ΕΝΟΤΗΤΑ 4: «Αναλαμβάνουμε δράση»

Σχέδιο εργασίας 4.1: «Ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον»

 

Το σχέδιο εργασίας απευθύνεται στους μαθητές των Α΄, Β', Γ΄ και Δ' τάξεων Δημοτικού.

Χρόνος: έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει δυνατότητα να αναπτυχθεί ως ένα σύντομο σχέδιο εργασίας στο πλαίσιο του μαθήματος (4 δίωρα) είτε πιο εκτεταμένο στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης.

Κοινωνική οργάνωση: η παιδαγωγική χρήση του λογισμικού προβλέπει ποικιλία δραστηριοτήτων που μπορούν να γίνουν ατομικά ή ομαδικά με έμφαση πάντως στη συνεργατική διερεύνηση.

 

Το θέμα που μελετάται στην υποενότητα αυτή του λογισμικού είναι:

Ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον

Η εξακτίνωση του θέματος είναι η ακόλουθη:

1. Πολύτιμο νεράκι
2. Σκουπίδια…υπάρχουν λύσεις
3. Ο αέρας που αναπνέουμε
4. Φύση…ΣΟΣ

Περιβαλλοντική εκπαίδευση και το συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας

Τα τελευταία χρόνια υποστηρίζεται πως η προσέγγιση της γνώσης μέσω Περιβαλλοντικών θεμάτων/προβλημάτων που άπτονται της κοινωνικής πραγματικότητας είναι ένα εξαιρετικό μέσο για αποτελεσματικότερες μαθησιακές διαδικασίες. Ιδιαίτερα, όταν χρησιμοποιούνται ενεργητικές και συνεργατικές μαθησιακές προσεγγίσεις.

Οι εκπαιδευτικές περιβαλλοντικές δραστηριότητες θεωρούμε ότι μπορούν να εκπληρώσουν με επιτυχία τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων, αφού δραστηριοποιούν τις αισθήσεις και ενθαρρύνουν την εξερεύνηση, την ανακάλυψη. Προσφέρουν, επίσης, απελευθέρωση φυσική και πνευματική από τους περιορισμούς της τάξης.

Έτσι, πιστεύουμε ότι το υλικό του λογισμικού (υποενότητα «Ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον») μπορεί να αξιοποιηθεί με διάφορους τρόπους:

Α) ως ανεξάρτητο μικρό σχέδιο εργασίας, που πεδίο μελέτης έχει βασικά το χώρο του σχολείου (με δυνατότητες, όμως, να επεκταθεί και στη μελέτη τοπικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, ανάλογα και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε τόπου)

Β) συμπληρωματικά στην ανάπτυξη σχετικών ενοτήτων των σχολικών εγχειριδίων (π.χ. Δ΄ Τάξη, ενότητα 3, «Η φύση είναι το σπίτι μας»)

Γ) στο πλαίσιο ανάπτυξης ενός Περιβαλλοντικού Προγράμματος - συμπληρωματική λειτουργία

Η ενότητα του λογισμικού «Ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον» πραγματεύεται τέσσερα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα, που έχουν να κάνουν με:

  • τη ρύπανση και τη μείωση του πόσιμου νερού
  • τα σκουπίδια
  • τη ρύπανση του αέρα και
  • τον κίνδυνο εξαφάνισης έμβιων ειδών και κατ’ επέκταση τον κίνδυνο διαταραχής της οικολογικής ισορροπίας.

Η εστίαση στα θέματα αυτά έγινε με βάση και τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα δέκα χρόνια που είναι: αέρας, νερό, σκουπίδια και φύση.

Η ανάπτυξη του λογισμικού που αφορά αυτό το σχέδιο εργασίας πραγματοποιήθηκε με βάση την παρακάτω ανάλυση:

Εννοιολογική ανάλυση του θέματος:

 

Σε κάθε ένα από τα περιβαλλοντικά προβλήματα αντιστοιχεί ένα φύλλο εργασίας με τον ίδιο τίτλο.

Σημείωση: Τα φύλλα εργασίας είναι μια πρόταση (φυσικά όχι η μοναδική) για την αξιοποίηση του λογισμικού. Κατά την άποψή μας, τα φύλλα εργασίας θα πρέπει να μετασχηματίζονται και να αξιοποιούνται από το διδάσκοντα με βάση τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των μαθητών της κάθε τάξης.

 

   
Πηγές-Βιβλιογραφία  

Εκπαιδευτική Τηλεόραση
Οικολογία – Περιβάλλον (1998, Νο 6)

  1. Φως στο νέφος της Αθήνας
  2. Σαρωνικός: Υπάρχει ελπίδα
  3. Τα σκουπίδια δεν είναι πάντα για πέταμα

Δικτυακοί τόποι

 

http://www.eydap.gr/index.asp?a_id=48

Η ιστοσελίδα της ΕΥΔΑΠ (Εταιρεία ΎΔρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας). Παρέχει την πρόσβαση σε μια υποενότητα που απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού.

 

http://www.minenv.gr/4/41/4111/g411100.html

Η ιστοσελίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ (Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων). Με πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για την ανακύκλωση, για τα ελληνικά απειλούμενα ζώα και για άλλα θέματα του λογισμικού. Σε σελίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ μπορούμε να βρούμε πληροφορίες αλλά και να έχουμε ψηφιακή πρόσβαση σε υπηρεσίες και οργανώσεις (κυβερνητικές και μη κυβερνητικές) που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος (http://www.minenv.gr/5/57/g5704.html).

 

http://europa.eu.int/comm/environment/youth/index_el.html

Σ' αυτή την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τίτλο Περιβάλλον για Ευρωπαίους νεαρής ηλικίας, όπως αναφέρεται, τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν μόνα τους ή μαζί με φίλους και συμμαθητές τους τι είναι το περιβάλλον και τι συμβαίνει σ’ αυτό. Η ιστοσελίδα επικεντρώνεται στην πραγμάτευση τεσσάρων σημαντικών θεμάτων, στα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να εστιάσει την προσοχή της για τα επόμενα δέκα χρόνια. Αυτά είναι: αέρας, νερό, σκουπίδια και φύση.



Αρκτούρος (1999). Βαλίτσα της καφέ αρκούδας
Καλειδοσκόπιο1997. Ένα κουτί γεμάτο νερό
Πατσέας Κ. ( 1999). Ενέργεια – ανάπτυξη - περιβάλλον, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση ( WWF ΕΛΛΑΣ) (1999). Εξερευνώντας το περιβάλλον της Ευρώπης
Ερευνητές (1999). Θησαυρός από σκουπίδια
Τρικαλίτη Αγγ. - Ρέα Παλαιοπούλου. ( 1999). Περιβαλλοντική εκπαίδευση για βιώσιμες πολεις, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση ( WWF ΕΛΛΑΣ) (1999). Περιβαλλοντική εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο . Ίδρυμα Μποδοσάκη
Σύλλογος Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας (1999). Ταξίδι στη ράχη της χελώνας
Η Γη, ο άνθρωπος και οι προκλήσεις. Εκπαιδευτικό Υλικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. 2000. Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης «ΓΑΙΑ».
Μια Θεία γεμάτη ΕΝΕΡΓΕΙΑ. 2000. Υπουργείο Ανάπτυξης. Γ.Γ. Έρευνας & Τεχνολογίας. Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.).
Οικολογικά Σχολεία. Ενέργεια - Απορρίμματα. 1999. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.
Οικολογικά Σχολεία. Οδηγός για τον εκπαιδευτικό.2002. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.
Πάμε μια βόλτα στο Μοναστηράκι. 1999. Δημοπούλου, Μ., Μπαμπίλα, Ελ., Φραντζή, Α., Χατζημιχαήλ, Μ. Έκδοση Γραφείου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Α΄ Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας.
Τα δάση γύρω από τη Μεσόγειο. 1999. WWF – ΠΑΤΑΚΗΣ.
Τα ταξίδια του κότσυφα. 2001. Φραντζή, Α.- Μπάτσιαρης, Π. Καλειδοσκόπιο.
Το Ενεργειακό Ζήτημα. 1999. Φλογαϊτη, Ε. & Βασάλα, Π. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
Εγχειρίδιο παιδαγωγικών δραστηριοτήτων Π.Ε. «Το ποτάμι». Δημ. Καλαϊτζίδης-Βασ. Ψαλλιδάς. 1999. Εκδόσεις Κριτική.
Εξερευνώντας το περιβάλλον της Ευρώπης. 1999.Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση ( WWF ΕΛΛΑΣ).
Η ενέργεια και εμείς. 1999. Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Ερευνών ( CD - ROM ).
Οικοέρευνα 2. 1999.Ερευνητές.
Οικοκουτί 1. 1999. Ερευνητές.
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για βιώσιμες πόλεις. Αγγελική Τρικαλίτη-Ρέα Παλαιοπούλου. 1999. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
SOS – Eνέργεια. 1999. Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη ( CD - ROM ).
Το δάσος. Ελληνική Εταιρεία Ενημέρωσης & Εκπαίδευσης.
Κουλουμπαρίτση, Α.Χ. (2005) Εφαρμογή της Διαθεματικής Προσέγγισης στα ΠρογράμματαΣπουδών στη Διδασκαλία και στα Σχολικά Βιβλία. Νέα Παιδεία, 116, 30-44.
Κουλουμπαρίτση, Α.Χ. (2006) Πολυγραμματισμοί στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Στο Ματσαγγούρας, Η.Γ. (επιμ.) Σχολικός Εγγραμματισμός. Αθήνα: Γρηγόρης.
Κουλουμπαρίτση, Α.Χ. , Μουρατιάν Ζ. και ομάδα εκπαιδευτικών (2004) Σχέδια Εργασίαςστην Τάξη και στην Πράξη. Στόχος - Τρόπος - Αξιολόγηση. Αθήνα: Πατάκης.