Σκεπτικό του σεναρίου / Αιτιολόγηση των επιλογών

Να περιγράψετε σύντομα τι σας οδήγησε στη δημιουργία του σεναρίου, την ιδέα του σεναρίου και τον τρόπο που φαντάζεστε την εμπλοκή των μαθητών/τριών (τι ερωτήματα προκύπτουν μέσα από το σενάριο για τους μαθητές/τριες, ποια είναι η πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν, τι θα κάνουν στο πλαίσιο του σεναρίου, τι αναμένετε να τους προκαλέσει το ενδιαφέρον). Προτείνεται, αυτή η περιγραφή να γίνει σαν μια εξιστόρηση, που να περιέχει όλα τα παραπάνω.

Προτείνετε να αναφερθούν γνωστικές και διδακτικές προκλήσεις ή ‘προβλήματα’, που έχετε εντοπίσει, είτε από την διδακτική εμπειρία σας, είτε από τη βιβλιογραφία και που τεκμηριώνουν, κατά τη γνώμη σας, την χρησιμότητα του σεναρίου.

Για την περιγραφή του σκεπτικού θα σας βοηθήσουν οι εξής (ενδεικτικές) ερωτήσεις: α) σε μαθητές ποιας τάξης απευθύνεται το σενάριο;, β) γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο θέμα και πώς αυτό συνδέεται με τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών;, γ) ποιες είναι οι δυσκολίες, τα εμπόδια των μαθητών και οι διδακτικές-μαθησιακές προκλήσεις σε σχέση με το θέμα (με βάση τη διδακτική σας εμπειρία ή/και την ερευνητική βιβλιογραφία);, δ) ποιες μεθόδους (ανακαλυπτική, διερευνητική, κτλ) μάθησης θεωρείτε ότι ενδεχομένως χρησιμοποιούνται στο σενάριο;, ε) ποια είναι η καινοτομία και η προστιθέμενη αξία της προσέγγισης του θέματος με τη μέθοδο αυτή σε σύγκριση με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας του θέματος στο σχολείο; και στ) τι αναμένετε να αποκομίσουν οι μαθητές από την εφαρμογή του σεναρίου;

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές

Να αναφέρετε τις επιλογές σας όσο αφορά παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διδακτικές στρατηγικές, απαντώντας σύντομα σε ερωτήματα όπως (σε επόμενη ενότητα θα αναπτυχθούν αναλυτικότερα):

α) Πώς εμφανίζονται οι ευκαιρίες μάθησης στο σενάριο; Οι μαθητές/τριες ανακαλύπτουν απαντώντας σε ερωτήματα που είναι έτοιμα, διερευνούν προσομοιώνοντας την επιστημονική μέθοδο σε μικρή κλίμακα, θέτουν οι ίδιοι/ες ερωτήματα και τα διερευνούν, έχουν ευκαιρίες να μάθουν εμπλεκόμενοι σε έργα με έμφαση στο πλαίσιο και το συγκείμενο του σεναρίου, μαθαίνουν επιλύοντας ένα πρόβλημα, μαθαίνουν μαστορεύοντας;  

β) Ποιοι είναι οι ρόλοι των συμμετεχόντων; Π.χ. ο εκπαιδευτικός είναι διευκολύνει ή/και καθοδηγεί τους μαθητές/τριες, κτλ; Αναφερθείτε συνοπτικά, καθώς παρακάτω θα γίνει αναλυτική αναφορά.

γ) Αν θέλετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και συγκεκριμένους όρους στα παραπάνω (π.χ. διερευνητική μάθηση, πλαισιοθετημένη μαθητεία, Constructionism, κτλ και ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, διδασκαλία σε ομάδες ομότιμων, κτλ).

Στοχευόμενο κοινό (ομάδα-στόχος ή σε ποιους απευθύνεται)

Συμπληρώνουμε στοιχεία σχετικά με την ομάδα-στόχο στην οποία απευθύνεται το σενάριο. Η ομάδα αυτή μπορεί να περιλαμβάνει άτομα μιας συγκεκριμένης τάξης ή και περισσότερων τάξεων ή βαθμίδων. Εκτός από μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς, μπορεί να περιλαμβάνει και γονείς ή άλλα άτομα από την ευρύτερη κοινότητα. Ακόμη, το σενάριο μπορεί να απευθύνεται σε ειδικές ομάδες εκπαιδευόμενων (π.χ. ΣΔΕ) ή σε μια ομάδα με ιδιαίτερα (κοινωνικά, πολιτισμικά κ.λπ.) χαρακτηριστικά, όπως π.χ. πρόσφυγες/μετανάστες, Ρομά κ.λπ.

Βαθμίδα Εκπαίδευσης

Αναφέρουμε τη βαθμίδα εκπαίδευσης στην οποία απευθύνεται το σενάριο. Εάν χρειάζεται, μπορούμε να αναφέρουμε περισσότερες από μία βαθμίδες εκπαίδευσης. Συστήνεται η συμπλήρωση του συγκεκριμένου πεδίου, καθώς λειτουργεί ως φίλτρο, διευκολύνοντας τους χρήστες στην αναζήτηση συναφών σεναρίων.

Τάξη

Αναφέρουμε την τάξη στην οποία απευθύνεται το σενάριο. Εάν χρειάζεται, μπορούμε να αναφέρουμε περισσότερες από μία τάξεις. Συστήνεται η συμπλήρωση του συγκεκριμένου πεδίου, καθώς λειτουργεί ως φίλτρο, διευκολύνοντας τους χρήστες στην αναζήτηση συναφών σεναρίων.

Ηλικιακή ομάδα

Η πρώτη αναφορά στην ηλικιακή ομάδα έχει γίνει στην ‘Ταυτότητα του Σεναρίου’. Εδώ μπορείτε να κάνετε πιο συγκεκριμένες αναφορές, λέγοντας σε ποια τάξη κυρίως απευθύνεται και σε ποιες άλλες τάξεις θα μπορούσε να απευθύνεται, μετά από κατάλληλες τροποποιήσεις (και σύντομα ποιες τροποποιήσεις είναι αυτές).

Γλώσσα στοχευόμενου κοινού

Η γλώσσα που μιλούν οι μαθητές/τριες (π.χ. σε τάξεις υποδοχής)

Εκτιμώμενος χρόνος υλοποίησης σεναρίου (διάρκεια)

Συμπληρώνουμε στοιχεία σχετικά με τον εκτιμώμενο απαιτούμενο χρόνο για την υλοποίηση του σεναρίου (μικρή, μεσαία ή μεγάλη διάρκεια). Συστήνεται η συμπλήρωση του συγκεκριμένου πεδίου, καθώς λειτουργεί ως φίλτρο, διευκολύνοντας τους χρήστες στην αναζήτηση συναφών σεναρίων.

Μπορούμε, ακόμη, να δώσουμε επεξηγηματικά στοιχεία σχετικά με τον εκτιμώμενο απαιτούμενο χρόνο για την υλοποίηση του σεναρίου. Αναφέρουμε συγκεκριμένο αριθμό διδακτικών ωρών και, αν χρειάζεται, αναφέρουμε και τους προτεινόμενους τρόπους κατανομής των ωρών αυτών (π.χ. συνεχόμενο δίωρο, χρόνος για δραστηριότητες εντός σχολείου και εκτός σχολείου).

Χώρος υλοποίησης

Να αναφέρετε τον χώρο ή τους χώρους που θα υλοποιηθεί το σενάριο. Με δεδομένο ότι το σενάριο μπορεί να διαρκεί αρκετές διδακτικές ώρες, μπορεί να μην υλοποιείται ολόκληρο σε έναν χώρο, αλλά σε διαφορετικούς (π.χ. εργαστήριο η/υ, προαύλιο, κτλ), αλλά και εξ αποστάσεως (π.χ. ένα μέρος του με ασύγχρονη ή εξ αποστάσεως σύγχρονη διδασκαλία). Επίσης μπορεί η εξ αποστάσεως διδασκαλία να προσφέρεται ως εναλλακτική, αρκεί να αναφέρονται, στην ενορχήστρωση τάξης ή όπου αλλού χρειάζεται, οι κατάλληλες τροποποιήσεις.

Ενορχήστρωση τάξης

Αναφέρεται στην οργάνωση της τάξης και στους ρόλους των μαθητών/εκπαιδευτικών.  Έχουν ήδη αναφερθεί συνοπτικά στην ενότητα «Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές». Σε αυτό το σημείο να αναφέρετε περισσότερες λεπτομέρειες για τα παρακάτω, διευκρινίζοντας αυτά που έχετε γράψει στην ενότητα «Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές» με παραδείγματα (π.χ. ‘στην πρώτη φάση του σεναρίου οι μαθητές/τριες θέτουν ερωτήματα, ατομικά ενώ στη συνέχεια τα συζητούν, χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τα ερωτήματα που έθεσαν και εργάζονται διερευνώντας το κεντρικό θέμα του σεναρίου …).

Οργάνωση τάξης / διδασκαλίας

Αναφέρουμε τον τρόπο οργάνωσης της τάξης, σύμφωνα με το διδακτικό μοντέλο και τις τεχνικές που ακολουθεί το σενάριο.

Ρόλοι μαθητών & εκπαιδευτικών

Αναφέρουμε τους ρόλους μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών, καθώς και τον τρόπο αλληλεπίδρασής τους. Μπορούμε να αναδείξουμε τους τρόπους με τους οποίους ο/η εκπαιδευτικός θα λειτουργήσει ως εμψυχωτής, συνεργάτης και συντονιστής, αλλά και πώς θα επιτευχθεί μια αυθεντική συμμετοχή των εμπλεκόμενων σε όλες τις φάσεις της διδακτικής/μαθησιακής διαδικασίας.

Απαιτήσεις εφαρμογής σεναρίου Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Σε αυτό το σημείο να αναφέρετε τις προαπαιτούμενες γνώσεις των συμμετεχόντων. Με αυτό τον τρόπο, εκτός του ότι διευκρινίζεται κάτι απαραίτητο, μπορεί να οριστεί καλύτερα και το κοινό στο οποίο απευθύνεται το σενάριο.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Να αναφέρετε ότι χρειάζεται. Από η/υ και διαδίκτυο μέχρι διαβήτες και μολύβια.

Απαιτούμενη προετοιμασία

Να αναφέρετε, από την εμπειρία σας, τι πρέπει να έχει φροντίζει από πριν ο/η εκπαιδευτικός, ώστε να είναι έτοιμος/η για την πρώτη φάση του σεναρίου και να αποφύγει ενδεχόμενες απροσδόκητες καταστάσεις κατά την υλοποίηση του σεναρίου (από την εξασφάλιση ειδικών αδειών από υπηρεσίες, την προστασία προσωπικών δεδομένων μέχρι και την προετοιμασία υλικού).

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Να αναφέρετε τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα (ΠΜΑ) στα οποία στοχεύει το σενάριο.

Διευκρινίζεται ότι μπορεί να υπάρχουν ΠΜΑ που να συμπεριλαμβάνουν Γνώσεις, Δεξιότητες και Στάσεις. Σε αυτή την περίπτωση ή στην περίπτωση που δεν είναι σαφές που ανήκει ένα ΠΜΑ, να το καταγράψετε εδώ.

Γνώσεις

Σε αυτό το πεδίο να αναφερθείτε στα με όρους περιεχομένου και χρησιμοποιώντας φράσεις όπως: ‘Οι μαθητές/τριες σχεδιάζουν τη μεσοκάθετο ενός ευθύγραμμου τμήματος, χρησιμοποιώντας την ιδιότητά των σημείων της να ισαπέχουν από τα άκρα του’ ή ‘Οι μαθητές/τριες γνωρίζουν να φέρνουν παράλληλες ευθείες χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία’.

(Συνήθως χρησιμοποιούνται ρήματα όπως ‘μαθαίνουν’, ‘γνωρίζουν’, ‘σχεδιάζουν’, ‘λύνουν’, ‘χρησιμοποιούν’).

Δεξιότητες

Να αναφέρετε δεξιότητες των μαθητών/τριών, την ενδυνάμωση των οποίων αναμένεται να ενισχύει η εμπλοκή με το σενάριο, π.χ.: ‘Οι μαθητές κάνουν ισχυρισμούς, τους επαληθεύουν με δοκιμές και αναζητούν τρόπους τεκμηρίωσής τους’.

(Συνήθως χρησιμοποιούνται ρήματα όπως ‘θέτουν ερωτήματα’, ‘διατυπώνουν υποθέσεις’, ‘τεκμηριώνουν’, ‘διερευνούν’, ‘εξετάζουν’, αποφασίζουν’).

Στάσεις, συμπεριφορές, αξίες

Να αναφέρετε τα ΠΜΑ που δηλώνουν στάσεις (π.χ. ‘οι μαθητές/τριες δεν αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν ασαφείς καταστάσεις’), συμπεριφορές (π.χ. ‘οι μαθητές/τριες συνεργάζονται πυκνά’) και αξίες (π.χ. ‘οι μαθητές/τριες αναζητούν τεκμηρίωση με απόδειξη’) μαθητών/τριών.

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές

Σε αυτά έχετε αναφερθεί σύντομα στην ενότητα «Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές». Εδώ να αντιστοιχίσετε τα παραπάνω ΠΜΑ με τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις και τις διδακτικές στρατηγικές που αναφέρατε στην ενότητα «Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές». Δηλαδή να γράψετε σύντομα ποιες προσεγγίσεις και κυρίως ποιες στρατηγικές, εξυπηρετούν στην επίτευξη των ΠΜΑ. Επίσης να αναδείξετε την επιλογή συγκεκριμένων εκπαιδευτικών πόρων και υλικών του σεναρίου. Π.χ. αν προτείνετε τη χρήση μικροπειραμάτων, να αιτιολογήσετε σύντομα πώς οι λειτουργικότητές τους εξυπηρετούν τη στοχοθεσία σας (την επίτευξη των ΠΜΑ).

Η δομή της ροής του σεναρίου είναι η εξής:

Φάση (ή βήμα) 1

            Δραστηριότητα εκπαιδευτικού/μαθητών 1

            Δραστηριότητα εκπαιδευτικού/μαθητών 2

                        Κτλ

Φάση (ή βήμα) 2

            Δραστηριότητα εκπαιδευτικού/μαθητών 1

                        Κτλ

Φάση (ή βήμα) 3

                        …

Η κάθε φάση περιέχει ένα πρόβλημα, μία πρόκληση, μια διερεύνηση, που είτε τίθεται από το σενάριο μέσω του/της εκπαιδευτικού ή τη διατυπώνουν οι μαθητές/τριες λόγω της εμπλοκής τους με αυτό. Μια φάση μπορεί να περιέχει, όχι μόνο ένα αλλά μια συνεκτική σειρά από τα παραπάνω, π.χ. πρόκληση, διερεύνηση και νέο ερώτημα που οδηγεί σε νέα διερεύνηση. Έτσι, οι μαθητές/τριες και ο/η εκπαιδευτικός δραστηριοποιούνται σε μία φάση, με ένα ή περισσότερα έργα.

α) Οι δραστηριότητες εκπαιδευτικού/μαθητών/τριών περιγράφουν την εκδοχή του συγγραφέα ή της συγγραφέως του σεναρίου για τη δραστηριοποίησή τους με ένα έργο της αντίστοιχης φάσης.

Ροή εφαρμογής – Πορεία διδασκαλίας

Εδώ να περιγράψετε τη συνολική ροή διεξαγωγής των εκπαιδευτικών/μαθητικών δραστηριοτήτων. Να φροντίσετε ότι η ροή να έχει μια ‘φυσική συνέχεια’, άρα να τεκμηριώνεται εύκολα από το κείμενο γιατί προτείνετε αυτή τη συγκεκριμένη ροή.

 

Φάσεις, Βήματα ή Δραστηριότητες

Παρακάτω να περιγράψετε την πρώτη φάση (ή βήμα) και να επαναλάβετε την ίδια περιγραφή, με τις υποενότητές της, για τις επόμενες φάσεις.

Φύλλα εργασίας

Να αναφέρετε αν προτείνονται από εσάς συγκεκριμένα φύλλα εργασίας και να τα συμπεριλάβετε εδώ, ή να επικολλήσετε σύνδεσμο (βάζοντάς τα στο τέλος του κειμένου ή σε άλλο διαδικτυακό τόπο).

Εναλλακτικό σχέδιο δράσης

Να κάνετε προτάσεις για την προσαρμογή του σεναρίου, ώστε να εφαρμοστεί σε άλλο κοινό (π.χ. μικρότερες ή μεγαλύτερες τάξεις της ίδιας ηλικιακής ομάδας) ή με τη χρήση διαφορετικών πόρων και υλικών υποδομών (σε περίπτωση που οι προτεινόμενοι δεν είναι διαθέσιμοι).

Επίσης μπορείτε να προτείνετε ενδεχόμενη επέκταση του σεναρίου, περιγράφοντας σύντομα και σε τίτλους μία επιπλέον φάση.

Να προτείνετε τρόπους αποτίμησης του ‘τι έγινε’ στην εφαρμογή του σεναρίου, σαν μέθοδο αναστοχασμού και βελτίωσής του, πριν την επόμενη εφαρμογή. Για παράδειγμα, μπορείτε να συμπεριλάβετε ένα προτεινόμενο ερωτηματολόγιο για τους μαθητές/τριες (να το συμπληρώσουν μετά την υλοποίηση), μια μέθοδο αποτίμησης του σεναρίου, μέσω της δουλειάς των μαθητών/τριών, ή έναν εργαλείο αναστοχασμού του ίδιου του εκπαιδευτικού (π.χ. ανάλυση SWOT). Από τα στοιχεία που θα προκύψουν μπορεί να αναθεωρηθεί και το εναλλακτικό σχέδιο δράσης.

Έκδοση template

v2.0

Συντελεστές δημιουργίας template

Χρόνης Κυνηγός - δημιουργία