επισημαίνει ως συκοφαντικό τον χαρακτηρισμό για τους Χιώτες «αφιλόξενοι» παρουσιάζοντας ως ξεχωριστό παράδειγμα φιλοξενίας τα πέντε νοσοκομεία της νήσου «τα με αδράς συνεισφοράς των Χίων διατηρούμενα». Επισημαίνει ειδικότερα πως η λειτουργία των πέντε νοσοκομείων οφείλεται «στην μεγάλην φιλανθρωπίαν των γυναικών» που «αφιερούντο εκουσίως και ευχαρίστως εις το να υπηρετώσιν ιδίαις χερσί τους αθενείς των νοσοκομείων!» αναδεικνύοντας έτσι την φιλανθρωπία των γυναικών ως συνέπεια της καλής ανατροφής τους. Στη συνέχεια ο αρθρογράφος κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη μαστίχα ως ξεχωριστό εμπορικό προϊόν της νήσου, το περιγράφει και σημειώνει την ιδιαίτερα προνομιακή διοίκηση των μαστιχοχωρίων υπογραμμίζοντας α)πως ο «στελλόμενος Διοικητής των μαστιχοχωρίων παραλαμβάνων έπεμπεν εις Κωνσταντινούπολιν τον ετήσιον φόρον των ρηθέντων 24 χωρίων» και β) πως η πώληση της μαστίχας σε ιδιώτες ήταν απαγορευμένη γεγονός, που άλλαξε, όταν η Τουρκία κατάργησε τα μονοπώλια. Στο άρθρο καταγράφεται η εικόνα της Χίου ως «σωρόν πετρών» μετά την επανάσταση και υπογραμμίζεται ο επανορθωτικός για την νήσο ρόλος του Σουλτάνου Μαχμούτ. Το άρθρο ολοκληρώνεται επισημαίνοντας: α) την επανασύσταση του Γυμνασίου της Χίου από τον Σουλτάνο Μαχμούτη β) την ύπαρξη 25 αλληλοδιδακτικών σχολείων και δύο Ελληνικών των κορασίδων και γ) τη θέληση των κατοίκων της Χίου να επαναφέρουν «την πατρίδα αυτών εις την πρώτην αυτής λαμπρότητα και εύκλειαν». Ο αρθρογράφος με λόγο καίριο και κατανοητό και με απλό ύφος καταγράφει σημαντικές πληροφορίες για τη διοίκηση, την κοινωνική οργάνωση, την παιδεία και το ήθος των κατοίκων της νήσου σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο και δημιουργεί για το νησί της Χίου μια εικόνα – πρόκληση για να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το άρθρο « Η Χίος» μπορεί να αξιοποιηθεί διδακτικά: Α) στην Τοπική Ιστορία. Συγκεκριμένα το άρθρο συνοδευόμενο από φύλλο εργασίας, με δραστηριότητες συνεργατικής και διερευνητικής μάθησης όπως (ενδεικτικές): 1. Αφού μελετήσετε την κοινοτική και διοικητική οργάνωση του υπόδουλου Ελληνισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία να διερευνήσετε την κοινοτική και διοικητική οργάνωση της Χίου, πριν και μετά την καταστροφή της Χίου το 1822μ.Χ και να αναδείξετε το ρόλο των Μαστιχοχωρίων στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ειδικότερα την προσφορά τους στον υπόδουλο Ελληνισμό της Χίου και ευρύτερα. 2. Να παρουσιάσετε την περίφημη Σχολή της Χίου μέσα από τις προσωπογραφίες των εκπροσώπων του νεοελληνικού Διαφωτισμού: Νεόφυτου Βάμβα, Κωνσταντίνου Βαρδαλάχου. 3.Να δημιουργήσετε μια παρουσίαση με στόχο να αναδείξετε την πολιτιστική κληρονομιά των Μαστιχοχωρίων, μπορεί να αποτελέσει την αφόρμηση α) για να γνωρίσουν οι μαθητές την κοινωνική και διοικητική οργάνωση της Χίου, το ρόλο της παιδείας τόσο στην πολιτιστική ανάπτυξη της νήσου όσο και την προσφορά της στην «πεφωτισμένη Ευρώπη» και β) να μελετήσουν οι μαθητές τα Μαστιχοχώρια και την ιστορία τους και ειδικότερα να γνωρίσουν την πολεοδομική συγκρότηση των χωριών και να κατανοήσουν πως η διατήρηση του μονοπωλίου της μαστίχας εξασφάλιζε ευνοϊκές συνθήκες ζωής για τους κατοίκους των χωριών. Β) στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Το άρθρο και ειδικότερα οι παράγραφοί του, που αναφέρονται στην καλλιέργεια του μονοπωλίου της μαστίχας, μπορούν να αποτελέσουν την αφόρμηση για να διδαχτεί και να μελετήσουν οι μαθητές τον τρόπο οργάνωσης του υπόδουλου Ελληνισμού επικεντρώνοντας την έρευνά τους α) στον τρόπο που η ελληνική κοινωνία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας καθοριζόταν από τη σχέση των μελών της με τις πηγές του πλούτου, και β) στην κοινοτική οργάνωση και στους κοινοτικούς άρχοντες που στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διένειμαν και εισέπρατταν τους φόρους. Γ) στη Γεωγραφία. Το άρθρο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για να δημιουργήσουν οι μαθητές μια συνθετική εργασία για το νησί της Χίου. Οι μαθητές χωριζόμενοι σε ομάδες μελετούν την Ιστορία του νησιού, τις δραστηριότητες των κατοίκων του, τα προϊόντα και την παραγωγή του, την παιδεία και την πολιτιστική του ανάπτυξη. Τέλος μια ομάδα μαθητών με τη βοήθεια του διδάσκοντα αναλαμβάνει, αφού ολοκληρωθούν οι εργασίες των συμμαθητών τους, να τις συνθέσει σε μια prezi παρουσίαση με τίτλο «Ταξιδεύοντας στο χώρο και τον χρόνο της Χίου».


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
12 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/5704
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών (Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Οικονομία EconomyΟικονομία
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Κοινωνία και καθημερινή ζωή Society and everyday lifeΚοινωνία και καθημερινή ζωή
Γεωγραφία - Γεωλογία Geography - GeologyΓεωγραφία - Γεωλογία > Ανθρωπογενές περιβάλλον Man-made environmentΑνθρωπογενές περιβάλλον > Ανάπτυξη DevelopmentΑνάπτυξη
Ιστορία HistoryΙστορία > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) Newer and Modern History (19th-20th century)Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Κοινωνία και καθημερινή ζωή Society and everyday lifeΚοινωνία και καθημερινή ζωή
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
γνωστική προσέγγιση > συνεργατική μάθηση
γνωστική προσέγγιση > διερευνητική μάθηση
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
γνωστικός > διεργασία > να κατανοούν
γνωστικός > διεργασία > να σκέφτονται κριτικά και δημιουργικά
συναισθηματικός > να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν
ψυχοκινητικός > να προσαρμόζονται και να δρουν δημιουργικά
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: [Ανωνύμως]
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΩΤΣΑΚΗ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ