Το αλογο
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ   
 
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ  
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου εμφανίζεται στην αφηγηματική πεζογραφία όταν το διήγημα εξαρτάται κυρίως από την κυκλοφορία των περιοδικών και των εφημερίδων. Το συγκεκριμένο διήγημα «Το Άλογο» δημοσιεύεται το 1906 στο «Ημερολόγιο Σκόκου», το δημοφιλέστερο λογοτεχνικό έντυπο της εποχής του, το οποίο μετονομάστηκε σε «Εθνικόν Ημερολόγιον». Σε αυτό εμφανίστηκε η νέα λογοτεχνική γενιά του 1880, οι συνοδοιπόροι και οι συνεχιστές της. Το διήγημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Το Άλογο» γράφεται την εποχή που αρχίζει να αναπτύσσεται ένα νέο γραμματολογικό είδος το οποίο επηρεάζεται από τη λαογραφία και αντιμετωπίζει ρεαλιστικά το περιβάλλον. Βρισκόμαστε στο 1906, εποχή όπου το ηθογραφικό αφήγημα δίνει ρεαλιστικές ή ειδυλλιακές εικόνες της αγροτικής ζωής. Ωστόσο, το ρεύμα αυτό αμφισβητείται και ο Παπαντωνίου θα δηλώσει σε μια συνέντευξή του «το σημαντικότατον αυτό είδος της τέχνης [διήγημα] το οποίον καλείται να παίξη τόσον σπουδαίον ρόλον, μένει φτωχόν. Νομίζεις πως κανείς νέος συγγραφεύς δεν έζησεν εις την πόλιν. Αι Αθήναι, ημείς, σεις, ο κόσμος που περνά εδώ έμειναν έξω από τα διηγήματα ως να ευρίσκωνται εις τον ωκεανόν […] Αι Αθήναι […] είνε έξω από το διήγημα, έξω από την φιλολογίαν». Έτσι θα κάνει στροφή προς τα διηγήματα που αναφέρονται στη ζωή της πόλης και «Το Άλογο» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της γραφής. Τη βάση στο διήγημα «Το Άλογο» αποτελεί μια σκηνή δρόμου. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τον άρρωστο γέροντα, το γιο και διάδοχό του στη θέση του καροτσέρη αλλά και τα άλλα μέλη της φτωχής οικογένειας με τα κάθε λογής προβλήματά τους. Το αληθινό περιστατικό της επιστράτευσης του 1897 έχει μετατραπεί σε μια ιστορία με ατμόσφαιρα και συγκίνηση. Πρωταγωνιστής είναι ένα άλογο ο Κύρκος και ο γέρος καροτσέρης. Σκηνικό οι αθηναϊκές γειτονιές από τα Σφαγεία ως την Πλάκα, τους Αέρηδες. Ο γέρος αναγνωρίζει στο άλογό του «ανθρωπιά» και δύναμη. Άνθρωπο και ζώο δένει μια σχέση αγάπης, τρυφερότητας και φροντίδας. Ο πόλεμος, ωστόσο, και η ξαφνική αναγκαστική επιστράτευση του αλόγου για τις ανάγκες του στρατού θα κόψει βίαια αυτή τη σχέση. Στο διήγημα εμφανίζεται ένας δραματικός κόσμος ανάγκης και φτώχειας. Ένας κόσμος που οι αλλεπάλληλες ήττες τον κάνουν να εγκαταλείψει τον αγώνα διεκδίκησης και να αποσυρθεί μοναχικά. Ο Παπαντωνίου μας παρουσιάζει μια απλή και οριζόντια περιγραφή με την πρόθεση να προβάλει μέσα από την αφήγηση και τους διαλόγους την εσωτερική, την ψυχική σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Το διήγημα συμπεριλήφθηκε στα Νεοελληνικά Αναγνώσματα του Γυμνασίου το 1931. Παρότι είναι δουλεμένο με μεγάλη προσοχή και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα των πεζών του αστικού τοπίου του Παπαντωνίου το διήγημα είναι πλέον δυσεύρετο.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Το διήγημα «Το Άλογο» του Ζαχαρία Παπαντωνίου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα γραφής τόσο του συγγραφέα όσο και της εποχής του. Με αφορμή το διήγημα αυτό οι μαθητές θα μπορούσαν να εμπλακούν σε αναζήτηση των διαφορετικών σε ύφος και περιεχόμενο διηγημάτων του Παπαντωνίου, όπως για παράδειγμα τα χρονογραφήματα, τα σατυρικά, τα ιστορικά, τα χριστουγεννιάτικα. Η γραφή του Παπαντωνίου επηρεάστηκε από εκείνη του Ροΐδη και οι μαθητές θα μπορούσαν να μελετήσουν συγκριτικά τους δύο αυτούς συγγραφείς διαβάζοντας την «Ιστορία ενός Αλόγου» του Ροΐδη. Σε μια προέκταση της μελέτης του έργου του Παπαντωνίου μπορεί να αναζητηθούν οι πηγές που αξιοποιεί ο συγγραφέας προκειμένου να συνθέσει τις ιστορίες του. Παράδειγμα αποτελούν οι ιστορίες του με ζώα στα οποία ο συγγραφέας αποδίδει με ευαισθησία τη συμπεριφορά τους αλλά και τη στάση των ανθρώπων απέναντι σε αυτά. Μια άλλη σημαντική πηγή, που θα εμπλέξει τους μαθητές με τον κόσμο της τέχνης, είναι η ζωγραφική. Τέλος, τα διηγήματα του Παπαντωνίου στηρίζονται όχι στην επινόηση και τη φαντασία αλλά σε πραγματικές εμπειρίες άμεσες ή έμμεσες όπως τις έχει βιώσει ο συγγραφέας στον αστικό χώρο της Αθήνας ή σε άλλες πόλεις που έχει ζήσει. Η ανακάλυψη από τους μαθητές του χώρου, στο αφηγηματικό έργο του Παπαντωνίου, το οποίο δίνει το στίγμα των διηγημάτων του από γεωγραφική και πολιτισμική άποψη, θα ενισχύσει την ικανότητά τους στην κριτική μελέτη και αποκωδικοποίηση των λογοτεχνικών κειμένων.


ΣΤΟΧΕΥΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
ΤΥΠΙΚΟ ΕΥΡΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
12 - 18
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΡΤΕΛΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΟΧΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ
8526/5833
ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών
ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Φωτόδεντρο Πολιτισμός
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών (Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν. Πατρών)
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΙΕΠ (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ (ΙΕΠ))
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Θέματα TopicsΘέματα > Άνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες Human - Human relations and valuesΆνθρωπος - Ανθρώπινες σχέσεις και αξίες
Νεοελληνική Λογοτεχνία Modern Greek LiteratureΝεοελληνική Λογοτεχνία > Γραμματολογικές περίοδοι - Γενιές / Σχολές Literary periods - Generations / SchoolsΓραμματολογικές περίοδοι - Γενιές / Σχολές > Νέα Αθηναϊκή Σχολή / Γενιά του 1880 New Athenian School / Generation of 1880Νέα Αθηναϊκή Σχολή / Γενιά του 1880
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
δημιουργία πρωτότυπου έργου: Ζ. Λ. Παπαντωνίου
υπεύθυνος / συντονιστής υποέργου: Δρ. Θεοδόσιος Τσαπέλας
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
μεταδεδομένα: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ
επιμέλεια / επικύρωση μεταδεδομένων: ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
χορηγός άδειας χρήσης: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
εκδότης/ες: Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης Παν/μιου Πατρών
χορηγός άδειας χρήσης μεταδεδομένων: ΙΕΠ
εκδότης/ες μεταδεδομένων: ΙΤΥΕ, ΙΕΠ
ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ  
seal image metadata seal image
ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ