Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ (1881-1938), μια πολύ σημαντική προσωπικότητα των Βαλκανίων, υπήρξε ο αναμορφωτής της Τουρκικής Δημοκρατίας και ο πρώτος πρόεδρός της. Ήρθε σε ρήξη με τον Σουλτάνο και τελικά μέσω πολλών μεταρρυθμίσεων και ριζοσπαστικών αλλαγών σφυρηλάτησε το νέο πρόσωπο της χώρας του, μετατρέποντας την παραπαίουσα Οθωμανική αυτοκρατορία σε ένα σύγχρονο, δημοκρατικό, κοσμικό κράτος, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Στις πλέον ουσιαστικές, επαναστατικές παρεμβάσεις του Ατατούρκ συγκαταλέγονται η απόκτηση εθνικής συνείδησης των Τούρκων, ο εκδημοκρατισμός των θεσμών, ο διαχωρισμός θρησκείας-κράτους και η αποτίναξη του ασφυκτικού εναγκαλισμού του κράτους με τη θεοκρατία, η αντικατάσταση της αραβικής γραφής με το λατινικό αλφάβητο, η κατάργηση της πολυγαμίας και η θέσπιση της πλήρους ισότητας των δύο φύλων. Ακόμη, ο Κεμάλ εισήγαγε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, αναβάθμισε το εκπαιδευτικό σύστημα, εκσυγχρόνισε τη δημόσια λειτουργία, αποκατέστησε τις σχέσεις της Τουρκίας με τις Μεγάλες Δυνάμεις, ανέκτησε τον έλεγχο των Στενών και γενικά αναδιαμόρφωσε, επί το βέλτιστον, την τουρκική εξωτερική πολιτική. Το σύνολο των πρωτοποριακών, ριζοσπαστικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεών του είναι γνωστό με το όνομα «κεμαλισμός». Κατηγορείται, ωστόσο, ότι μετήλθε απολυταρχικής διακυβέρνησης, όπως επίσης και για ανηλεείς αγριότητες και σφαγές. Ο Ατατούρκ είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη. Εκεί, σήμερα, στο πατρογονικό του σπίτι λειτουργεί φερώνυμο μουσείο, αφιερωμένο στον ανακαινιστή της Τουρκίας.