Σκεπτικό του σεναρίου / Αιτιολόγηση των επιλογών

Οι μαθητές θα αποκομίσουν τις εξής κυριότερες γνώσεις κατά την ολοκλήρωση του παραπάνω σεναρίου:
1. Γνώσεις για τα ζώα: Οι μαθητές θα αποκτήσουν εκτενείς γνώσεις για τα ζώα της φάρμας. Θα μάθουν τα ονόματα των ζώων, τα χαρακτηριστικά τους, το περιβάλλον τους και τους ρόλους τους στη φύση. Έτσι θα μπορέσουν να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν την ποικιλομορφία των ζώων στον κόσμο μας.
2. Γλωσσικές δεξιότητες: Οι μαθητές θα βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες μέσω της χρήσης των οριστικού άρθρου στην ελληνική γλώσσα. Θα μάθουν να κατανοούν και να χρησιμοποιούν σωστά τα άρθρα κατά την προφορική περιγραφή των ζώων που έχουν δημιουργήσει. Μέσω της εξάσκησης των παραπάνω γλωσσικών δεξιοτήτων οι μαθητές αναμένεται αποκτήσουν μια στερεή βάση γραμματικής και να βελτιώσουν τη γλωσσική τους επικοινωνία.
3. Δημιουργικότητα και φαντασία: Οι μαθητές θα αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και την ικανότητά τους να φαντάζονται. Θα ενθαρρυνθούν να χρωματίσουν και να κόψουν δικά τους ζώα, να τα περιγράψουν και να τα παρουσιάσουν.
4. Ομαδική εργασία και συνεργασία: Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες και θα αναπτύξουν δεξιότητες στην ομαδική εργασία και τη συνεργασία. Θα μάθουν να συνεργάζονται, να μοιράζονται ιδέες και να αναλαμβάνουν ρόλους στην ομάδα τους. Τοιουτοτρόπως, θα αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες και να μάθουν να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τους συμμαθητές τους.
Συνολικά, τα παιδιά θα αποκομίσουν μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική εμπειρία που συνδυάζει γνώσεις για τα ζώα, γλωσσικές και τεχνολογικές δεξιότητες, δημιουργικότητα και συνεργασία

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές Παιδαγωγική προσέγγιση

Το συγκεκριμένο σχέδιο διδασκαλίας συνδυάζει στοιχεία και μεθόδους της δομικής και της εποικοδομητικής προσέγγισης. Η δομιστική αντίληψη πρεσβεύει μια διαδικασία που χρησιμοποιεί συγκεκριμένα ερεθίσματα για συγκεκριμένες απαντήσεις, που τις ακολουθεί η ενθάρρυνση. Η έμφαση δίνεται στη δομή, τα πρότυπα και τις σχέσεις που απαρτίζουν τα θέματα που μελετούνται, αντί να δίνεται έμφαση στην απλή απομνημόνευση γεγονότων ή πληροφοριών. Οι μαθητές καλούνται να ανακαλύπτουν τις δομές και τις σχέσεις ανάμεσα στις έννοιες και τις πληροφορίες, να κατανοούν τις αιτίες και τις συνέπειες, και να κατασκευάζουν τη δική τους γνώση μέσω της ενεργού συμμετοχής. Οι μαθητές δεν μαθαίνουν απλώς πληροφορίες από τον εκπαιδευτικό, αλλά ανακαλύπτουν την πληροφορία μέσω προσωπικής εξερεύνησης, αναλύουν τα δεδομένα και τα στοιχεία, και επεξεργάζονται τις πληροφορίες για να κατανοήσουν την ουσία του θέματος.

Η κοινωνική εποικοδομητική προσέγγιση της γνώσης βασίζεται στην ιδέα ότι οι μαθητές κατασκευάζουν τη γνώση μέσω της ενεργού συμμετοχής τους και της επίλυσης προβλημάτων. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην κοινωνική τους παρουσία, στην συνεργασία και στην μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να λειτουργεί ως καθοδηγητής και παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων των μαθητών. Η προσέγγιση αυτή προωθεί την ενεργό συμμετοχή, τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών.
Παράλληλα, χρησιμοποιείται μαθητοκεντρικός προσανατολισμός στη σχεδιαστική διαδικασία του σεναρίου, ώστε να ο μαθητής να αναλαμβάνει τμήμα της ευθύνης της μάθησής του, να ενθαρρύνεται η εμπλοκή και η συμμετοχή του κάθε εκπαιδευόμενου, να χτίζεται σταδιακά η συνεργατική σχέση μεταξύ των μαθητών και η ομαδική συνεργασία, αλλά και να γίνεται ένας τελικός απολογισμός μέσω των μεταγνωστικών δραστηριοτήτων.

Ο σχεδιασμός του παρόντος διδακτικού σεναρίου περιλαμβάνει και το πλαίσιο της κινητής μάθησης αφού τα δεδομένα και οι πληροφορίες εισάγονται και ανακτώνται μέσω κινητών συσκευών, άμεσα όταν χρειαστούν σε ένα αυθεντικό πλαίσιο εργασίας και μάθησης και έτσι καθίσταται δυνατό να δημιουργηθούν συνθήκες για καταστασιακή, πλαισιωμένη μάθηση (Σοφός, 2013). Η κινητή μάθηση εδώ διεξάγεται αμιγώς σε περιβάλλον τάξης και δια ζώσης διδασκαλίας και οι ταμπλέτες δημιουργούν ένα μαθησιακό περιβάλλον όπου ο μαθητής χρησιμοποιεί εργαλεία, συλλέγοντας και επεξηγώντας πληροφορίες, αλληλεπιδρώντας ταυτόχρονα με άλλους (Σοφός, 2019).

Διδακτικές στρατηγικές / τεχνικές

Μεθοδολογική προσέγγιση
Όσον αφορά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, προτείνεται να χρησιμοποιηθούν διάφορες μέθοδοι και πρακτικές, όπως:

• Προφορικοακουστική μέθοδος για τη διδασκαλία της ΔΞΓ: βασιζόμενοι στη οπτική του δομισμού η μάθηση περνά από την ακρόαση στην ομιλία και έπειτα στην ανάγνωση και τη γραφή (Σακελλαρίου, 2001).
• Οπτικο-ακουστική μέθοδος: η οποία στηρίζεται στη χρήση προβολέα και προκατασκευασμένων ταινιών, ώστε το μάθημα να παρουσιάζεται πολλές φορές διαδοχικά και ο μαθητής βλέποντας μια συγκεκριμένη εικόνα, επαναλαμβάνει ό,τι ακούει (Σακελλαρίου, 2001).
• Επικοινωνιακή μέθοδος: η οποία στηρίζεται στην επικοινωνιακή χρήση του γλωσσικού συστήματος και ενδιαφέρεται για τη δημιουργία αληθοφανών περιστάσεων μέσα στην τάξη (ΙΕΠ, 2017)
• Τεχνική 1-2-4-ολομέλεια: οι μαθητές για να ολοκληρώσουν το ζητούμενο μιας εργασίας δουλεύουν πρώτα μόνοι τους, έπειτα συγκρίνουν τις απαντήσεις τους με τον διπλανό τους και τις εμπλουτίζουν, αργότερα συζητούν, ανταλλάσουν τις λύσεις τους και τις διορθώνουν μέσα στο πλαίσιο της ομάδας (ιδανικά τετραμελής) και στο τέλος ανακοινώνουν τις κοινές απαντήσεις τους ανά ομάδα στην ολομέλεια δεχόμενοι την άποψη/κριτική του εκπαιδευτικού και των συμμαθητών τους από άλλες ομάδες.
• Ομαδοσυνεργατική εργασία: Οργανώνουμε τους μαθητές σε ομάδες και ενθαρρύνουμε τη συνεργασία τους για την εκτέλεση κοινών εργασιών, όπως η δημιουργία παρουσιάσεων ή η κατασκευή χειροποίητων υλικών.
• Εξερεύνηση και έρευνα: Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να ανακαλύψουν περισσότερα για τα ζώα της φάρμας μέσω ερευνητικών δραστηριοτήτων. Παρέχουμε πρόσβαση σε επιλεγμένους ψηφιακούς πόρους, όπως εκπαιδευτικές ιστοσελίδες, παιχνίδια και προγράμματα εκμάθησης, που παρέχουν πληροφορίες και διαδραστικές δραστηριότητες.
• Εικαστικές δραστηριότητες: Ενθαρρύνουμε τη δημιουργία των μαθητών μέσω της τέχνης και των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Ζητάμε από τους μαθητές να σχεδιάσουν/να δημιουργήσουν/να ζωγραφίσουν εικόνες των ζώων που μελετούν και να φτιάξουν τρισδιάστατες μακέτες.
• Δραματική απεικόνιση: Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να παίξουν ρόλους και να δημιουργήσουν μικρές αυτοσχέδιες θεατρικές παραστάσεις που αφορούν τη ζωή των ζώων βοηθώντας τοιουτοτρόπως στην ανάπτυξη της εκφραστικής τους ικανότητας και στην ενίσχυση της γλωσσικής τους δεξιότητας.

Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ
Για την υλοποίηση του σεναρίου απαιτούνται:

• Εκπαιδευτικά παιχνίδια και εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα ή tablet, που εστιάζουν στα ζώα και τη φύση. Αυτά τα παιχνίδια μπορούν να προσφέρουν διαδραστικές δραστηριότητες και να διευρύνουν τη γνώση των μαθητών για τα ζώα και το περιβάλλον τους.
• Βίντεο και προβολές πολυμέσων που παρουσιάζουν τα ζώα και τον τρόπο ζωής τους. Αυτά τα ψηφιακά μέσα μπορούν να προσφέρουν οπτικές εντυπώσεις και να ενισχύσουν την κατανόηση και το ενδιαφέρον των μαθητών.

 

Στοχευόμενο κοινό (ομάδα-στόχος ή σε ποιους απευθύνεται)

Το παρόν εκπαιδευτικό σενάριο αποτελείται από δραστηριότητες που αφορούν αλλόγλωσσους μαθητές, συγκεκριμένα τουρκόφωνους, και ως σκοπό έχει την εκμάθηση θεματικού λεξιλογίου των ζώων (φάρμας) και την ταυτόχρονη εξάσκηση με το οριστικό άρθρο της ελληνικής γλώσσας. Στην τουρκική γλώσσα απουσιάζει εντελώς η χρήση άρθρου στα ουσιαστικά και είναι δύσκολο για μαθητές/τριες τέτοιων ομάδων να αντιληφθούν τον τρόπο χρήσης των άρθρων. 

Βαθμίδα Εκπαίδευσης

δημοτικό

Τάξη

Α' Δημοτικού, Β' Δημοτικού, Γ' Δημοτικού, Δ' Δημοτικού, Ε' Δημοτικού

Ηλικιακή ομάδα

Από 6   Έως 11

Γλώσσα στοχευόμενου κοινού

ελληνικά

Επίπεδο γλωσσομάθειας

Α1-στοιχειώδης γνώση

Εκτιμώμενος χρόνος υλοποίησης σεναρίου (διάρκεια)

μικρή διάρκεια: έως 3 ώρες

Χώρος υλοποίησης

Χωροταξικά προτείνεται να τοποθετηθούν τα καθίσματα και τα θρανία σε ομάδες των 4-5 ατόμων, ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία και η συνεργασία τους. Επιπλέον, για διευκόλυνση των διαδικασιών και για οικονομία χρόνου μπορούν να δημιουργηθούν και συγκεκριμένες περιοχές εργασίες (αρκεί να υπάρχει αρκετός διαθέσιμος χώρος εντός της αίθουσας), ώστε οι μαθητές να έχουν πρόσβαση στα απαραίτητα υλικά (χαρτιά, μολύβια, κόλλες, ψαλίδια, ταμπλέτες, βιβλία). Είναι επιθυμητό να επιτραπεί η ελεύθερη κίνηση των μαθητών, ώστε να μην παρεμποδίζονται στις ομαδικές δραστηριότητές τους. Κατά τις δραστηριότητες με τα τρία διαφορετικά τραπέζια προτείνονται να χρησιμοποιηθούν 2 θρανία ενωμένα σε κάθε τραπέζι.

Ενορχήστρωση τάξης

Ο χωρισμός των μαθητών σε ομάδες μπορεί να γίνει τυχαία, αλλά μπορεί να γίνει με απόφαση του εκπαιδευτικού ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες και το προφίλ των μαθητών της τάξης του.

Ρόλοι μαθητών & εκπαιδευτικών

Ο ρόλος των μαθητών:

Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά και να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη μάθηση. Προωθούμε την ομαδική εργασία και τη συνεργατική μάθηση, όπου οι μαθητές μπορούν να ανταλλάσσουν ιδέες, να συνεργάζονται και να μάθουν ο ένας από τον άλλον. Ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα και την αυτοέκφραση των μαθητών κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού:

Ο εκπαιδευτικός αποτελεί καθοδηγητή και φορέα γνώσης στην τάξη. Είναι αυτός που οργανώνει τις δραστηριότητες και παρέχει τις απαραίτητες κατευθύνσεις για την επίτευξη των στόχων. Υποστηρίζει συνεχώς και ανατροφοδοτεί τους μαθητές κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων. Ενθαρρύνει τη συζήτηση και την ανταλλαγή ιδεών, και προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις δυσκολίες των μαθητών, ιδιαίτερα όσον αφορά τη γλωσσική κατανόηση. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που θα προσφέρει διευκρινίσεις και θα επιχειρήσει διορθώσεις στην εκφραστική ευχέρεια των μαθητών.
 

Απαιτήσεις εφαρμογής σεναρίου Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Οι προαπαιτούμενες γνώσεις των παιδιών που θα διδαχθούν το παραπάνω σενάριο διδασκαλίας είναι οι ακόλουθες:
1. Να έχουν αναπτύξει βασικές κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να επικοινωνούν προφορικά με σχετική επάρκεια.
2. Να διακρίνουν και να αναγνωρίζουν τους φθόγγους της ελληνικής γλώσσας, ακόμα και αυτούς που δεν υπάρχουν στο φωνητικό σύστημα της μητρικής τους γλώσσας.
3. Να έχουν αποκτήσει παραστάσεις και να έχουν σχηματίσει αντιλήψεις για τη γραφή, τα γραπτά κείμενα και τη λειτουργία τους.
4. Να έχουν συνειδητοποιήσει την αντιστοιχία ανάμεσα σε μονάδες της γραφής (γράμματα) και στις μονάδες της προφοράς (φωνήματα).
5. Βασικές γνώσεις για τα ζώα: Τα παιδιά πρέπει να έχουν ορισμένες βασικές γνώσεις για τα ζώα της φάρμας, όπως τα ονόματα των ζώων και τα χαρακτηριστικά τους, ακόμη και στη μητρική τους γλώσσα.
6. Βασικές δεξιότητες στη χρήση της τεχνολογίας: Τα παιδιά πρέπει να έχουν βασικές δεξιότητες στη χρήση κινητών συσκευών, όπως η ταμπλέτα, και τεχνολογικών εφαρμογών, όπως των κοινόχρηστων ψηφιακών πινάκων, των προγραμμάτων δημιουργικής παρουσίασης και των εκπαιδευτικών εφαρμογών (τύπου κουίζ).
7. Να έχουν συσχετίσει την έννοια του γένους στο παρελθόν σύμφωνα με το φύλο: ο άντρας, η γυναίκα, το παιδί, ώστε να είναι έτοιμα γνωστικά να δεχθούν τη σύνδεση με τις πρώτες βασικές καταλήξεις των ουσιαστικών.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

• Εκπαιδευτικά παιχνίδια και εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα ή tablet, που εστιάζουν στα ζώα και τη φύση. Αυτά τα παιχνίδια μπορούν να προσφέρουν διαδραστικές δραστηριότητες και να διευρύνουν τη γνώση των μαθητών για τα ζώα και το περιβάλλον τους.
• Βίντεο και προβολές πολυμέσων που παρουσιάζουν τα ζώα και τον τρόπο ζωής τους. Αυτά τα ψηφιακά μέσα μπορούν να προσφέρουν οπτικές εντυπώσεις και να ενισχύσουν την κατανόηση και το ενδιαφέρον των μαθητών.
• Εκτυπώσιμο αρχείο με φιγούρες των ζώων της φάρμας.
• Φύλλο εργασίας με λίστα καταγραφής και με κωδικούς QR για διευκόλυνση πρόσβασης σε διαδικτυακούς ιστότοπους.
• Εκτυπωμένοι πίνακες αναφοράς στην τάξη για τις καταλήξεις των ουσιαστικών ανά γένος.

Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Υπολογιστής: Ένας σταθερός υπολογιστής ή φορητός υπολογιστής θα είναι απαραίτητος για την προβολή των ψηφιακών πόρων, την προβολή εικόνων και βίντεο, καθώς και για την επικοινωνία με ψηφιακά εργαλεία.
Προβολέας: Ένας προβολέας ή μια οθόνη θα χρησιμοποιηθεί για την προβολή των ψηφιακών πόρων και των παρουσιάσεων που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Διαδικτυακή πρόσβαση: Είναι απαραίτητο να διαθέτουμε σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο, καθώς οι μαθητές θα αναζητήσουν πληροφορίες και ψηφιακούς πόρους για τα ζώα.
Εφαρμογή για δημιουργία κουίζ: λογισμικό κλειστού τύπου, το οποίο βοηθά στην εμπέδωση και στην αξιολόγηση του περιεχομένου.
Εφαρμογή για κοινόχρηστο χώρο ανάρτησης: λογισμικό ανοιχτού τύπου που επιτρέπει την συλλογή πολυμέσων, γραπτού λόγου, την αλληλεπίδραση μέσω σχολίων και βαθμολογιών.
Εφαρμογή δημοσκόπησης για ερωτήσεις και άμεση οπτικοποίηση της γνώμης των μαθητών.

Ο βασικός σκοπός του παραπάνω σεναρίου διδασκαλίας είναι η προώθηση της γνώσης και κατανόησης σχετικά με τα ζώα της φάρμα, καθώς και η ενίσχυση των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών, ιδιαίτερα όσον αφορά τη χρήση των οριστικού άρθρου στην ελληνική γλώσσα.

Διδακτικοί στόχοι

1. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

• Αναγνώριση και ονοματοποίηση των ζώων της φάρμας.
• Κατανόηση των χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων των ζώων αυτών.
• Κατανόηση των περιβαλλοντικών παραγόντων και των συνθηκών διαβίωσης των ζώων στις διάφορες περιοχές (εδώ φάρμα).

2. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών

• Χρήση τεχνολογικών εφαρμογών, όπως προβολές, πολυμέσα και διαδικτυακοί πόροι, για την αναζήτηση και ανάκτηση πληροφοριών σχετικά με τα ζώα.
• Αποτελεσματική χρήση των τεχνολογιών για την επικοινωνία, τη δημιουργία και την κοινοποίηση των γνώσεων.

3. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

• Ανάπτυξη της συνεργατικής διαδικασίας μέσω ομαδικών δραστηριοτήτων και συζητήσεων για την κατανόηση των ζώων.
• Προώθηση της δημιουργικότητας και της αυτοέκφρασης μέσω της δημιουργίας αναπαραστάσεων και ιστοριών για τα ζώα.
• Ανάπτυξη της γλωσσικής δεξιότητας μέσω της χρήσης των οριστικού άρθρου στην ελληνική γλώσσα.
• Εξοικείωση με τις διαδικασίες της αυτοαξιολόγησης και της ετεροαξιολόγησης

Εκτίμηση μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών των μαθητών

Για τους αλλόγλωσσους μαθητές, οι εναλλακτικές αντιλήψεις, ιδέες και αναπαραστάσεις που μπορεί να έχουν σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο των ζώων και των γλωσσικών δεξιοτήτων είναι οι εξής:
1. Γνώσεις για τα ζώα: Οι μαθητές με άλλη μητρική γλώσσα μπορεί να έχουν διαφορετική γνώση ή αναπαραστάσεις για τα ζώα της φάρμας σε σχέση με τα ζώα που συνήθως συναντούν στον πολιτισμό τους. Ενδέχεται να υπάρχουν διαφορές στα ονόματα, τα χαρακτηριστικά και τα περιβάλλοντα των ζώων. Επομένως, μπορεί να απαιτηθεί επιπλέον προσπάθεια για να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τη νέα πληροφορία.
2. Γλωσσικές δεξιότητες: Οι αλλόγλωσσοι μαθητές μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην κατανόηση και χρήση των οριστικού άρθρου στην ελληνική γλώσσα. Η διαφορετικότητα των γλωσσών μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση ή σφάλματα κατά τηνεφαρμογή των άρθρων στη σωστή μορφή και θέση στις προτάσεις. Μάλιστα, σε κάποιες γλώσσες, όπως εδώ στην τουρκική το άρθρο παραλείπεται εντελώς.
3. Περιορισμένη γλωσσική έκφραση: Οι μαθητές μπορεί να έχουν περιορισμένη γλωσσική έκφραση στα ελληνικά λόγω της εκμάθησης ως δεύτερης γλώσσας. Αυτό μπορεί να τους καθιστά δυσκολότερη την αναπαραγωγή των ιδεών τους και την επικοινωνία τους με τους άλλους μαθητές. Είναι σημαντικό να τους παρέχεται υποστήριξη και κίνητρα για να εκφραστούν ελεύθερα και να ξεπεράσουν τις γλωσσικές δυσκολίες τους.
Συνολικά, οι αλλόγλωσσοι μαθητές μπορεί να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στην κατανόηση του γνωστικού αντικειμένου και την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων. Ωστόσο, με την κατάλληλη υποστήριξη και τη δημιουργία ενθαρρυντικού περιβάλλοντος, μπορούν να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες και να αποκτήσουν νέες γνώσεις και δεξιότητες στο πλαίσιο του σεναρίου διδασκαλίας που παρουσιάστηκε.

Παιδαγωγική προσέγγιση και στρατηγικές

 

 

Φύλλα εργασίας

Το φύλλο εργασίας που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου περιέχει την ίδια εικόνα με το κουίζ της φάσης εμπέδωσης που θα ακολουθήσει και μία λίστα για να καταγραφούν από τους μαθητές ζώα της φάρμας που θυμούνται από τα βίντεο και την αρχική παρουσίαση ή που μπορούν να εντοπίσουν μέσα στη δεδομένη εικόνα. Η εικόνα λειτουργεί ως στήριγμα για μαθητές που δυσκολεύονται να θυμηθούν κάποιο ζώο στα ελληνικά ή έχουν μαθησιακές δυσκολίες.
Λόγω του γλωσσικού προφίλ των μαθητών, το φύλλο εργασίας δεν συνοδεύεται από γραπτή εκφώνηση, αλλά το ζητούμενο και ο τρόπος που θα λειτουργήσουν οι μαθητές θα επεξηγηθεί από τον εκπαιδευτικό. Η λίστα και η εικόνα έχουν επιλεγεί για χρήση βάση της θεωρίας του κοινωνικού εποικοδομητισμού, όπου οι μαθητές μέσω της συνεργατικής τεχνικής 1-2-4-ολομέλεια δημιουργούν τόσο από μόνοι τους, όσο και από τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση και επικοινωνία τη γνώση που πρέπει να κατακτήσουν ως στόχο.
Στη δεύτερη σελίδα του φύλλου εργασίας υπάρχουν εικόνες από QR codes τα οποία οδηγούν τους μαθητές στη δραστηριότητα εμπέδωσης και στη μεταγνωστική δραστηριότητα- δημοσκόπηση. Οι μαθητές τα χρησιμοποιούν κατόπιν προτροπής του εκπαιδευτικού στο αντίστοιχο στάδιο.

Αξιολόγηση των μαθητών

Η αξιολόγηση των μαθητών υφίσταται σε όλη την πορεία του διδακτικού σεναρίου με διαφορετικό τρόπο και σκοπό κάθε φορά, επομένως χαρακτηρίζεται ως συνεχής μέσω της οποίας παρακολουθείται η επίδοση του μαθητή και διαμορφώνεται αντικειμενικότερη γνώμη για τις δυσκολίες του, τις δυνατότητές του και τις ιδιαιτερότητές του.
Κατά τη δραστηριότητα ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας ο εκπαιδευτικός μπορούσε να αξιολογήσει τις υπάρχουσες γνώσεις των μαθητών αναφορικά με το θεματικό λεξιλόγιο της ενότητας, καθώς επίσης και τη γλωσσική τους ευχέρεια για τον τρόπο που δομούν συντακτικά τις προτάσεις στον προφορικό τους λόγο. Η αξιολόγηση αυτή θεωρείται διαγνωστική ή αρχική και αποσκοπεί στον προσδιορισμό του επιπέδου των γνώσεων, των ενδιαφερόντων και των πιθανών προβλημάτων του μαθητή (Κωνσταντίνου, 2000).
Κατά τη β΄ φάση της δραστηριότητας διδασκαλίας οι μαθητές έπειτα από την μεταξύ τους συνεργασία καλούνται να αυτοδιορθώσουν ορθογραφικά και τονικά λάθη και παραλείψεις από τον κεντρικό πίνακα της τάξης. Η αυτοαξιολόγηση προσφέρει στον εκπαιδευόμενο αναστοχαστικές ευκαιρίες μέσα από τις οποίες εντοπίζουν τα βασικά σημεία του εκπαιδευτικού τους υλικού, διαπιστώνουν την αποτελεσματικότητα της εργασίας τους και εμπλέκονται ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία ενεργοποιώντας διαδικασίες αυτορρύθμισης (Μπακολουκά, Ιωακειμίδου, Μουζάκης, 2022).
Κατά τις δραστηριότητες εμπέδωσης ο χαρακτήρας της αξιολόγησης γίνεται πιο διαμορφωτικός, καθώς γίνεται φανερός ο έλεγχος της πορείας του μαθητή σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς στόχους (Κωνσταντίνου, 2000). Μέσα από τις πληροφορίες που λαμβάνει ο εκπαιδευτικός από τη δράση και την αλληλεπίδραση των μαθητών του μπορεί να ελέγξει τη γλωσσική πορεία τους και να εξάγει τις απαραίτητες πληροφορίες για την εμπεδωτική διαδικασία, αλλά και τον βαθμό που απαιτούν την υποστήριξή του. Το ποσοστό επιτυχίας στα κλειστά κουίζ, η διερεύνηση και η δημιουργία περιεχομένου στο συνεργατικό λεξικό με συγκεκριμένα κριτήρια επιτρέπουν στον εκπαιδευτικό να εμπλουτίζει την εικόνα του «πόσο και αν» κατανόησαν οι μαθητές το περιεχόμενο της διδασκαλίας, δίνοντας του την ευκαιρία να επέμβει και να τροποποιήσει το πρόγραμμα όπου χρειάζεται.

Κατά τη δραστηριότητα εμπέδωσης, όμως, υφίσταται και η συνιστώσα της αξιολόγησης από ομότιμους, δηλαδή οι μαθητές αξιολογούν το έργο των συμμαθητών τους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Μέσω του συγκεκριμένου τρόπου ετεροαξιολόγησης, οι μαθητές αντιλαμβάνονται βαθύτερα τα κριτήρια που πρέπει να πληροί η δική τους εργασία, άρα συνειδητοποιούν αρτιότερα τις παραλείψεις τους, ενώ ταυτόχρονα ανατροφοδοτούν τους συμμαθητές τους προσπαθώντας να υποστηρίξουν την άποψή τους. Η εφαρμογή Padlet δίνει την επιλογή να βαθμολογήσουν τους συμμαθητές τους χρησιμοποιώντας από 1 μέχρι 5 αστεράκια, παρέχοντας ένα αστεράκι για κάθε ζητούμενο της εργασίας. Η προστιθέμενη αξία από την παραπάνω χρήση είναι ότι η οπτική βαθμολόγηση διευκολύνει τους αλλόγλωσσους μαθητές να αλληλεπιδράσουν χωρίς το εμπόδιο της γραπτής έκφρασης.
Ασφαλώς στην ολοκλήρωση του διδακτικού σχεδίου προβλέπεται και υλοποιείται δραστηριότητα τελικής αξιολόγησης από τον εκπαιδευτικό, μέσω της οποίας εκτιμάται η συνολική επίτευξη των διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων. Η υπαγόρευση του θεματικού λεξιλογίου των ζώων της φάρμας, η ορθή αντιστοίχιση καρτέλας και φιγούρας στη μακέτα από τους μαθητές, καθώς και οι αυτοσχέδιοι διάλογοι των ομάδων με μορφή ομαδικής παράστασης δίνουν στον εκπαιδευτικό μια πολύπλευρη τελική αξιολόγηση στην οποία μπορεί να εκτιμήσει την επίτευξη των στόχων και την επιτυχία του διδακτικού σχεδίου.

 

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού σεναρίου

Οι στόχοι του διδακτικού σεναρίου αντλήθηκαν από το ανοιχτό αναλυτικό πρόγραμμα (Α.Α.Π.) των Τάξεων Υποδοχής (ΙΕΠ, 2017), επεκτάθηκαν με χρήση ψηφιακών εργαλείων και εμπλουτίστηκαν με γραμματικούς στόχους που κρίθηκαν απαραίτητοι για τη βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μαθητών. Σκιαγραφούνται οι προηγούμενες γνώσεις των μαθητών μέσα από πρότερες διδασκαλίες. Αν υπάρχουν μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, η δημιουργία ομάδων και η οργάνωση των δραστηριοτήτων είναι τέτοια που επιτρέπει την ενεργό εμπλοκή ακόμα και στους μαθητές που υπολείπονται στις αναγνωστικές τους δεξιότητες σε σχέση με την ολομέλεια.
Το φύλλο εργασίας που χρησιμοποιήθηκε ήταν μόνο ένα και σχετικά λιτό, χωρίς πρόσθετες περιγραφές και εκφωνήσεις για να απλουστευτεί η διαδικασία μέσω της προφορικής επεξήγησης της σχολικής δραστηριότητας από τον εκπαιδευτικό. Ωστόσο, χρειάστηκαν καρτέλες για την τελική αξιολόγηση οι οποίες δημιουργήθηκαν την στιγμή της υλοποίησης από τους ίδιους τους μαθητές. Το φύλλο εργασίας ήταν σαφές και ανταποκρινόταν στους στόχους που έχουν τεθεί. Επιπλέον, με χρήση καινοτόμου τεχνολογίας επέτρεπε στους μαθητές να το χρησιμοποιούν ως διαδικτυακή πύλη για την απρόσκοπτη συνέχιση του σχεδίου διδασκαλίας.
Τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση των μαθητών χωρίς εγγραφή, ώστε να επιταχύνουν τη διδακτική διαδικασία χωρίς να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένοι κωδικοί και ονόματα χρηστών. Τα λογισμικά έχουν πλούσια γραφικά που ελκύουν μαθητές παιδικής ηλικίας και είναι εύκολα στη χρήση μέσω απλών κουμπιών και εικονιδίων. Μάλιστα η χρήση εικονιδίων διευκόλυνε τους μαθητές, όχι μόνο λόγω μικρής ηλικίας, αλλά και λόγω διαφορετικής γλώσσας. Χρησιμοποιήθηκαν τόσο λογισμικά κλειστού τύπου με συγκεκριμένη ανατροφοδότηση, όσο και ανοιχτά συνεργατικά λογισμικά που επιτρέπουν τη συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης και την αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών.
Στο παρόν διδακτικό σενάριο χρησιμοποιήθηκε μείξη της δομικής και την εποικοδομητικής προσέγγισης, δίνοντας αρχικά χώρο σε μεθόδους που επιτρέπουν τη διδασκαλία της δεύτερης ξένης γλώσσας, αλλά και προσδίδοντας ταυτόχρονα έναν πιο μαθητοκεντρικό χαρακτήρα μέσω του κοινωνικού εποικοδομητισμού. Οι μαθητές οργανώνονται σε ομάδες και δημιουργούν κατάλληλες περιστάσεις γλωσσικής επικοινωνίας μέσα στις οποίες εξασκούνται στη ζητούμενη γλωσσική δεξιότητα, ανακαλύπτοντας μαζί με τους ομότιμούς τους στοιχεία της νέας γνώσης. Μέσω της συνεργασίας και της άμεσης καθοδήγησης του εκπαιδευτικού δημιουργείται το κατάλληλο μαθησιακό πλαίσιο, όπου χρησιμοποιείται επανειλημμένα η νέα γνώση τόσο για την εμπέδωση όσο και για την αξιολόγησή της.
Η μάθηση του παραπάνω διδακτικού σεναρίου διαπλέκει διαφορετικά μαθησιακά αντικείμενα, διατηρεί δραστήριους τους μαθητές, περιλαμβάνει ανακαλυπτικές τεχνικές και ενθαρρύνει τις ομαδοσυνεργατικές πρακτικές. Δίνεται χώρος στη δημιουργική έκφραση των μαθητών, τόσο εικαστικά όσο και μέσω της αυτοσχέδιας δραματοποίησης και διαπλέκονται όλες οι μορφές αξιολόγησης, είτε ως αυτόαξιολόγηση -δίνοντας χώρο στην αυτορρύθμιση των μαθητών- είτε ως ετεροαξιολόγηση. Δημιουργούνται συνεχώς ευκαιρίες για διαπροσωπική γλωσσική επικοινωνία, ώστε οι μαθητές να ξεπεράσουν το εμπόδιο της διαφορετικής γλώσσας και να καλλιεργήσουν τη γλωσσική τους ευχέρεια στα ελληνικά. Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα περιβάλλον μάθησης που εστιάζει στον μαθητή, δίνοντας μαθητοκεντρικό χαρακτήρα στη εκπαιδευτική διαδικασία.

Το σενάριο αυτό δημιουργήθηκε για Τάξη Υποδοχής Ζ.Ε.Π. ΙΙ, δηλαδή μαθητές που έχουν ήδη κατακτήσει τον προφορικό λόγο των ελληνικών ως ΔΞΓ. Η υλοποίηση του σεναρίου προτείνεται μετά τη μέση του διδακτικού έτους (γ τρίμηνο) και αφού οι μαθητές έχουν κατακτήσει τον μηχανισμό της γραφής και της ανάγνωσης.
 

Βιβλιογραφία

EduTubePlus-A European Curruculoum Related Video Libraryand Hydrid e- services for the Pedagogical Exploitation of Video in Class, (2009). D6.1- A pedagodical framework for the effective use og video in class / Exemplary video-based educational scenario. Research Academic Computer Technology Institute. Ανακτήθηκε 18 Αυγούστου 2021 από http://edutube.eu/sites/default/files/EduTubePlus_D6.1_PedagogicalFramework_vl.0.pdf 

ΙΕΠ, (2017), Ανοιχτό Αναλυτικό Πρόγραμμα Τάξης Υποδοχής ΖΕΠ Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο http://iep.edu.gr/images/IEP/EPISTIMONIKI_YPIRESIA/Epist_Monades/A_Kyklos/Diapolitismiki/2018/2018-01-18_APS_TY_abathmia.pdf

Ιωακειμίδου, Β. (2018). Η διασφάλιση της ποιότηττας στη διδασκαλία και μάθηση: εφαρμογές στην πολυμορφική εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Διδακτορική Διατριβή. Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα. από http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/44003#page/1/mode/2up

Καρβούνης, Λ. (2018). Η σημασία της «διδακτικής παρουσίας» και ο νέος ρόλος του εκπαιδευτικού σε σύγχρονα μαθησιακά περιβάλλοντα με έμφαση στην παιδαγωγική αξιοποίηση της διαδραστικής τηλεδιάσκεψης (Doctoral dissertation, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σχολή Επιστημών Αγωγής. Τμήμα Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης).

Κωνσταντίνου Ι. (2000). Η Αξιολόγηση της Επίδοσης του Μαθητή ως Παιδαγωγική Λογική και Σχολική Πρακτική, εκδόσεις Gutenberg Παιδαγωγική Σειρά

Μπακολουκά, Σ., Ιωακειμίδου, Β., & Μουζάκης, Χ. (2022). Αυταξιολόγηση και ανατροφοδότηση σε εκπαιδευτικό υλικό ποιοτικής εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης. Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 11(2Α), 104-118. Σακελλαρίου Α. (2001). Διδακτική της Ελληνικής ως Δεύτερης Ξένης Γλώσσας, εκδόσεις Γρηγόρη

Σοφός Α. (2019) Quo vadia mobile learning?Προτάσεις για μια Διδακτική Κινητής Μάθησης. Στο Α. Σοφός κ.α. (Επίμ.) Διδασκαλία και μάθηση μέσω φορητών συσκευών. Συνέπειες και προκλήσεις για την εκπαίδευση ( σελ. 13-40). Γρηγόρης: Αθήνα

Χαραλαμπόπουλος Α. (2005) Η διδασκαλία της ελληνικής στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης: Τρίτο στάδιο. Στο Μητακίδου Σ. (Επιμ.) Διδακτική της Ελληνικής ως Δεύτερης Ξένης Γλώσσας, εκδόσεις Γρηγόρη

Χαραλαμποπούλου Ν. (2005) Η διδασκαλία της ελληνικής στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης: Δεύτερο στάδιο στάδιο. Στο Μητακίδου Σ. (Επιμ.) Διδακτική της Ελληνικής ως Δεύτερης Ξένης Γλώσσας, εκδόσεις Γρηγόρη

Χατζησαββίδης Σ. (2005) Η διδασκαλία της ελληνικής στους μαθητές της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης: Το αρχικό στάδιο. Στο Μητακίδου Σ. (Επιμ.) Διδακτική της Ελληνικής ως Δεύτερης Ξένης Γλώσσας, εκδόσεις Γρηγόρη