Σχεδιασμός και παιδαγωγική τεκμηρίωση

O σχεδιασμός του εκπαιδευτικού πακέτου προβλέπει ποικιλία δραστηριοτήτων που μπορούν να λάβουν χώρα ατομικά και ομαδικά, με έμφαση πάντως στη συνεργατική διερεύνηση. Το λογισμικό επιδιώχτηκε να διαθέτει μια φιλική προς τους μαθητές επιφάνεια εργασίας (επιφάνεια διεπαφής). Με εύχρηστο τρόπο, απλά και γρήγορα, οι μαθητές, μετακινώντας το δείκτη του ποντικιού στην επιφάνεια αυτή, μπορούν να έχουν πρόσβαση στο υλικό του εκπαιδευτικού πακέτου (π.χ. πληροφορίες παρουσιασμένες με πολυμεσικό τρόπο, δραστηριότητες, προσομοιώσεις, φύλλα εργασίας, λεξικό, υπερσυνδέσεις, φωτογραφίες ταινίες κ.λπ.).

Πλοηγούμενοι στο λογισμικό, οι μαθητές έχουν πρόσβαση σε δραστηριότητες και φύλλα εργασίας, σχεδιασμένα σύμφωνα με τους στόχους του ΔΕΠΠΣ που συμπληρώνουν ή και επεκτείνουν τους στόχους των σχολικών εγχειριδίων των τριών τάξεων της Δ΄, της Ε΄, της ΣΤ΄ Δημοτικού. Το προτεινόμενο υλικό αποτελεί μια ανοιχτή διδακτική πρόταση που σε καμία περίπτωση δεν είναι υποχρεωμένος ο δάσκαλος να ακολουθήσει κατά γράμμα. Είναι στην ευχέρεια του διδάσκοντος να μελετήσει το εκπαιδευτικό υλικό και να εξοικειωθεί με τη χρήση του, ώστε να κάνει τις επιλογές του με βάση τις ανάγκες των μαθητών του, τους στόχους που επιθυμεί να υλοποιήσει και το χρόνο που διαθέτει. Θα πρέπει να τονίσουμε πως οι στόχοι δεν είναι μόνο γνωστικοί, αλλά και στόχοι ανάπτυξης γνωστικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων (κριτική σκέψη, επίλυση προβλημάτων, ερευνητικές δεξιότητες), αλλά και κοινωνικοί (συνεργατικές και μετασυνεργατικές δεξιότητες).

Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των φύλλων εργασίας πραγματοποιήθηκε στη βάση του πλέγματος των διαθεματικών εννοιών και με πρωταρχική επιδίωξη την ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων.

Το μαθησιακό περιβάλλον, στα πλαίσια κοινωνικοεποικοδομητικών και κοινωνικοπολιτισμικών προσεγγίσεων που υιοθετούμε, και επιδιώκεται να υλοποιηθεί μέσω του εκπαιδευτικού πακέτου, είναι ένα περιβάλλον στο οποίο δάσκαλος και μαθητές/ομάδες μαθητών ερευνούν από κοινού και οικοδομούν ή οικειοποιούνται νοήματα. Επίσης αναγνωρίζεται ο ρόλος και η σημασία των απόψεων των μαθητών και η κοινωνική - αλληλεπιδραστική διάσταση οικοδόμησης / οικειοποίησης της γνώσης. Ακολουθώντας τις σύγχρονες παιδαγωγικές και διδακτικές θεωρήσεις, τα φύλλα εργασίας του εκπαιδευτικού πακέτου που προτείνουμε δίνουν σημαίνουσα θέση στις απόψεις και τις εμπειρίες των μαθητών, επιδιώκοντας, όπου αυτό είναι δυνατό, την ανάδειξή τους και την αξιοποίησή τους στη μαθησιακή διαδικασία.

Σχεδιάστηκε με το σκεπτικό να δίνει ευκαιρίες στους μαθητές, να αλληλεπιδρούν δημιουργικά όχι μόνο με το υπολογιστικό περιβάλλον, αλλά και με τους συμμαθητές τους, το δάσκαλό τους, με ειδικούς, πολίτες, ενώσεις που ασχολούνται με περιβαλλοντικά ζητήματα κλπ. Πολύ κρίσιμη παράμετρο προς αυτή την κατεύθυνση θεωρούμε τις συγκροτημένες διδακτικές προτάσεις, που στο λογισμικό έχουν τη μορφή φύλλων εργασίας που προάγουν την ενεργητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση και την εξοικείωση των μαθητών με επιστημονικές διαδικασίες (παρατήρηση, ταξινόμηση, πρόβλεψη, εξαγωγή συμπερασμάτων, κ.λπ.) αλλά και διαλογικές και συνεργατικές δεξιότητες και μεταδεξιότητες. Ένα βασικό στοιχείο του εκπαιδευτικού πακέτου που προτείνουμε είναι ο διερευνητικός τους χαρακτήρας. Οι μαθητικές ομάδες καλούνται να διερευνήσουν, με βάση την καθοδήγηση που θα προσφέρεται από το διδάσκοντα και τα φύλλα εργασίας, ψηφιακούς μικρόκοσμους, πηγές στο διαδίκτυο, εφικτές λύσεις και δράσεις σχετικές με τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Επίσης, το εκπαιδευτικό πακέτο θα δίνει σημαίνουσα θέση στο διάλογο (δασκάλου-μαθητών και μαθητών-μαθητών) αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο της γλώσσας στη μαθησιακή διαδικασία.

Τα χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού πακέτου είναι τα ακόλουθα:

• Επιδιώκει τη συνεργατική διερεύνηση και τη συνεργατική επίλυση προβλημάτων
• Επιδιώκει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών και τη δημιουργική αλληλεπίδραση τους με το πληροφορικό περιβάλλον
• Αξιοποιεί της απόψεις των μαθητών και επιδιώκει τη σταδιακή γεφύρωση τους με τις επιστημονικά αποδεκτές, δηλαδή την διαπραγμάτευση στο πλαίσιο των μαθητών και στο πλαίσιο των διαφόρων επιστημονικών πεδίων που φωτίζουν τη μελέτη των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων
• Εστιάζει όχι μόνο στο περιεχόμενο της γνώσης και στις διαδικασίες απόκτησής της αλλά και στην οικειοποίηση από μέρους των μαθητών δεξιοτήτων και μεταδεξιοτήτων (ερευνητικών, συνεργατικών, διαλογικών, δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος).
• Επιδιώκει την άσκηση των μαθητών στις επιστημονικές διαδικασίες
• Επιδιώκει την εξοικείωση των μαθητών με τις διαθεματικές δεξιότητες, έτσι όπως αναφέρονται στα ΔΕΠΠΣ (σύστημα, αλληλεπίδραση, μονάδα-σύνολο)
• Προσφέρει την εξοικείωση των μαθητών μ’ ένα πολυμεσικό περιβάλλον, ενώ δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές για εξοικείωση με προγράμματα, όπως ο επεξεργαστής κειμένου, το λογιστικό φύλλο, ο δημιουργός μοντέλων.
• Επιδιώκει τη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης
• Επιδιώκει την ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων, όπου οι μαθητές οικοδομούν ή οικειοποιούνται νοήματα σχετικά με ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα, συμμετέχοντας και συνεισφέροντας ταυτόχρονα στη ζωή της κοινότητάς τους.
• Επιφυλάσσει ένα διαμεσολαβητικό, συντονιστικό ρόλο για το διδάσκοντα.