Πρόκειται για ιστορικό δοκίμιο του Σπυρίδωνος Λάμπρου (Κέρκυρα, 1851- Σκόπελος, 1919) διαπρεπούς ιστορικού, βυζαντινολόγου, πανεπιστημιακού και πολιτικού, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1899 στο περιοδικό «Ποικίλη Στοά», που εκδιδόταν από το 1881 μέχρι και το 1914 από τον δημοσιογράφο και λογοτέχνη Ιωάννη Αρσένη. Στο δοκίμιό του ο Σπυρίδων Λάμπρος, ο οποίος θεωρείται εμβληματική μορφή του θετικού ιστορικισμού στην Ελλάδα, θέτει επιστημολογικά ζητήματα Φιλοσοφίας της Ιστορίας με κέντρο του προβληματισμού του τον άνθρωπο ως «αντικείμενο» της ιστορίας. Η βασική γραμμή που διατρέχει ολόκληρη τη μελέτη έγκειται στη διάκριση μεταξύ του ανθρώπου «μέσα στην ιστορία», ο οποίος εργάζεται «εν ταις τέχναις» για την επικράτηση «υλικής ισχύος ή ιδεών» και του ανθρώπου «εκτός της ιστορίας» ο οποίος αγωνίζεται «κατά της φύσεως και των θηρίων». Σύμφωνα με τον Σπ. Λάμπρο, ο «εκτός της ιστορίας» άνθρωπος είναι αντικείμενο μελέτης της Ανθρωπολογίας και της Εθνολογίας και όχι της Ιστορίας. Αναγνωρίζει μάλιστα ότι η διάκριση αυτή δεν γίνεται με βάση τον χρόνο, αλλά τον βαθμό της ανάπτυξης των ανθρωπίνων δυνάμεων, δεδομένου ότι «ακόμη και την σήμερον έχομεν λαούς μη ανήκοντας εις την ιστορίαν».