Σκεπτικό του σεναρίου / Αιτιολόγηση των επιλογών

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Ε΄ Δημοτικού και επιλέχθηκε , διότι ακόμα και , όταν θέλουμε να κλείσουμε το φώς απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενός κλειστού ηλεκτρικού κυκλώματος. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να δούν και στην εφαρμογή , ότι όταν κλείνουμε ή ανάβουμε το φώς αν περνάει ή όχι ηλεκτρικό ρεύμα. Πρόκειται , δηλαδή για μια βιωματική διδακτική μέθοδο.Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Ε΄ Δημοτικού και επιλέχθηκε , διότι ακόμα και , όταν θέλουμε να κλείσουμε το φώς απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενός κλειστού ηλεκτρικού κυκλώματος. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να δούν και στην εφαρμογή , ότι όταν κλείνουμε ή ανάβουμε το φώς αν περνάει ή όχι ηλεκτρικό ρεύμα. Πρόκειται , δηλαδή για μια βιωματική διδακτική μέθοδο.

Πρωτοτυπία – Καινοτομία

Η δυναμική προσομοίωση παρέχει την δυνατότητα οι μαθητές να εφαρμόσουν πειραματικά ένα ηλεκτρικό κύκλωμα , αλλά και τον προσδιορισμό του όρου ηλεκτρικού κυκλώματος. Ειδικότερα, τι είναι το ηλεκτρικό κύκλωμα , πότε ένα κύκλωμα είναι σε σειρά και πότε σε παράλληλη σύνδεση. Η διεξαγωγή ενός πειράματος συμβάλλει στον ορισμό και την δημιουργία της μαθητικής έκφρασης.

Προστιθέμενη αξία

Με την βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας , οι μαθητές μπορούν να δούν και εικονικά ένα ηλεκτρικό κύκλωμα. Μπορούν, δηλαδή με την βοήθεια της εκπαιδευτικού να μπούν στον ψηφιακό εκπαιδευτικό πόρο: φωτόδεντρο και να οπτικοποιήσουν τα σχετικά μεγέθη. Ειδικότερα, τους δίνεται η δυνατότητα να αλλάζουν, όπως εκείνοι επιθυμούν τα στοιχεία ενός ηλεκτρικού κυκλώματος και να παρατηρούν τις αλλαγές που συντελούνται. Για παράδειγμα, αν κλείσουν έναν διακόπτη το κύκλωμα θα παραμείνει ανοικτό ή κλειστό?. Η δυνατότητα αυτή κρατάει το ενδιαφέρον των μαθητών αμείωτο , καθώς πρόκειται για μια διερευνητική ανακαλυπτική διαδικασία και οδηγούνται στην οικοδόμηση της γνώσης.

Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα

Ορισμένες δυσκολίες που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν οι μαθητές:

1. Τα παιδιά είναι πιθανό να μπερδευτούν  και να μην κατανοήσουν ποτέ ένα κύκλωμα είναι κλειστό και πότε ανοικτό
2. Τα παιδιά είναι πιθανό να μην μπορούν να ξεχωρίσουν τους αγωγούς από τους μονωτές.
3. Τα παιδιά είναι πιθανό να μην μπορούν να ξεχωρίσουν πότε ένα κύκλωμα βρίσκεται σε σειρά και πότε σε παράλληλη σύνδεση.

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές Παιδαγωγική προσέγγιση

Η μάθηση μπορεί να καλλιεργηθεί είτε βιωματικά ( με πειράματα μέσα στην σχολική τάξη) , είτε μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας ( με την χρήση υπολογιστή). Οι μαθητές οικοδομούν την γνώση τους κατά την παιδαγωγική αλληλεπίδραση στην τάξη τόσο με τους συμμαθητές τους , όσο και με τον εκπαιδευτικό τους. Η  παιδαγωγική προσέγγιση είναι γνωστική.

Διδακτικό μοντέλο

Το διδακτικό μοντέλο που ακολουθείται στο σενάριο είναι η καθοδηγουμένη διερευνητική μάθηση. Τα παιδιά , δηλαδή ανακαλύπτουν με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού την διδασκαλία των φυσικών φαινομένων και επιστημών. Η καθοδήγηση συντελείται μέσω ερωτήσεων και πειραμάτων.

Διδακτικές στρατηγικές / τεχνικές

Στο συγκεκριμένο σενάριο , αναφέρονται όλες οι παραπάνω μαθησιακές και διδακτικές μεθόδοι: βιωματική , ανακαλυπτική και διερευνητική. Ενώ, ταυτόχρονα αξιοποιούνται και άλλες τεχνικές , όπως τα πειράματα που οι μαθητές συντελούν ( βιωματική) , αλλά και η καθοδηγούμενη ανακάλυψη μέσα από ερωτήσεις που θέτει η εκπαιδευτικός , οι οποίες είναι σύντομες  και περιεκτικές ( ανακαλυπτική – διερευνητική). Στόχος των διδακτικών τεχνικών – στρατηγικών είναι η ανάπτυξη  της κριτικής σκέψης των παιδιών και η καλλιέργεια του αναστοχασμού.

Στοχευόμενο κοινό (ομάδα-στόχος ή σε ποιους απευθύνεται)

Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Ε’ Δημοτικού.  Το σενάριο αυτό απευθύνεται και σε μαθητές , οι οποίοι προέρχονται από άλλη χώρα και δεν ομιλούν την ελληνική γλώσσα καλά.

Βαθμίδα Εκπαίδευσης

δημοτικό

Τάξη

Ε' Δημοτικού

Ηλικιακή ομάδα

Από 10   Έως 11

Γλώσσα στοχευόμενου κοινού

ελληνικά

Επίπεδο γλωσσομάθειας

Α2-βασική γνώση

Ειδικές Ανάγκες

με ακρόαση

Εκτιμώμενος χρόνος υλοποίησης σεναρίου (διάρκεια)

μικρή διάρκεια: έως 3 ώρες

Το σενάριο υλοποιείται στο πλαίσιο των δύο διδακτικών ωρών, που συνήθως καλύπτουν την ενότητα 6 και συγκεκριμένα το υποκεφάλαιο 2 : « Ηλεκτρικό Κύκλωμα».

Χώρος υλοποίησης

Το μάθημα της φυσικής , συνήθως γίνεται στην σχολική αίθουσα ή στο εργαστήριο της πληροφορικής ή  εάν αυτό δεν είναι εφικτό , τότε τα παιδιά μπορούν να μεταφέρουν την δική τους φορητή συσκευή ( εάν διαθέτουν) και να πραγματοποιήσουν το πείραμα στην σχολική αίθουσα.

Ενορχήστρωση τάξης Οργάνωση τάξης / διδασκαλίας

Η τάξη πρέπει να διαθέτει επαρκή χώρο , προκειμένου τα παιδιά να μπορούν να διεξάγουν με άνεση τα πειράματα , αλλά και για να είναι τα πειράματα ορατά απο όλους τους μαθητές. 

Ή εάν πρέπει να χρησιμοποιήσουν στην διδασκαλία τους μαθήματος υπολογιστές θα πρέπει να έχουμε φροντίσει να εξασφαλίσουμε το εργαστήριο πληροφορικής που διαθέτει όλα τα ψηφιακά μέσα που χρειαζόμαστε.

Ρόλοι μαθητών & εκπαιδευτικών

Κατά την διεξαγωγή των πειραμάτων απαιτείται η συνεργασία τόσο των μαθητών μεταξύ τους , όσο και με τον εκπαιδευτικό . Ο εκπαιδευτικός θα είναι ο συντονιστής και οι μαθητές θα πρέπει να τον ακούν και να εφαρμόζουν με προσοχή ότι δείχνει  αυτός ( οι μαθητές είναι εμμέσως ακροατές).

Απαιτήσεις εφαρμογής σεναρίου Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Για την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου οι μαθητές θα πρέπει να διαθέτουν , έστω και στοιχειώδης γνώσεις σχετικά με το τι είναι ηλεκτρικό κύκλωμα , προκειμένου να μπορούν να κατακτήσουν και επόμενες γνώσεις που θα διδαχθούν.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Οι μαθητές αλληλεπιδρούν με το ψηφιακό μαθησιακό αντικείμενο « Ηλεκτρικό κύκλωμα» από το φωτόδεντρο.  Ενδείκνυται κάθε μαθητής να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή ή φορητή συσκευή. Για την καταγραφή των στοιχείων προτείνεται λογιστικό φύλλο ελεύθερης χρήσης. Στην εκδοχή ομαδοσυνεργατικής υλοποίησης του σεναρίου, οι μαθητές συνεργάζονται μεταξύ τους και χρησιμοποιούν φυλλάδια εργασίας δωσμένα από την εκπαιδευτικό τους.

Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτείται εργαστήριο πληροφορικής με όλα τα απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή ή ένας φορητός υπολογιστής ( λάπτοπ).

Απαιτούμενη προετοιμασία

Φυσικά για την σωστή και αποτελεσματική εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου απαιτείται  η ανάλογη προετοιμασία από τον εκπαιδευτικό. Συγκεκριμένα , οφείλει ο εκπαιδευτικός να φροντίσει να εξασφαλίσει το εργαστήριο πληροφορικής , διότι το εργαστήριο χρησιμοποιείται από όλα τα τμήματα ενός σχολείου με όλη την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή . Να γνωρίζει την ιστοσελίδα που πρέπει να επισκεφτεί , προκειμένου να υλοποιήσουν οι μαθητές το πείραμα , αλλά και οι μαθητές να γνωρίζουν τι είναι το ηλεκτρικό κύκλωμα. Απαιτείται, λοιπόν και η σωστή και αναλυτική εξήγηση απο τον εκπαιδευτικό.

Διδακτικοί στόχοι

Να κατανοήσουν οι μαθητές τι είναι ηλεκτρικό κύκλωμα.

Να διαπιστώσουν οι μαθητές τις διαφορές και τις ομοιότητες  μεταξύ της σύνδεσης της σειράς και της παράλληλης σύνδεσης.

Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι στα σπίτια μας οι ηλεκτρικές κυκλώσεις είναι παράλληλες.

Να διακρίνουν οι μαθητές τη σύνδεση σε σειρά και την παράλληλη σύνδεση σε ένα σκίτσο ηλεκτρικού κυκλώματος με σύμβολα.

Να μπορούν να ξεχωρίζουν τους αγωγούς και τους μονωτές.

Να κατανοήσουν την συμβολή του διακόπτη σε ένα κύκλωμα.

Γενικός/οί στόχος/οι

Να κατανοήσουν οι μαθητές τι είναι ηλεκτρικό κύκλωμα.

Να διαπιστώσουν οι μαθητές τις διαφορές και τις ομοιότητες  μεταξύ της σύνδεσης της σειράς και της παράλληλης σύνδεσης.

Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι στα σπίτια μας οι ηλεκτρικές κυκλώσεις είναι παράλληλες.

Να διακρίνουν οι μαθητές τη σύνδεση σε σειρά και την παράλληλη σύνδεση σε ένα σκίτσο ηλεκτρικού κυκλώματος με σύμβολα.

Να μπορούν να ξεχωρίζουν τους αγωγούς και τους μονωτές.

Να κατανοήσουν την συμβολή του διακόπτη σε ένα κύκλωμα.

Ταξινομία διδακτικών στόχων

1. Μάθηση
2. Εφαρμογή
3. Κατανόηση
4. Ανάλυση
5. Αξιολόγηση
6. Ταξινομία

Διατύπωση διδακτικών στόχων

Στο πρώτο επίπεδο οι μαθητές να μάθουν τι είναι το κύκλωμα. 

Στο δεύτερο επίπεδο οι μαθητές να κατανοήσουν πως λειτουργεί ένα κύκλωμα.

Στο τρίτο επίπεδο οι μαθητές να εφαρμόσουν την λειτουργία ενός κυκλώματος.

Σο τέταρτο επίπεδο οι μαθητές να αναλύσουν τις αλλαγές που συντελούνται σε ένα κύκλωμα.

Στο πέμπτο επίπεδο οι μαθητές να αξιολογήσουν το κύκλωμα και να εξάγουν συμπεράσματα.

Στο έκτο επίπεδο οι μαθητές να δημιουργήσουν το δικό τους κύκλωμα.

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι (κατά Bloom) Ως προς γνωστικό τομέα

Στο πρώτο επίπεδο οι μαθητές να μάθουν τι είναι το κύκλωμα. 

Στο δεύτερο επίπεδο οι μαθητές να κατανοήσουν πως λειτουργεί ένα κύκλωμα.

Στο τρίτο επίπεδο οι μαθητές να εφαρμόσουν την λειτουργία ενός κυκλώματος.

Σο τέταρτο επίπεδο οι μαθητές να αναλύσουν τις αλλαγές που συντελούνται σε ένα κύκλωμα.

Στο πέμπτο επίπεδο οι μαθητές να αξιολογήσουν το κύκλωμα και να εξάγουν συμπεράσματα.

Στο έκτο επίπεδο οι μαθητές να δημιουργήσουν το δικό τους κύκλωμα.

Ως προς συναισθηματικό τομέα

Με την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου οι μαθητές θα είναι σε θέση να αντιληφθούν την λειτουργία ενός ηλεκτρικού κυκλώματος. Επίσης, με την εμπλοκή τους στον καταμερισμό του έργου κατά την ομαδική εργασία θα αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και αμοιβαίου σεβασμού. Ενώ , τα παιδιά θα αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και την καλλιέργεια αναστοχασμού.

Ως προς ψυχοκινητικό τομέα

Με την υλοποίηση του σεναρίου οι μαθητές  αναμένεται να:

1. αναπτύξουν δεξιότητες χειρισμού της ψηφιακής τεχνολογίας
2. ανταποκρίνονται σε καθοδηγούμενες ενέργειες για την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Γνώσεις

Όσον αφορά τα αναμενόμενα γνωστικά μαθησιακά αποτελέσματα οι μαθητές θα μάθουν τι είναι το ηλεκτρικό κύκλωμα , θα το κατανοήσουν και θα μπορούν να το εφαρμόσουν και στην πράξη. Θα μάθουν πως λειτουργεί , αλλά και που είναι χρήσιμο και απαραίτητο για την καθημερινή μας ζωή.

Δεξιότητες

Όσον αφορά τις δεξιότητες που θα αποκτήσουν οι μαθητές με την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου είναι ότι θα μπορούν να χειρίζονται την ψηφιακή τεχνολογία καλύτερα και να την αξιοποιήσουν προς οφελός τους και για δική τους εξάσκηση στο σπίτι.

Στάσεις, συμπεριφορές, αξίες

Οι μαθητές μετά την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου θα μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους πιο αποτελεσματικά , θα αναπτύξουν ένα πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού , αλλά και θα μπορούν να ανταποκρίνονται σε καθοδηγούμενες ενέργειες για ολοκλήρωση δραστηριοτήτων.

Σχέση / Σύνδεση με Προγράμματα Σπουδών

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο συνδέεται με το Πρόγραμμα Σπουδών και καλύπτει και τους γνωστικούς και τους συναισθηματικους και τους ψυχοκινητικούς στόχους , αλλά και διευρύνει και την κριτική σκέψη των μαθητών,

Εκτίμηση μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών των μαθητών

Είναι πολύ πιθανόν οι μαθητές να μην μπορούν να ανταποκριθούν όλοι το ίδιο στον χειρισμό της ψηφιακής τεχνολογίας ή είναι πιθανό να μην κατανοήσουν όλοι οι μαθητές το ίδιο καλά τι είναι το ηλεκτρικό κύκλωμα και πως λειτουργεί. Για το λόγο αυτό , θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα υπομονετικοί παιδιά και να τους εξηγούμε ότι δεν κατανοούν πολλές φορές μέχρι να το αντιληφθούν πλήρως και να μπορούν να το εφαρμόσουν.

Εκπαιδευτικοί πόροι

Για την υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου απαιτείται και η χρήση των κατάλληλων εκπαιδευτικών πόρων. Ένας ψηφιακός εκπαιδευτικός πόρος είναι το φωτόδεντρο , όπου είναι μια ιστοσελίδα , όπου υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή όλα τα βιβλία του δημοτικού , αλλά και που οι μαθητές μπορούν να εφαρμόσουν πειράματα και να κατανοούν καλύτερα , αφού θα το εφαρμόζουν την πράξη όλη την θεωρία που διδάσκονται στα σχολεία. Επίσης , άλλος ένας εκπαιδευτικός πόρος που χρησιμοποιούμε είναι τα φυλλάδια εργασίας που οι μαθητές πρέπει να συμπληρώσουν με τις αλλαγές που συντελούνται στα πειράματα. 

Ροή εφαρμογής – Πορεία διδασκαλίας

Αρχικά ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στους μαθητές τον εκπαιδευτικό πόρο με τον οποίο θα ασχοληθούν το φωτόδεντρο. Στην συνέχεια, τους εξηγεί  με τι πρόκειται να ασχοληθούν : το ηλεκτρικό κύκλωμα , τους εξηγεί τι είναι το ηλεκτρικό κύκλωμα και τους προτρέπει να ασχοληθούν πρακτικά με αυτό μέσω του πειράματος , όπως μπορούν να διαπιστώσουν π.χ: τι θα συμβεί εάν κλείσουν τον διακόπτη στο κύκλωμα. Οι μαθητές θα ακούσουν με προσοχή όλα όσα τους διδάσκει ο εκπαιδευτικός , με σκοπό να τα εφαρμόσουν και εκείνοι είτε σε ομάδες , είτε μόνοι τους. 

Φάσεις, Βήματα ή Δραστηριότητες

Για την υλοποίηση του σεναρίου οι μαθητές θα πρέπει να συμπληρώσουν και μια δραστηριότητα με σκοπό την εξοικείωση τους με το διδακτικό φαινόμενο , το οποίο διδάσκονται.

Εναλλακτικό σχέδιο δράσης

Σε περίπτωση που ένα λογισμικό δεν " δουλέψει" καλό θα ήταν ο εκπαιδευτικός να παρουσιάσει το πείραμα οπτικά και με βιωματικό τρόπο.  Να έχει φέρει , δηλαδή μαζί του όλα τα απαραίτητα εργαλεία που χρειάζονται ( π.χ: μπαταρία , λαμπτηρες κ.α) , προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν όλα όσα διδάχθηκαν και στην πράξη , διότι ο διδακτικός χρόνος είναι περιορισμένος και δεν γίνονται να αναβάλλονται μαθήματα για επόμενες φορές.

Αξιολόγηση μαθητών Αξιολόγηση μέσω των δραστηριοτήτων. Η αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών γίνεται μέσω της ολοκλήρωσης της δραστηριότητας , αλλά και της συμπλήρωσης φυλλαδίου εργασίας.

Αξιολόγηση σεναρίου

1. Αξιολόγηση ως προς το θέμα του σεναρίου

Μετά την υλοποίηση του σεναρίου συμπληρώνεται ο πίνακας 1.

Πίνακας 1. Αξιολόγηση σεναρίου ως προς το θέμα του

 

Θέμα	Ανεπαρκώς (1)	Ικανοποιητικά (2)	Πολύ καλά (3)
Ευθυγράμμιση με το αναλυτικό πρόγραμμα
Ανταπόκριση στο γνωστικό επίπεδο των μαθητών
Χρόνος υλοποίησης
Σχόλια

Είδος αξιολόγησης

 

 Αξιολόγηση ως προς την παιδαγωγική προσέγγιση

Μετά την υλοποίηση του σεναρίου συμπληρώνεται ο πίνακας 2.

Πίνακας 2. Αξιολόγηση σεναρίου ως προς την παιδαγωγική προσέγγιση

Παιδαγωγική προσέγγιση	Ανεπαρκώς (1)	Ικανοποιητικά (2)	Πολύ καλά (3)
Διδακτικό μοντέλο
Διδακτικές τεχνικές
Σχόλια

 

Εργαλείο/α αξιολόγησης

1) Φύλλάδιο εργασίας και 2) Δραστηριότητα.

Αντίκτυπος

Το διδακτικό σενάριο υλοποιήθηλε με επιτυχία και είχε μόνο θεικό αντίκτυπο στα παιδιά , διότι έμαθαν το θεωρητικό μέρος και μπορούσαν να το εφαρμόσουν . Αλλά και γιατί οι μαθητές μόνοι τους οικοδόμησαν ην γνώση και καλλιέργησαν περαιτέρω τον αναστοχασμό τους.

Επεκτασιμότητα

Για την επεκτασιμότητα του σεναρίου θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε και ένα παράδειγμα κυκλώματος που συνδέεται παράλληλα.

Παραλλαγές

Καλό θα ήταν ο εκπαιδευτικός να έχει στο νού του κι ένα εναλλακτικό σενάριο σε περίπτωση που το αρχικό δεν λειτουργήσει. Για παράδειγμα , να παρουσιάσει το πείραμα οπτικά και με βιωματικό τρόπο.  Να έχει φέρει , δηλαδή μαζί του όλα τα απαραίτητα εργαλεία που χρειάζονται ( π.χ: μπαταρία , λαμπτηρες κ.α) , προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν όλα όσα διδάχθηκαν και στην πράξη , διότι ο διδακτικός χρόνος είναι περιορισμένος και δεν γίνονται να αναβάλλονται μαθήματα για επόμενες φορές.

Βιβλιογραφία

http://photodentro.edu.gr/aggregator/

http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/dialogs/pdf/e_daskalou.pdf